Fëmijët harrohen gjithmonë kur bëhet fjalë për zi. Vajtimi i foshnjës do të thotë humbje. Si të rritur, ne duhet t’i ndihmojmë të vegjlit të shprehin emocionet e tyre dhe e vërteta është se ndonjëherë nuk jemi gati t’i shoqërojmë në këtë proces. Për këtë arsye, në artikullin e sotëm do të mësojmë strategjitë e dobishme për të shoqëruar fëmijët gjatë periudhës së zisë.
Për fat të mirë, shumica e fëmijëve e zgjidhin pikëllimin e tyre pa komplikime të mëdha. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se është më pak e rëndësishme të njohësh strategji të ndryshme për t’i ndihmuar, duke kuptuar kështu pak më mirë procesin e zisë së fëmijërisë. Për më tepër, mënyra se si e përjetojmë vuajtjen e humbjes së dikujt do të përcaktojë atë të fëmijëve përreth nesh.
Zia foshnjore
Shumicën e kohës ne e lidhim zinë me vdekjen. Megjithatë, ky proces përfshin edhe humbje të tjera: humbjen e një pune, të një personi të dashur, të një kafshe shtëpiake, një marrëdhënie… Vajtimi është procesi i përshtatjes emocionale që pason çdo humbje. Pa dyshim, vdekja e një personi të dashur ose një anëtari të familjes është ngjarja më e vështirë për t’u pranuar. Nga aftësia jonë për t’u përshtatur me situatën e re, nga qëndrueshmëria jonë, do të varet nga mënyra se si do ta jetojmë këtë situatë.
Vdekja e një njeriu të dashur shkakton dhimbje, trishtim, zbrazëti, vetmi… dhe të gjitha emocionet duhet të lindin në mënyrë që të menaxhohen. Edhe fëmijët i përjetojnë këto emocione.
Fëmijët reagojnë ndaj humbjes. Dhe ata e bëjnë atë në mënyra të ndryshme në varësi të momentit evolucionar, si i marrin lajmet, reagimin e të rriturve dhe përvojat personale. Si të rritur, ne kemi pak përgatitje për zi, sepse zakonisht nuk flasim për vdekje ose sëmundje vdekjeprurëse. Aq më pak nga braktisjet apo ndarja e prindërve.
Megjithatë, ne mund të mësojmë strategji të reja. Le të shohim disa prej tyre:
Pranoni realitetin e humbjes – Shoqëroni fëmijën për të pranuar mungesën e personit. Kur dikush vdes, ka një ndjenjë zbrazëtie. Duhet të përballeni me faktin se ky person është larguar dhe nuk do të kthehet më. Edhe fëmija duhet të pranojë që të mos e shohë më. Dhe për këtë arsye, duhet që edhe i rrituri ta pranojë atë.
Menaxhoni emocionet, duke përfshirë dhimbjen – Emocionet si trishtimi, depresioni, ndjenja e zbrazëtisë etj. janë normale. Ndjenja e dhimbjes, madje edhe fizike. Fëmija do të duhet t’i përjetojë këto emocione. Dhe pranojini ato. Duhet ta jetojmë dhimbjen, jo ta mohojmë apo ta shtypim, sepse nëse kjo detyrë nuk përfundon, mund të lindë depresioni dhe në këtë rast do të jetë e nevojshme t’i drejtohemi terapisë.
Përshtatja me një mjedis në të cilin i ndjeri mungon – Duke filluar të jetojë pa të ose atë, me atë boshllëk. Miratimi i roleve të tij nënkupton një ndryshim. Edhe për fëmijët. Për shembull, është e vështirë të bësh punët e shtëpisë siç bën nëna. Në fund të fundit, do të thotë një ndryshim i rrethanave dhe një ripërcaktim i roleve për të vazhduar të rritesh dhe të mos ngecesh.
Përshtatuni emocionalisht me të ndjerin dhe vazhdoni të jetoni – Kujtimet e një personi të dashur nuk humbasin kurrë. Ne nuk mund të heqim dorë nga i ndjeri, por t’i gjejmë atij një vend të përshtatshëm në zemrat tona, në mënyrë që të shikojmë prapa dhe të flasim për të pa vuajtje. Fëmija nuk do ta harrojë personin e vdekur dhe do të jetë në gjendje të vazhdojë si të tjerët, me zbrazëtinë e tij.
Në një proces zie hyjnë në lojë disa sjellje të fëmijëve që mund t’i konsiderojmë normale dhe jo shqetësuese. Çrregullime të gjumit, çrregullime të zorrëve, zbritje në fazat e mëparshme (thithja e gishtit, urinimi), ndjenja e fajit, episodet e emocioneve intensive (ankth, trishtim, ankth, frikë…).
Në varësi të moshës së fëmijës, ne mund të kalojmë më shumë kohë me të, ta ftojmë të shprehë emocionet e tij, të ndajë me të emocionet tona, të korrigjojmë sjelljet e papërshtatshme, ta përfshijmë në aktivitete familjare, të qetësojmë frikën e tij… Nëse simptomat vazhdojnë ose ne nuk dimë çfarë të bëjmë, gjithmonë mund të kërkojmë ndihmë nga një psikolog fëmijësh. Në fakt, rekomandohet shumë kur hidhërimi ndërlikohet.
Burimi lamenteemeravigliosa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
