Abuzimi psikologjik është në gjendje të shkatërrojë një person pa qenë e nevojshme të vërë dorë mbi ta. Mësoni këtu se si ta njihni atë dhe mënyrën se si ta shmangni atë.
Abuzimi psikologjik: çfarë përfshin kjo formë dhune?
Abuzimi psikologjik kuptohet si çdo sjellje sistematike dhe e qëllimshme që dëmton emocionalitetin dhe mirëqenien psikologjike të viktimës. Gama e sjelljeve të përfshira në këtë spektër është e gjerë: nga indiferenca si ndëshkim deri te fyerjet dhe poshtërimet.
Prandaj, identifikimi i saj është shpesh i vështirë, veçanërisht për ata që e përjetojnë atë. Personi, integriteti fizik i të cilit preket shpesh vuan pasoja të tilla si çrregullime depresive ose ankthi, të cilat i pengojnë ata të përballen me realitetin që po kalojnë.
Në një marrëdhënie abuzive vendosen hierarkitë e pushtetit, ku abuzuesi fiton aftësinë për të kontrolluar disa fusha të jetës së personit të abuzuar, qofshin ato psikologjike apo materiale (si paratë, për shembull).
Pasojat psikologjike të këtij lloji abuzimi
Parehati fizike: sëmundje që vijnë si pasojë e stresit dhe ankthit, si problemet kardiovaskulare, pagjumësia, ftohjet e shpeshta ose parehatia e vazhdueshme digestive.
Ankthi psikologjik: vetëvlerësimi i ulët, humbja e ndjenjës së identitetit, ndjenja e pasigurisë, frika, vështirësia për t’u përqendruar dhe marrja e vendimeve, irritueshmëria, mungesa e oreksit seksual etj.
Sjelljet problematike: ndonjëherë çojnë në abuzimin me substancat narkotike, neglizhimin e kujdesit për veten, episodet e dhunës ndërpersonale, ose shmangien e stileve të përballimit, ndër të tjera sjellje.
Si ta njohim abuzimin psikologjik?
- Është e qëllimshme
Duke lënë mënjanë motivet e abuzuesit, sjelljet e tyre të dëmshme janë të qëllimshme. Aktet e tyre kanë për qëllim dëmtimin e viktimës. Nën këtë është e mundur që të ketë qëllimin e kontrollit, kompensimit të komplekseve apo lëshimit të avullit, mes një mijë arsyeve të tjera, por nuk mund të mohohet se është me qëllim.
- Ka sjellje kontrolli
Nga gjykimi i çmimit të asaj që viktima blen deri te ndalimet e drejtpërdrejta se kush të bëjë palë, kontrolli është një mënyrë për të siguruar që abuzimi të mos ketë pasoja. Frika e reagimit të abuzuesit implantohet dhe detyrohet në mënyrë që, përveçse të bëjë gjëra dhe të marrë vendime që në të vërtetë nuk kërkohen, mundësia për t’u larguar nuk është e parashikuar.
- Gjeneron ndjenja inferioriteti
Kritikat e vazhdueshme ose marrja në pyetje e çdo vendimi është një mënyrë për ta bërë dikë tjetër të ndihet inferior. Kjo sjellje është e zakonshme dhe mund të maskohet si shqetësim, por zakonisht synon të gjenerojë pasiguri tek viktima dhe të krijojë varësi tek ata.
- Kërkoni të izoloni viktimën
Nuk është e pazakontë që pasojat e dhunës psikologjike të lajmërojnë dikë në mjedisin e viktimës. Kur kjo të ndodhë (ose për ta parandaluar atë), abuzuesi do të përpiqet ta largojë gradualisht nga të dashurit e saj.
- Evazioni i përgjegjësisë
Qëllimi është të zhvendoset fokusi larg abuzuesit, në mënyrë që viktima të besojë se vuajtjet që po kalojnë është faji i gabimeve të tyre dhe jo i abuzuesit. Jo vetëm kaq, ata kanë gjithashtu aftësinë për të ndryshuar situatën e tyre nëse sillen ashtu siç u thotë abuzuesi (edhe pse ky është një iluzion që rezulton nga manipulimi).
- Është ciklike
Pavarësisht nga ajo që imagjinohet nga jashtë, abuzimi psikologjik nuk është ngacmim i vazhdueshëm. Ajo ka ulje-ngritje, ku ka periudha qetësie më të madhe dhe të tjera me më shumë dhunë. Përforcimi intermittent, në të cilin viktima shpërblehet ose ndëshkohet në mënyrë jo të rregullt, përdoret gjerësisht.
Çfarë të bëj nëse unë ose dikush përreth meje pëson abuzim psikologjik?
Njohja e shenjave është hapi i parë dhe më i rëndësishëm, por rregullimi i saj kërkon ndihmë. Nëse përjetoni këtë lloj abuzimi, mos hezitoni të kërkoni mbështetje nga të dashurit tuaj dhe të shkoni në institucionet përkatëse për mbështetje profesionale.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
