RESTORANTET, pak a shumë i preferojmë dhe i frekuentojmë që të gjithë, sipas stilit të jetesës, interesit, rrethanave, mundësive, frekuencës, tipologjive të vetë lokaleve, etj. Por, ndërkohë që restorantit i drejtohemi në mënyrë spontane e të mirëqenë thjesht si të projektuar e të përqendruar ndaj procesit elementar, atij të të ushqyerit, me të ngrënë e të pirë – vlerë e shtuar, kuptohet, konsumimi i vaktit përkatës në shoqëri të mirë – realizohet se vetëm ndonjë i pasionuar i fushës jo më thjesht gastronomike por, asaj të Letrave, shkon disi më tej dhe pyet pse kjo njësi e themeluar dhe e organizuar në bazë të konsumimit të të ushqyerit, quhet RESTORANT.
Nga Adela Kolea
Atëherë, vihemi në dijeni se termi RESTORANT e merr zanafillën në Francë më 1765 me foljen “Restaurer”, që ka të bëjë thjesht me “RESTAURIMIN” e mirëfilltë e të drejtpërdrejtë të “subjektit”.
Në rastin tonë të pashmangshëm, atë “restaurim” direkt nëpërmjet procesit kimik të përcaktuar, të një organi të tillë si stomaku i vetë personit që po i drejtohet “lokalit – restorant” për konsumimin e ushqimit të radhës.
Termi e koncepti lindin nga një kuzhinier nga Parisi, me emër Boulanger.
Në onomastikën shqipe përkthehet si “Shitës buke”.
Ky kuzhinier hapi më 1765 një lokal për të “Restauruar” e rimëkëmbur personat nëpërmjet supërave të ngrohta me pulë, mish viçi e perime, me erëza e bukë të thekur dhe në hyrje të lokalit vendosi tabelën me shkrimin:
“Venite ad me omnes qui stomacho laboratis et ego vos restaurabo!” – “Hajdeni te unë, të gjithë ju, o njerëz të sfilitur nga stomaku dhe unë do t’ju restauroj!”
Dhe pati vërtet sukses, pasi u ofroi klientëve gatime të ngrohta e ushqyese, rimëkëmbëse, fuqizuese, servirur në një ambient të kuruar e të pastër, në kontrast të plotë me tavernat kaotike të epokës, shpesh karakterizuar nga një higjienë e dyshimtë të cilat, më tepër sesa ushqimit, i dedikoheshin konsumimit pafund të pijeve alkoolike, ndaj për epokën në fjalë, kuzhinieri Boulanger i RESTORANTIT si njësi – risi gastronomike, përbëri një revolucion të mirëfilltë në Francë e më larg këtij shteti.
Që nga ai moment lindi moda e organizimit dhe frekuentimit të restoranteve, jo vetëm për funksionin parësor e primitiv të “modifikimit/eliminimit të urisë” por, më e rëndësishmja, edhe për konsumimin cilësor në shoqëri të mirë, të gatimeve të shijshme, të pijeve të zgjedhura në harmoni, qoftë në ditë të zakonshme për personat apo në evente të rëndësishme, raste festash.
Nisi pra, kultura e drejtpërdrejtë e konceptimit të njësisë kulinare, RESTORANT!
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
