“Historia e Novelës Grafike dhe Karikaturës Shqiptare” të autorit Ph.D. Oltsen Gripshi është një studim shkencor, i cili shtjellon të gjithë gjurmën zhvillimore të zhanrit të novelës grafike dhe karikaturës shqiptare, nga fillesat deri në ditët tona. Hulumtimi shtrihet në kohë dhe si i atillë, është shumë përmasor, duke e ndarë në tre boshte qendrore:
Pjesa e parë është ajo hyrëse, ku shtjellohen çështje të ndryshme të zanafillës së novelës grafike botërore me të gjitha veçoritë e saj, përfshirë këtu shumë autorë të huaj që kanë trajtuar Shqipërinë dhe shqiptarët në novelat grafike dhe karikaturat e tyre.
Pjesa e dytë përqendrohet tërësisht në lindjen dhe zhvillimin e novelës grafike dhe karikaturës shqiptare gjatë periudhës së Realizmit Socialist në Shqipëri. Periudhë gjatë së cilës themelohen revistat e para pas ’45 si: “Hosteni”, “Fatosi”, “Pionieri”, “Yllkat” dhe “Ylli” të cilat vijnë sot si dëshmia më e gjallë e kultivimit të këtyre dy zhanreve, sa artistikë, aq dhe mbresëlënës në krijimin e personazheve vizatimorë e humoristikë në Shqipëri.
Ndërsa pjesa e tretë trajton novelën grafike bashkëkohore shqiptare pas viteve ’90, duke analizuar nëpërmjet saj një sërë aspektesh fenomeno-antropologjike, si dhe rizgjimin e interesit për pasqyrimin e legjendave shqiptare. Një rol të veçantë në theksimin dhe promovimin e këtyre legjendave në zhanrin artistik të novelës grafike luajti Ministria e Kulturës e Shqipërisë, e cila në vitin 2014 themeloi konkursin e parë kombëtar të novelës grafike pas viteve ’90, periudhë e karakterizuar nga ndryshime të thella politike dhe shoqërore.
Me leximin e këtij studimi, brezat që u lindën, u rritën dhe u edukuan gjatë realizmit socialist në Shqipëri, do të kthehen pas në kohë, në kujtesën e tyre; ndërsa brezat e rinj që u lindën në fund të viteve ’80 dhe atyre pas vitit ’90, do të njihen me rrugëtimin mbresëlënës të këtyre dy zhanreve artistike. Duke shfletuar, do të zbulojnë faqe të tëra të historisë së edukimit të shumë brezave, pas vitit 1945 deri në vitin 1990 dhe do të takohen me personazhet e shumtë, të cilët jemi të bindur që do t’i mbartin gjatë në kujtesën e tyre.
Kjo, sepse siç e thekson edhe vetë autori i këtij studimi vëllimmadh shkencor, Ph.D. Oltsen Gripshi:
“Novela grafike shqiptare është një rrëfim pamor i ndarë në skena, ku e kaluara mitike e ngarkuar me dogmat e realizmit socialist takohet me të tashmen që kërkon një personazh të ri për të mishëruar stereotipin shqiptar. Këto dy kohë përplasen pa fjalë të tepërta, sepse pas skenës së fundit, aty ku përfundon rrëfimi, nis heshtja që lexuesi do të duhet ta mbushë vetë.”.
Ky studim shkruhet për herë të parë në lëmin e teorisë së historisë dhe kritikës së artit pamor shqiptar, duke përmbledhur 82 vite histori falë 424 novelave grafike dhe karikaturave më përfaqësuese ndër vite.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
