Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Xhelozia është një emocion normal që të gjithë e përjetojmë, pak a shumë, në një marrëdhënie. “Pickimet” e para të xhelozisë i përjetojmë në moshë shumë të re. Për shembull, kur kemi ndaluar monopolizimin e interesit të prindërve tanë pas lindjes së anëtarit të ri. Anëtari i ri ishte rivali në dashurinë e nënës dhe babait. Ndërveprimi emocional që kemi pasur si fëmijë me prindërit tanë është një mikrokozmos i sjelljes sonë në marrëdhëniet tona me të rriturit. Në marrëdhëniet e dashurisë, xhelozia zakonisht rezulton nga një kërcënim real ose i imagjinuar se një person tjetër do të “vjedhë” interesin erotik – dhe jo vetëm – të partnerit të tij/saj.
Shfaqja “Otello” e Shekspirit ka dhënë në mënyrë efektive konceptin e xhelozisë patologjike. Otello ishte një dhëndër i dashuruar i porsamartuar, që u bind nga një ushtar, Iago, se gruaja Desdemona po e tradhtonte me një burrë tjetër. I verbuar nga xhelozia dhe zemërimi, ai vret gruan e tij të pafajshme dhe më pas bën vetëvrasje. Otello është një model i fuqishëm i xhelozisë patologjike dhe sjelljeve të pakontrollueshme që mund të shkaktohen.
Xhelozia e sëmurë ka një efekt negativ dhe shkatërrues në një marrëdhënie. Personi që përjeton këtë situatë pushtohet nga emocione të forta, kryesisht nga frika e braktisjes dhe tradhtisë. Kjo frikë është arsyeja kryesore që e motivon personin të drejtojë zemërimin e tij ndaj partneres së tij, tek njerëzit që konsiderohen xhelozë dhe në shumë raste tek vetja e tyre.
Shkaqet e kësaj sjelljeje burojnë kryesisht nga përvojat traumatike të fëmijërisë si braktisja, refuzimi apo edhe kultivimi i pikëpamjeve negative tek fëmija se sa e keqe dhe e padenjë është bota për besim. Njerëzit që janë të pushtuar nga këto ide torturuese mund të ndihmohen në mënyrë efektive përmes vetë-ndërgjegjësimit duke zbuluar fobitë më të thella që shkaktojnë sjellje të tilla.
Nga ana tjetër, xhelozia në marrëdhënie të shëndetshme është një shenjë interesi, dashurie dhe këmbënguljeje. Mund të themi se është shkëndija që shpesh rindez pasionin në një marrëdhënie. Është një emocion që vepron si motivues dhe ruan tërheqjen midis partnerëve seksualë.
Themeli i një marrëdhënie të shëndetshme është besimi, pa dyshim që besimi merret i mirëqenë. Të gjitha marrëdhëniet tona, qofshin ato miqësore, profesionale apo romantike, gjithmonë duhet të investohen me pranueshmëri, gatishmëri dhe kohë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
