Nga këndvështrimi psikologjik, mënyra se si një individ e shpenzon kohën e lirë mund të jetë një tregues i drejtpërdrejtë i suksesit personal dhe profesional. Psikologët janë të një mendimi se zakonet që zhvillojmë jashtë orarit të punës formësojnë trurin, vetëkontrollin dhe ndjeshmërinë tonë ndaj rritjes. Njerëzit e suksesshëm nuk e shohin kohën e lirë si një mundësi për të ikur nga jeta, por si një mënyrë për të forcuar veten dhe për të ruajtur balancën psikologjike.
Ja 10 zakonet që njerëzit e suksesshëm praktikojnë rregullisht në kohën e tyre të lirë, bazuar në studime dhe teori psikologjike:
1.Lexojnë në mënyrë të qëllimshme
Sipas psikologjisë kognitive, leximi i përditshëm zgjeron kapacitetin e përqendrimit dhe zhvillon inteligjencën emocionale. Njerëzit e suksesshëm lexojnë jo vetëm për t’u informuar, por edhe për të ndërtuar një mendje të hapur dhe të reflektuar. Studiuesit e Universitetit të Sussex zbuluan se leximi mund të ulë nivelin e stresit deri në 68%.
2.Meditojnë ose praktikojnë ndërgjegjësimin
Mindfulness rrit vetëdijen dhe ul reagimet impulsive. Njerëzit e suksesshëm e përdorin këtë teknikë për të rregulluar emocionet, për të përmirësuar vendimmarrjen dhe për të rritur ndjeshmërinë sociale. Sipas një studimi të publikuar në “Psychological Science”, meditimi rrit fleksibilitetin njohës dhe elasticitetin emocional.
3.Ndërtojnë marrëdhënie cilësore
Sipas teorisë së lidhjes emocionale, marrëdhëniet cilësore ndikojnë pozitivisht në vetëvlerësim dhe motivim. Njerëzit e suksesshëm investojnë kohë në miqësi të thella dhe familje, duke forcuar ndjenjën e përkatësisë dhe mbështetjes sociale.
4.Merren me aktivitete fizike
Aktiviteti fizik përmirëson jo vetëm shëndetin trupor por edhe funksionin njohës. Njerëzit e suksesshëm janë të vetëdijshëm se një trup i fortë mbështet një mendje të fortë. Ushtrimet rrisin prodhimin e dopaminës dhe serotoninës, që janë të lidhura me humorin pozitiv dhe motivimin.
5.Reflektojnë mbi veten
Vetë-reflektimi është një komponent kyç i zhvillimit personal. Njerëzit e suksesshëm i analizojnë veprimet, gabimet dhe sukseset e tyre me qëllim përmirësimi. Psikologu Daniel Goleman thekson se vetëdija e lartë është thelbësore për udhëheqësit efektivë.
6.Mësojnë vazhdimisht diçka të re
Curiosity (kureshtja) është një tipar i lidhur me suksesin afatgjatë. Mësimi i një aftësie të re, qoftë gjuhë, instrument apo kodim, stimulon trurin dhe zhvillon elasticitetin psikologjik.
7.Planifikojnë qëllime personale dhe profesionale
Njerëzit e suksesshëm nuk ndalen së planifikuari. Ata përdorin kohën e lirë për të rishikuar objektivat, për të ndërtuar plane konkrete dhe për të matur progresin personal. Teoria e Vendosjes së Qëllimeve nga Edwin Locke sugjeron se qëllimet e qarta përmirësojnë performancën.
8.Kujdesen për shëndetin mendor
Këta individë janë të vetëdijshëm për rëndësinë e balancës mendore. Ata ndonjëherë kërkojnë ndihmë psikologjike, mbajnë ditar emocional, apo praktikojnë falenderueshmërinë si mënyrë për të ruajtur mirëqenien.
9.Marrin kohë për të dhënë kontribut në komunitet
Psikologjia pozitive ka treguar se aktet e altruizmit rrisin ndjesinë e qëllimit në jetë. Njerëzit e suksesshëm shpesh kontribuojnë me kohë ose burime në kauza që kanë kuptim për ta.
10.Lojë dhe kreativitet
Koha e lirë nuk është gjithmonë strukturë. Njerëzit e suksesshëm krijojnë hapësira për lojë, eksplorim dhe kreativitet, duke ushqyer mendjen me freski dhe ide të reja. Studiuesit thonë se luajtja dhe krijimtaria janë thelbësore për zhvillimin e “thinking outside the box”.
Psikologjia na mëson se mënyra se si shpenzojmë kohën e lirë është një reflektim i vlerave dhe prioriteteve tona. Njerëzit e suksesshëm nuk janë gjithmonë më të zënë, por më të vetëdijshëm se si ta menaxhojnë energjinë, përqendrimin dhe zhvillimin e tyre personal, edhe jashtë detyrave zyrtare.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
