Në jetën e përditshme shpesh i kushtojmë vëmendje asaj që thuhet, përmbajtjes së fjalëve. Por, psikologjia moderne ka treguar se mënyra si themi diçka ka më shumë ndikim sesa çfarë themi. Zëri nuk është thjesht një mjet për të artikuluar fjalë; ai është një pasqyrë e shpirtit tonë, një tregues i drejtpërdrejtë i emocioneve, karakterit dhe madje edhe qëllimeve tona të pavetëdijshme.
Zëri si pasqyrë e personalitetit
Studiuesit kanë treguar se zëri përmban një sërë informacioni për personalitetin e folësit. Psikologia Susan Hughes, profesore në Albright College, ka kryer kërkime që tregojnë se njerëzit janë në gjendje të vlerësojnë me mjaft saktësi karakteristikat e personalitetit të një personi bazuar vetëm në zërin e tij. Në një studim të saj të vitit 2010, pjesëmarrësit dëgjuan regjistrime të shkurtra zanore dhe ishin në gjendje të identifikonin tipare si dominanca, vetëbesimi dhe ndjeshmëria, thjesht nga toni dhe mënyra e të folurit. Ky fakt nënvizon idenë që zëri nuk është neutral, ai është një “nënshkrim” unik emocional dhe psikologjik, po aq individual sa gjurmët e gishtave.
Toni i zërit: më shumë ndikues se fjalët
Albert Mehrabian, një psikolog amerikan, është i njohur për teorinë e tij mbi komunikimin joverbal, sipas së cilës, kur njerëzit flasin për emocionet e tyre, 7% e komunikimit transmetohet përmes fjalëve, 38% përmes tonit të zërit dhe 55% përmes gjuhës së trupit. Kjo tregon qartë se zëri, dhe më konkretisht toni i tij, është një faktor dominues në mënyrën se si mesazhet tona interpretohen nga të tjerët. Kjo është arsyeja pse shpesh ndodh që dikush të thotë një fjali të pafajshme, por mënyra si e thotë ajo fjali, me ironi, përçmim apo entuziazëm, të ndryshojë krejtësisht kuptimin e saj. Dhe kjo është pikërisht ajo që shkakton shumë keqkuptime në marrëdhëniet ndërnjerëzore.
Instinkti dhe kontrolli i tonit
Ne flasim çdo ditë, çdo orë, pa e menduar shumë se çfarë mesazhi emocional po përçon zëri ynë. Në shumicën e rasteve, ne përdorim zërin në mënyrë instinktive, ai pasqyron gjendjen tonë të brendshme pa filtra. Në situata të caktuara, ne përpiqemi ta kontrollojmë qëllimisht tonin, si p.sh. gjatë një interviste pune, në një debat apo në një marrëdhënie të tensionuar, por kjo ndodh rrallë dhe kërkon përqendrim të madh. Zëri është, siç e quan psikologu britanik Julian Treasure, “instrumenti më i fuqishëm që kemi për të ndikuar botën”. Ai tregon besueshmërinë tonë, autoritetin, empatinë apo mospërfilljen. Treasure ka identifikuar katër faktorë kyç që ndikojnë në besueshmërinë e një zëri: timbri (ngjyra e zërit), ritmi, toni dhe heshtja.
Zëri si “shenjë dalluese”
Zëri është aq i veçantë dhe personal, sa që dy persona shumë rrallë ngjajnë në mënyrën se si shprehen. Zëri përmban tipare biologjike, si struktura e kordave vokale, por gjithashtu përfshin stilin e të folurit, ritmin, intonacionin dhe mënyrën se si artikulojmë, të gjitha këto formohen gjatë jetës dhe janë të lidhura ngushtë me mjedisin kulturor, përvojat personale dhe natyrën e brendshme.
Pikërisht për këtë arsye, shumë njerëz që kanë humbur shikimin arrijnë të “njohin” dikë vetëm nga zëri. Ai shërben si një “portret akustik”, unik për çdo individ.
Zëri është më shumë se një mjet për të komunikuar fjalë, ai është një pasqyrë e personalitetit tonë, një instrument emocional, një shenjë dalluese që na individualizon në mënyrë të pashlyeshme. Mënyra se si flasim është shpesh më e rëndësishme se ajo që themi. Prandaj, është e rëndësishme që të jemi të vetëdijshëm për tonin tonë, të mësojmë ta dëgjojmë veten dhe të zhvillojmë ndjeshmërinë për të kuptuar më mirë të tjerët, jo vetëm përmes fjalëve të tyre, por përmes zërit që i shoqëron ato.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
