20 tetori “Dita Botërore e Osteoporozës”

Anila Kalleshi
Dietologe

Osteoporoza – kjo sëmundje progresive e reduktimit të tesutit kockor, cilësohet si patologjia e shekullit. Në vendin tonë, një në tre meshkuj mbi të 50-at vuan nga kjo sëmundje dhe 1 në 5 gra vuan nga osteoporoza. Osteoporoza është një sëmundje që prek skeletin e njeriut, e cila vepron duke rralluar indin kockor. Si pasojë e kësaj kocka bëhet e brishtë dhe lehtësisht e thyeshme. Per kete kjo sëmundje quhet patologjia e frakturave të kockave. Tek femrat kjo sëmundje shkaktohet nga mungesa e estrogjenit gjatë menopauzës, nga mungesa e aktivitetit fizik, nga rritja e nivelit të hormoneve glukokortikoide, nga hipertiroidizmi, si edhe nga mungesa e kalciumit. Osteoporoza nuk shfaq asnjë shenjë apo simptomë në trupin e njeriut. E vetmja simptomë është thyerja ose fraktura e kockave. Shpesh quhet sëmundje e heshtur sepse ajo nuk ka simptoma. Zakonisht kockat që thyhen janë ato të shtyllës kurrizore çka e bën edhe më vdekjeprurëse këtë sëmundje. Kjo bëhet shkak për dhimbje në gju dhe kofshë.

Gratë e moshës 30 – 40 vjeçare pësojnë një humbje të dukshme të densitetit të kockës. Dhe kur kocka me densitet të ulët krahasohet me një kockë normale dallimi duket qartë. Ndërkohë që 80 për qind e atyre që preken nga osteoporoza janë gra dhe shpesh të moshuara, edhe burrat mund të preken nga kjo sëmundje. Njerëz të racës së bardhë dhe aziatike janë më në rrezik prej osteoporozës, por edhe njerëz të racave të tjera mund të preken prej saj.

Trajtimi i osteoporozës me medikamemte behet nepermjet trajtimit me estrogjen, një lloj terapie mjekësore e përsëritur me hormone. Por kujdes! Përdorimi i estrogjenit me kalimin shoqërohet me rritjen e rrezikut të kancerit të gjirit te femrat dhe me rritje të rrezikut të trombozës. Këshilla për të gjithë meshkujt dhe femrat që i afrohen ose jo moshës së të 50-tave është të kenë sa më shumë aktivitet fizik. Vetëm kështu ata mund të luftojnë osteoporozën dhe pasojat e saj fatale në trup.

Simptomat më të cilat shfaqet osteoporoza janë :

– nëse është artrit reumatoid, ai është simetrik pasi prek gjunjët, këmbët dhe kyçet

– personi në mëngjes ka vështirësi të lahet, të vishet, dhe të krihet.

– shoqërohet edhe me serozit, që do të thotë efuzione pleurale, perikardit, anemi, xhunga nën lëkurë.

– kur sëmundja përparon shkakton shformime karakteristike të gjymtyrëve: gishtërinjtë e duarve zhvendosen lateralisht, gishtërinjtë pësojnë kontrakturë etj.

– sëmundja shoqërohet me shkatërrim të kërcit të kyçeve dhe me ankilozë të kockave

Aktiviteti fizik në moshë të re, si: noti, ciklizmi, ecja ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit të eshtrave dhe në këtë mënyrë pengon zhvillimin e osteoporozës.

Gratĕ që rrezikohen më shumë janë ato me të dobëta, ne periudhen e menopauzes, ato që i kanë flokët apo lëkurën ngjyrë të hapur,ato që kanë pak lëvizje, ato që përdorin alkol dhe cigare, ato që nuk konsumojne qumështin dhe produktet e tij, ato që përdorin kortizon, ato që i kanë të dëmtuara funksionin e veshkave, grate që kanë bërë shumë lindje si dhe ato me prejardhje gjenetike.

Mënyra më e mirë për të parandaluar shfaqjen e kësaj sëmundje është kujdesi i vazhdueshëm që duhet ti ketë bazat tek fëmijëria. Objektivi i parë është që të arrijmë masën e duhur kockore falë raportit natyral që duhet të ekzistojnë ndërmjet kalciumit dhe vitaminës D dhe kryerja e aktiviteteve fizike. Eshtë e nevojshme që të mos konsumojmë duhan pasi ai ul prodhimin e estrogjenit, të limitojmë kafeinën dhe pijet alkoolike që ndikojnë negativisht të depozitimin e kripërave të kalciumit.

Dieta për këtë sëmundje duhet të jetë tabloja e një menyje të varfër në yndyrna shtazore dhe e pasur me ushqime që kanë në përbërjen e tyre kalcium dhe vitaminë D. Keshillohet dhe përdorimi i brokolit, susamit, bananeve, spinaqit, qumështi, kosi, rrënjët e rrepave të kuqe, sallata jeshile, panxhari, lakra jeshile. Brokoli është më mirë të konsumohet i freskët. Ai është i pasur me minerale dhe proteina, sidomos kalcium. Është më mirë të konsumohet e freskët, si një sallatë. Mund edhe ta skuqni ose ta zieni, por duhet pasur parasysh që në këtë gjendja ajo humbet shumë nga përbërësit kryesor.

Para se ta gatuani mund ta njomni me pak ujë të kripur, e cila ka vluar për 5-6 minuta. Në këtë mënyrë ai ruan dhe shumë nga përbërësit kryesor si dhe merr një shijë më të mirë.

-Susami është një nga plotësuesit më të fuqishëm në dietën kundër osteoporozës, ndërsa vaji i susamit konsiderohet i një cilësie shumë të lartë dhe shpesh herë përdoret si një zëvendësues i vajit të ullirit. Ai është i pasur me kalcium, magnez,bakër dhe selen. Për personat që nuk kanë mjaftueshëm kalcium në trup, susami është zgjedhja e duhur. Hidhni një lugë fara susami në një gjysmë gote me kos dhe lëreni gjatë gjithë natës. Në mëngjes konsumojeni me stomakun bosh dhe përsëriteni procesin vazhdimisht.

-Banania është shumë efektive kundër osteoporozës sepse është e pasur me minerale: kalium, magnez, forfor si dhe acid folik. Ne keto raste keshillohet konsumimi i bananeve të pjekura që kanë filluar të formojnë pika të zeza në sipërfaqe.

-Dihet qe vezët kanë nivele të larta të kalciumit dhe përfitimeve të tjera shëndetësore. Kalciumi i lëvozhgave të vezës është burimi më i mirë natyror i kalciumit, dhe shumë i lehtë për t’u tretur dhe përthithur. Vezet grihen dhe behen pluhur.

Ekziston një efekt shumë pozitiv të kalciumit të lëvozhgave të vezës (me magnez + vitaminë D) në dendësinë minerale të kockave. Lëvozhga e vezës rrit densitetin e kockave dhe i bën mirë shëndetit të dhëmbëve.Përdorimi në ushqim i lëvozhgave ne forme pluhuri të vezës ndihmon kundër osteoporozës dhe qetëson dhimbjet. Lani lëvozhgën e vezës me ujë të ngrohtë (pasi keni hequr pjesën e brendshme), por mos e hiqni membranën, sepse përmban ushqyes të rëndësishëm për nyjet dhe artritin. Lërini lëvozhgat në një peshqir derisa të thahen vetë në temperaturë ambienti. Bluajini ato në mënyrë që të bëhen në formë pluhuri të hollë. Mbajeni pluhurin e lëvozhgave në një vend të thatë dhe shtojeni tek ushqimet si erëz.

Nëse kondumoni sasi të moderuar të verës do të shohim një rritje të dendësisë te eshtrave në palcën e kurrizit.

Për këtë duhet të ndiqet një dietë ushqyese e balancuar me një përbërje kalorike, të përshtatshme me nevojat fiziologjike të individit. Dieta duhet të përmbajë një gram proteinash për çdo kile të organizmit tonë. Ushqimi qe ne konsumojme duhet të përmbajë një përbërje të duhur yndyrash dhe karbohidratesh që nuk duhen të jenë më tepër se 55-60% të kalorive totale.

Konsumoni sasi të larta kalciumi, potasi, magnezi dhe sasi të pakta sode.Vitamina D është nga ana tjetër një përbërës i rëndësishëm për asimilimin e kalciumit dhe për këtë duhet marrë me dietë apo me tableta.

Vitaminat: A, C, E, K dhe minerale të tjera si fosfori, fluori, hekuri, zinku dhe bori janë të nevojshëm për një metabolizëm normal të kockave dhe mund të merren falë një ushqyerjeje të larmishme dhe korrekte. Rekomandohet eliminimi i alkoolit, kafeinës dhe pijeve të gazuara. Këto të fundit duket se e rrisin më shumë riskun për fraktura te gratë që i konsumojnë .

Që të ruhemi nga osteoporoza duhet të bĕni kontrolle të herë pas hershme. Një diagnostikim i hershëm ka shumë dobi për të ardhmen.

Konsumoni sa më shumë qumësht dhe nën produkte të tij por kujdes yndyrnat në të, që mos të jenë shumë.
Merrni shtesa magneziumi dhe kalciumi.
Ruhuni nga ushqimet me shumë proteina.
Pakësoni kripën.
Konsumoni sa më shumë zarzavate.
Qendroni sa mè larg alkoolit dhe kafesë.
Vishini çorapet dhe këpucët ulur që të mos rrëzoheni.
Zgjidhni një këpucë të përshtatshme.
Mos ngrini pesha të rënda.Nëse ju duhet të përkuleni bëheni duke përthyer gjunjët e jo belin.
Kujdes lëvizjet e menjëhershme.
Mos e lini çimenton të lagur.

Artikuj të ngjashëm