Tek gratë, rreziku për t’u prekur nga sëmundja e Alzheimerit, forma kryesore e demencës, mund të lidhet me fillimin dhe përfundimin e menstruacioneve. Më konkretisht, me intervalin kohor ndërmjet menstruacioneve të para (menarke) dhe përfundimit të ciklit riprodhues (menopauza).
Një studim i ri, në fakt, ka përcaktuar se gratë me një periudhë më të gjatë të menstruacioneve kanë një rrezik të reduktuar ndjeshëm – deri në rreth 30 për qind në muaj – të zhvillimit të demencës në krahasim me ato që kanë një periudhë më të shkurtër të fertilitetit, për shkak të menarkës në një moshë më të madhe ose për shkak të menopauzës së hershme.
Sipas autorëve të studimit, kjo do të lidhej me periudhën e ekspozimit ndaj estrogjenit dhe në veçanti ndaj estradiolit, hormonit kryesor seksual femëror. E thënë thjesht, këto hormone do të ofronin një shkallë të caktuar mbrojtjeje nga çmenduria, prandaj sa më e gjatë të jetë periudha e fertilitetit – dhe rrjedhimisht ekspozimi ndaj hormoneve – tek gratë, aq më i ulët është rreziku i zhvillimit të Alzheimerit dhe formave të tjera të demencës, patologjive neurodegjenerative të lidhura me rënie njohëse, humbje e kujtesës, vështirësi në gjuhë dhe orientim dhe më shumë. Në këtë drejtim, është interesante të kujtohet se demenca prek kryesisht gratë (60 përqind); roli i hormoneve seksuale femërore mund të shpjegojë gjithashtu këtë ndryshim.
Një ekip ndërkombëtar hulumtues i udhëhequr nga shkencëtarët britanikë nga Divizioni i Psikiatrisë në Kolegjin Universitar të Londrës (UCL) ka përcaktuar se fillimi dhe përfundimi i menstruacioneve mund të ndikojë në rrezikun e zhvillimit të Alzheimerit (dhe formave të tjera të demencës), të cilët kanë punuar ngushtë me kolegët në Departamentin e Kujdesit Parësor dhe Shëndetit të Popullsisë (LM). Studiuesit, të koordinuar nga profesori Hee Kyung Park, arritën në përfundimet e tyre pasi kryen analizën më të thelluar kushtuar gjetjes së një korrelacioni midis kohëzgjatjes së periudhës së fertilitetit dhe rrezikut të demencës tek gratë. Për anketën, ata përdorën të dhëna nga mbi 270,000 gra të përfshira në bazën e të dhënave të Biobank në MB .
Kryqëzimi i të dhënave, siç tregohet, tregoi se ekspozimi i zgjatur ndaj estrogjenit shoqërohej me një rrezik më të ulët të demencës. Më konkretisht, gratë me ekspozim ndaj hormoneve seksuale midis moshës 38 dhe 42 (më gjatë) kishin një rrezik 28 për qind të reduktuar në krahasim me ato me një periudhë më të shkurtër të fertilitetit. Gratë që kaluan menopauzën në një moshë më të madhe (50 – 52 vjeç) gjithashtu kishin një rrezik 24 për qind të reduktuar në krahasim me ato që arritën menopauzën në moshën 45 vjeç ose më të rinj. Ata zbuluan gjithashtu se menarkia e vonshme në moshën 15 vjeç e lart shoqërohej me një rrezik 12 për qind të rritjes së zhvillimit të demencës në krahasim me vajzat që kishin menstruacionet e para në moshën 15 vjeçare ose më të re.
Interesante, ndërprerja e fertilitetit për shkak të operacionit – të tilla si histerektomia ose ooforektomia për shkak të një tumori beninj – ishte gjithashtu i lidhur me një rrezik më të lartë të demencës në krahasim me ata pa histori të llojit të tillë operacioni. Konkretisht, rritja e gjetur nga Profesor Park dhe kolegët rezultoi të ishte 8 për qind (rreziku u rrëzua nëse operacioni kryhej në moshë më të madhe). Të gjitha këto rezultate sugjerojnë se ekspozimi i zgjatur ndaj estrogjenit mund të përfaqësojë një “mburojë” kundër demencës, duke rezultuar në plakjen më të mirë të trurit .
Është e rëndësishme të nënvizohet se studimi britanik ishte një studim “i thjeshtë” shoqërues, i cili nuk demonstron ndonjë lidhje shkak-pasojë , megjithëse rezultatet janë statistikisht të rëndësishme. Për të konfirmuar këtë lidhje midis estrogjenit dhe rrezikut të Alzheimerit, do të duhet të kryhen studime shumë më të mëdha dhe më të thelluara. Pavarësisht nevojës për hetime të mëtejshme, shkencëtarët nënvizojnë se kirurgjia riprodhuese në moshë të re, e cila mund të sjellë fundin e periudhës pjellore, duhet të konsiderohet një faktor rreziku për zhvillimin e demencës tek gratë. Detajet e hulumtimit ” Efektet e estrogjenit në rrezikun e zhvillimit të demencës: Një studim grupor duke përdorur të dhënat e biobankës në Mbretërinë e Bashkuar ” u botuan në revistën e specializuar shkencore American Journal of Geriatric Psychiatry.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
