Frustrimi është një emocion i njohur për të gjithë. Ndërsa nuk është një ndjenjë e këndshme, është e pashmangshme, ndaj është e rëndësishme të mësoni se si ta menaxhoni atë. Kur nuk punoni mbi një strategji për zhvillimin e tolerancës ndaj frustrimit, mund të bini në situata të dëmshme. Për shembull, ka nga ata që priren të jenë të trishtuar sepse nuk dinë si të merren me këtë emocion. Në mënyrë të ngjashme, të tjerë gjejnë një rrugëdalje nga zemërimi, duke bërë skena për të cilat më vonë pendohen. Sidoqoftë, zhvillimi i tolerancës ndaj zhgënjimit është i mundur nëse ka me të vërtetë një qëllim në të cilin jemi të gatshëm të investojmë burimet tona.
PËRKUFIZIMI I FRUSTRIMIT
Truri i njeriut përthith informacionin që vjen nga sistemi nervor në skema të ndryshme, duke kërkuar në çdo kohë përshtatje me mjedisin. Pasoja është ai proces që ne e quajmë mësim, i cili lejon zhvillimin e sjelljeve në mënyrë që individi të përshtatet me mjedisin. Në këtë mënyrë mund të thuhet se pritshmëritë janë shtyllë e funksionimit tonë mendor. Modelet me të cilat truri është mësuar të punojë i lidhin pritshmëritë me pasojat e mundshme – si rregull, duke i klasifikuar ato në një hapësirë shumëdimensionale (dëshira, probabiliteti, kosto-përfitim). Për ta ilustruar këtë, mund të përdorim imazhin e fëmijës i cili pranon të hajë perime sepse më pas e pret një ëmbëlsirë e shijshme. Por, çfarë ndodh nëse nuk i jepet ëmbëlsira? Del jashtë zhgënjimi. Sipas Ruett dhe Justel (2010), amigdala, talamusi dhe bërthama Pontine marrin pjesë në këtë emocion. Është përgjigjja që ndodh para zvogëlimit ose eliminimit të një shpërblimi të pritshëm.
SI TË ZHVILLOSH TOLERANCËN?
Zhvillimi i tolerancës ndaj frustrimit është i mundur gjatë përvojave të fëmijërisë. Duke u rritur, fëmija zbulon se nuk është gjithmonë e mundur të marrësh atë që dëshiron. Sidoqoftë, mund të ketë disa rrethana që e pengojnë këtë mësim dhe krijojnë probleme i rritur. Një studim i zhvilluar nga Shoqata Psikologjike Amerikane (APA) vlerësoi pasojat e mbrojtjes së tepërt për të miturit. Rezultatet treguan se fëmijët e pambrojtur gëzonin më pak menaxhim emocional dhe tolerancë të dobët ndaj frustrimit. Pavarësisht se cili është shkaku i pamundësisë për ta menaxhuar këtë ndjenjë, është thelbësore të punohet në ndërtimin e burimeve personale që mund të na ndihmojnë në këtë drejtim. Përndryshe, do të bëhemi të rritur të varur nga zhgënjimi, të mbushur me trishtim që na distancon nga të tjerët ose një zemërim që dhemb.
TEKNIKA PËR ZHVILLIMIN E TOLERANCËS
Gjëja e parë që duhet të dini është se nuk është një punë e lehtë. Vështirësitë në rregullimin e emocioneve vijnë nga modelet e mësuara dhe të forcuara me kalimin e viteve. Prandaj, nuk duhet të priten rezultate të menjëhershme, por me këmbëngulje dhe përkushtim është e mundur të përmirësohen.
Mësoni të njihni frustrimin
Hapi i parë në kontrollin e një përgjigjeje emocionale është njohja e tij. Nëse dimë të injorojmë ose të largohemi nga kjo ndjesi, nuk do të jetë e mundur ta përpunojmë atë dhe kjo do të ndikojë më vonë. Kur ndiejmë frustrim, atëherë, duhet të marrim një moment për të vëzhguar dhe kuptuar se si ndihemi. Nuk është keq të ndiheni të frustruar kur diçka nuk shkon ashtu siç ishte parashikuar. Problemi lind kur ndjenja merr një intensitet joproporcional dhe drejton veprimet e individëve.
Shprehini emocionet tuaja
Frustrimi shpesh shoqërohet me emocione të tjera të tilla si trishtimi, zemërimi, zhgënjimi, befasia. Të gjitha këto ndjenja janë gjithashtu të vlefshme, ju duhet t’i pranoni dhe të krijoni një hapësirë për t’i shprehur ato në mënyrë të përshtatshme. Në punën e saj mbi Terapinë e Fokusuar në Emocion (TFE), Leslie Greenberg thekson se është thelbësore për mirëqenien. Sipas kësaj studiueseje, kjo është mënyra e vetme në të cilën emocionet “negative” përpunohen dhe pushojnë së dhëni efekte.
Pranojeni frustrimin
Hapi i tretë është pranimi. Nuk do të jetë gjithmonë e mundur të arrihen rezultatet e pritshme dhe kjo nuk përcakton vlerën personale. Nuk ka asnjë mënyrë për të arritur një qëllim, përkundrazi ka të bëjë me këmbënguljen.
Krijoni një mantra pozitive
Sado e thjeshtë të duket, përdorimi i një fraze të tillë si “mantra” është e dobishme në zvogëlimin e mendimeve negative. Në të njëjtën linjë, përpiquni të gjeni frazat që ju kanë ndihmuar në situata të vështira. Pasi t’i identifikoni, shënojini në një listë dhe përsëritini kur të ndiheni të frustruar. Në këtë mënyrë do të jetë shumë më e lehtë për të menaxhuar efektet negative të atij emocioni.
Përcaktoni kufijtë për zhvillimin e tolerancës
Të gjithë kemi aftësi dhe limite. Njohja e kufijve tanë prodhon rezultate më të mira. Në të njëjtën kohë, na largon nga ai menaxhim emocional i frustrimit që gjithmonë lodhet. Kjo nuk do të thotë që duhet të jemi të kënaqur me opsionin më pak ambicioz. Duhet të marrim parasysh vetëm kufizimet tona, zhvillimin tonë personal dhe fushat e mundshme të zgjerimit ose rritjes.
Filloni një proces psikoterapie
Pjesë e të qenit njeri është pranimi se askush nuk është perfekt dhe se të gjithë kanë probleme. Kjo nuk do të thotë se është gjithmonë e mundur të gjesh një mënyrë për të punuar në konfliktet mes tyre. Psikoterapia është një alternative e shkëlqyer për studimin e vështirësive dhe trajtimin e tyre. Hapi më i rëndësishëm për ndryshim është të pranoni problemin. Më pas është më e lehtë të gjesh një mënyrë për të ndryshuar rrethanat. Mbajeni mend këtë kur planifikoni strategji për zhvillimin e tolerancës në jetën e përditshme.
Përgatiti: Orjona TRESA | Botuar në Revistën “Psikologjia”, Nr. 173
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
