Dita Botёrore e Dёgjimit organizohet çdo vit nё 3 mars nё shumë vende tё botёs dhe ka si qёllim, rritjen e ndёrgjegjёsimit dhe promovimin e shёndetit tё dёgjimit. Çdo vit trajtohet një çështje e caktuar, e cila synon tё tёrheqё vёmendjen nё një problem tё veçantё.
Pёr vitin 2017 tema e trajtuar ёshtё: “Vepro kundёr humbjes sё dёgjimit – Bёj njё investim tё shёndetshёm!” Me anё tё kësaj teme kёrkohet tё tёrhiqet vёmendja tek impakti ekonomik qё ka humbja e dёgjimit. Rastet me humbje tё dёgjimit tё patrajtuara kanё njё kosto tё lartё pёr ekonominё nё nivel global dhe kanё njё ndikim të rëndësishëm në jetën e atyre që preken. Ndërhyrjet për të trajtuar humbjen e dëgjimit janë tё realizueshme dhe me kostoefektive.
Shkaqet e humbjes sё dёgjimit mund tё ndahen nё shkaqe tё lindura dhe tё fituara.
Fakte
- 360 milionë njerёz nё mbarё botёn kanё humbje tё dёgjimit, prej tё cilёve 32 milionë janё fёmijё.
- 50 % e rasteve me humbje tё dёgjimit vijnё nga shkaqe qё mund tё parandalohen.
- Humbja e dёgjimit mund tё rezultojё nga shkaqe gjenetike, komplikacione gjatё lindjes, disa sёmundje infektive, infeksione kronike tё veshit, pёrdorimi i disa mjekimeve specifike, si dhe ekspozimi nё njё ambient tё zhurmshёm.
- Rreth 50% e të gjitha rasteve me humbje tё dёgjimit mund tё shmangen nёpёrmjet parandalimit parësor.
- Njerëzit me humbjen e dëgjimit mund të përfitojnë nga aparatet e dëgjimit, implantet kokleare dhe pajisje të tjera ndihmëse, ilustrimi, gjuha e shenjave dhe forma të tjera të mbështetjes sociale.
Shkaqet që çojnё nё humbje tё dёgjimit qё nё lindje, mund tё jenё gjenetike ose si pasojё e ndërlikimeve që nëna mund të ketë gjatë shtatzënisё dhe lindjes, të tilla si:
- Infeksionet gjatё shtatzënisё si rubeola dhe si lizi.
- Lindja me peshё tё vogёl.
- Asfiksia nё lindje.
- Pёrdorimi gjatё shtatzënisё i disa medikamenteve tё ndaluara si aminoglukosidet, citostatikёt, preparatet kundёr malarjas dhe diuretikёt.
- Ikteri i shprehur (verdhёza) nё periudhёn neonatale, i cili mund tё dёmtojё nervin e dёgjimit nё njё tё porsalindur.
Si shkaqe të fituara të cilat mund të çojnë në humbje të dëgjimit mund të përmendim:
- Sёmundjet infektive si meningiti, fruthi dhe parotiti (shytat).
- Infeksionet kronike tё veshit (otitis media me efusion).
- Pёrdorimi i disa antibiotikëve dhe barnave antimalarike.
- Dёmtimet traumatike tё kokёs dhe veshit.
- Zhurmat ekstreme, pёrfshirё zhurmat nё ambientin e punёs nga makineritё apo shpёrthimet, zhurmat nё ambientet ku jetojmё dhe frekuentojmë ( bar-e, klube nate etj.).
- Bllokimi i kanalit tё veshit me dyll apo me trupa tё huaj.
Te fёmijёt, otiti media kronik mbetet shkaku kryesor i humbjes sё dёgjimit.
Impakti qё ka humbja e dёgjimit tek individi
Njё nga ndikimet kryesore qё humbja e dёgjimit ka tek individi ёshtё paaftёsia komunikuese me tё tjerёt. Te fёmijёt me shurdhёsi, zhvillimi i tё folurit ёshtё i vonuar. Humbja e dёgjimit dhe sёmundjet e veshit, tё tilla si otiti media, kanё efekte negative nё performancёn e fëmijëve nё shkollё.
Impakti social dhe emocional
Humbja e dёgjimit çon nё kufizim tё aksesit pёr shumё shёrbime. Gjithashtu, pёrjashtimi nga komuniteti ka njё ndikim domethënës nё jetёn e pёrditshme, duke krijuar ndjenjёn e vetmisё, izolimit dhe nёnshtrimit, veçanёrisht tek individёt e rritur.
Nёse njё fëmije me shurdhёsi të lindur nuk i jepet mundёsia tё mёsojё gjuhёn e shenjave qё në fëmijëri, ai/ajo do tё ndihet i pёrjashtuar nga ndёrveprimet sociale.
Impakti ekonomik
Nё vendet nё zhvillim, fёmijёt me humbje tё dёgjimit rrallё ndjekin shkollёn. Tё rriturit me humbje tё dёgjimit kanё njё shkallё tё lartё papunёsie, duke patur njё kosto tё lartё pёr individin, familjen dhe shoqёrinё.
Parandalimi
Rreth 50 % e rasteve me humbje tё dёgjimit mund tё parandalohen. Strategjitë efektive që ndihmojnë në parandalimin e humbjes së dëgjimit janë:
- Vaksinimi i fёmijёve ndaj sёmundjeve infektive si fruthi, rubeola, meningiti dhe parotiti.
- Vaksinimi i vajzave adoleshente dhe nё moshёn riprodhuese ndaj rubeolёs, pёrpara shtatzënisё.
- Testet depistuese pёr sifilizin dhe sёmundje tё tjera infektive gjatё shtatzënisё.
- Pёrmirёsimi i kujdesit ante dhe perinatal, duke pёrfshirё praktika tё testit tё dёgjimit qё nё lindje.
- Diagnostikimi i hershёm i fёmijёve me otit media dhe marrja e trajtimit të duhur pёr kёtё diagnozё.
- Shmangia e pёrdorimit tё disa medikamenteve qё shkaktojnё humbje tё dёgjimit, me pёrjashtim tё rasteve tё dhёna nga specialisti, i cili monitoron gjendjen dhe ecurinё e mjekimit.
- Referimi i hershёm i foshnjave me rrezik tё lartё pёr shurdhёsi te specialisti. Foshnjat me rrezik tё lartё janë ato qё kanё nё historinё familjare raste me shurdhёsi, kanë lindur me peshё tё vogёl, me asfiksi nё lindje, ikter ose meningit.
- Reduktimi i ekspozimit ndaj zhurmave tё larta nёpёrmjet rritjes sё ndёrgjegjёsimit ndaj këtyre rreziqeve, forcimi i legjislacionit lidhur me emetimin e zhurmave tё forta dhe kushtet nё vendin e punёs, inkurajimi dhe nxitja e individёve pёr tё pёrdorur pajisje mbrojtёse pёr zhurmat si tapa veshёsh apo kufje qё i reduktojnё zhurmat etj.
Burimi: Instituti i Shëndetit Publik
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
