Inteligjenca përcaktohet si aftësia për të mësuar, kuptuar dhe bërë gjykime të arsyeshme ose për të mbajtur mendime të arsyeshme. Ekzistojnë lloje të ndryshme të inteligjencës si emocionale, ndërpersonale, logjike dhe madje muzikore. Sipas kërkimit shkencor, i njëjti person mund të ketë një nivel të ndryshëm inteligjence në varësi të sferës. Ose me fjalë të tjera, dikush mund të jetë një gjeni absolut në matematikë, por plotësisht i paaftë për të bashkëvepruar me njerëz.
Këtu lind pyetja se si zhvillohet inteligjenca dhe cilët faktorë e bëjnë dikë inteligjent në një sferë dhe jo aq inteligjent në një tjetër.
Sipas mendimit të Dr. Perpetua Neo psikologe dhe trajnere ekzekutive: “Disa tipare të lidhura me inteligjencën zgjidhen nga evolucioni sepse kjo i mundëson një specie të mbijetojë gjatë periudhave të tranzicionit / katastrofës, të krijojë civilizime më të begata ose të pushtojë habitate të reja”.
Por a është e gjitha çështje e gjeneve dhe evolucionit? Familja, arsimi, mjedisi shoqëror dhe sjellja e prindërve luajnë gjithashtu një rol në zhvillimin e inteligjencës së një fëmije?
E vërteta është se shkencëtarët ende nuk kanë dalë me një listë të plotë të të gjithë faktorëve që ndikojnë në inteligjencën e dikujt. Por ajo që ne e dimë me siguri, është se ka shumë karakteristika të përbashkëta për njerëzit që kanë rezultate të larta në testet e inteligjencës dhe janë shumë inteligjentë.
Më poshtë jepen 6 prej tyre:
- Kurioziteti
Sipas hulumtimit të bërë në 2016, botuar në Journal of Individual Differences, ekziston një lidhje midis nivelit të inteligjencës gjatë gjithë fëmijërisë dhe dëshirës për të fituar përvojë në moshën e rritur. Për 50 vjet, studiuesit që kryen studimin vëzhguan njerëzit e lindur në Mbretërinë e Bashkuar. Ata arritën në përfundimin se fëmijët në moshën njëmbëdhjetë vjeç me rezultate më të larta të inteligjencës ishin më të interesuar për të fituar përvojë të re në moshën 50 vjeç se sa të tjerët.
- Kreativiteti
“Imagjinata është më e rëndësishme se dija.” Ajnshtajni
Njerëzit tepër inteligjentë janë gjithashtu jashtëzakonisht krijues. Për shembull, imagjinata krijuese e Ajnshtajnit bëri të mundur zhvillimin e Teorisë së Relativitetit. Gjithçka filloi nga mendimi i tij se si do të ishte të ngisje një rreze drite. Pra rezulton se krijimtaria është gjithashtu një formë inteligjence. “Të jesh i hapur dhe krijues do të thotë që ne lehtësisht mund të bashkojmë njohuri të reja që janë cilësisht të ndryshme nga shuma e pjesëve të tyre”, tha Dr. Perpetua Neo.
- Marrja e rreziqeve
Marrja e rreziqeve mund të jetë një shenjë e inteligjencës më të lartë. Sipas hulumtimit finlandez, në vitin 2015 njerëzit që kanë guximin të rrezikojnë janë më të zgjuar. Pjesëmarrësit në studim u desh të kalonin një provë të simulimit të vozitjes. Ata duhej të kalonin semaforët e verdhë ose të prisnin që dritat të bëhen të kuqe. Shkencëtarët që kryen studimin arritën në përfundimin se ata që morën vendime të rrezikshme gjatë eksperimentit kishin më shumë lëndë të bardhë të trurit – pjesa e trurit që lidhej me kapacitetin njohës.
- Ata nuk kanë frikë të pranojnë se nuk dinë diçka
E di që jam inteligjent sepse e di që nuk di asgjë. Sokrati
Njerëzit inteligjentë nuk kanë frikë të thonë se nuk e njohin diçka. Sipas informacionit të siguruar nga Business Insider, një studim i kryer nga Justin Kruger dhe David Dunning vërtetoi se njerëzit që nuk janë aq inteligjentë, priren të mbivlerësojnë aftësitë e tyre. Për shembull, studentët që kishin rezultatet më të ulëta në një provim të përshtatur nga LSAT mbivlerësuan numrin e pyetjeve që u ishin përgjigjur saktë me gati 50%. Në të njëjtën kohë, ata që kishin rezultatet më të larta nënvlerësuan numrin e përgjigjeve të sakta që ata kishin dhënë.
- Të qenit i parëlinduri
Fakti që dikush është vëllai ose motra më e madhe mund të jetë arsyeja për nivelin e lartë të inteligjencës së këtij personi. Kjo mund të shoqërohet me sjelljen e prindërve pasi ata zakonisht janë më të rreptë me fëmijët e tyre të parëlindur. Sipas një artikulli të botuar në The Independent, disa ekonomistë nga Universiteti i Edinburgut gjithashtu mbështesin teorinë se të parëlindurit janë më të zgjuar për shkak të sjelljes së prindërve të tyre.
Ekonomistët, së bashku me një ekip nga Universiteti i Sidneit, analizuan informacionin në lidhje me 5,000 fëmijë. Ata testuan aftësitë e tyre të fjalorit të leximit dhe figurës një herë në dy vjet. Rezultatet treguan se të parëlindurit morën më shumë mbështetje nga prindërit e tyre për detyrat dhe si pasojë shënuan rezultate më të mira në teste.
- Kalimi i kohës vetëm
Një artikull në Washington Post diskuton një studim të vitit 2016. Ai u krye nga psikologë nga London School of Economics dhe Singapore Management University. Sipas rezultateve njerëzit më inteligjentë në të vërtetë ndiheshin më mirë nëse do të shoqëroheshin më rrallë. Shkencëtarët që zhvilluan studimin përdorën të ashtuquajturën “teoria e lumturisë së savanës”. Studiuesit analizuan informacionin e siguruar nga kërkimi kombëtar në Shtetet e Bashkuara i cili përfshiu 15,000 pjesëmarrës.
Së pari, ata zbuluan se njerëzit që jetojnë në vende më të populluara ndjehen më pak të kënaqur me jetën e tyre. “Sa më e lartë të jetë dendësia e popullsisë në mjedisin e afërt, aq më pak të lumtur janë”, shpjeguan pjesëmarrësit në studim.
Së dyti, ata zbuluan se sa më shumë kontakte të kishin me miqtë e ngushtë të një personi, aq më e madhe ishte lumturia e tyre. Por ky nuk ishte rasti për njerëzit inteligjentë.
“Efekti i dendësisë së popullsisë në kënaqësinë nga jeta ishte më shumë se dy herë më i madh për individët me IQ të ulët se sa për individët me IQ të lartë”, përfunduan shkencëtarët. Dhe “individët më inteligjentë në të vërtetë ishin më pak të kënaqur me jetën nëse do të shoqëroheshin më shpesh me miqtë e tyre”. Pra, rezulton se lumturia e njerëzve të zgjuar zvogëlohet kur ata kalojnë më shumë kohë me miqtë e tyre.
Burimi / https://themindsjournal.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
