Kjo sëmundje është një nga kërcimet më të mëdha të hulumtuesve dhe neurologëve dhe askush nuk e mohon atë: ne nuk jemi ende në gjendje t’i përgjigjemi fillimit të sëmundjes Alzheimer. Sëmundja, e cila prek 44 milionë njerëz në mbarë botën, aktualisht nuk ka një përgjigje adekuate terapeutike. Çdo vit më 21 shtator, festohet Dita Botërore e Alzheimer, e cila në Itali regjistron rreth një milion raste.
Për Italinë, rastet e shumta paraqesin çdo ditë një problem të madh mjekësor-social. “Kjo është veçanërisht e vërtetë për Alzheimer, padyshim forma më e përmbysur dhe e dhunshme e çmendurisë, si nga pikëpamja epidemiologjike dhe nga ndikimi në cilësinë e jetës së pacientëve dhe të familjeve të tyre”. Kjo patologji – shpjegon Roberto Bernabei , presidenti i Italia Longeva – sot prek pothuajse 5 % të moshës mbi 65 vjeç, por sipas parashikimeve të elaboruara nga ISTAT për Italia Longeva, në vitin 2030 përqindja do të trefishohet dhe do të preken mbi 2 milion pacientë, kryesisht gra”.
Por edhe nëse aktualisht nuk ka trajtime për të ndaluar përparimin e saj, mund të përdoren barna që mund të trajtojnë simptomat e demencës. Sot fokusi është në parandalimin e Alzheimerit dhe në kërkimin e trajtimeve më efektive.
Sëmundje nga shkaqe të panjohura
Sëmundja u përshkrua për herë të parë në 1906 nga psikiatri gjerman dhe neuropatologu Alois Alzheimer. Aktualisht, shumica e shkencëtarëve besojnë se përcaktimi nuk është një shkak i vetëm, por një sërë faktorësh. Megjithëse faktori kryesor i rrezikut është mosha, Alzheimer nuk është pasojë e pashmangshme e plakjes, por një gjendje e vërtetë me karakteristika specifike klinike që kërkojnë ndërhyrje specifike diagnostike, terapeutike dhe rehabilituese.
Simptomat dhe evolucioni i sëmundjes
Për pacientët me Alzheimer, qelizat e trurit në hippocampus – një pjesë e trurit e lidhur me kujtesën dhe të mësuarit – janë shpesh të parat që dëmtohen. Kjo shpjegon pse humbja e kujtesës dhe në veçanti vështirësia në përkujtimin e të dhënave të mësuara kohët e fundit, shpesh paraqet simptomën e parë të sëmundjes. Në përgjithësi, qelizat e trurit u nënshtrohen një procesi degjenerues që i prek ata në mënyrë progresive dhe që më pas çon në çrregullime të të folurit, humbje të orientimit hapësinor dhe fizik dhe humbjes progresive të autonomisë të përcaktuar si “çmenduri”.
Këto defekte shpesh lidhen me probleme psikologjike dhe të sjelljes, si depresioni, luhatja emocionale, shqetësimi, endja, të cilat kërkojnë kujdes të përhershëm të pacientit.
Perspektiva terapeutike
Shoqëria Italiane e Neurologjisë dhe SINdem (Shoqata që i përkasin SIN-së për demencën) janë të parat në vijën e frontit për hulumtimin e mekanizmave që aktivizojnë sëmundjen dhe terapitë e reja. Gjatë vitit të kaluar, disa studime premtuese për terapitë e reja u ndaluan sepse nuk treguan efikasitet të mjaftueshëm.
“Pas dështimit të terapive të administruara në fazën e çmendur të demencës – thotë Carlo Ferrarese, Presidenti SINDEM, Drejtor Shkencor i Qendrës së Neurosciences në Milano, Universiteti i Milano-Bicocca dhe Drejtor i Klinikës Neurologjike në Spitalin San Gerardo të Monzës – Gjykimet e tanishme klinike kanë për qëllim parandalimin e sëmundjes”.
“Të dhënat më të fundit – vazhdon Ferrarese – tregojnë se duke vepruar në fazat fillestare të rënies së kujtesës, ato që quhen rënie të lehta njohëse ose Learning Mild Cognitive (MCI), të njëjtat medikamente mund të ngadalësojnë përparimin drejt çmendurisë së hapur, sepse ato kanë rezultuar efektive në bllokimin e mekanizmave biologjike të sëmundjes. Në bazë të sëmundjes së Alzheimerit qëndron akumulimi progresiv në tru i proteinës që quhet beta-amiloid, e cila shkatërron qelizat nervore dhe lidhjet e tyre”.
Mundohuni të parandaloni
Në pritje të rezultateve të këtyre terapive eksperimentale, të planifikuara për vitet e ardhshme, studime të tjera të kohëve të fundit tregojnë se ka strategji efektive për të zvogëluar probabilitetin e sëmurjes.
Në fakt, studimet e kohëve të fundit kanë treguar se parandalimi i faktorëve të rrezikut të enëve të gjakut, të tilla si hipertensioni, diabeti, obeziteti, pirja e duhanit janë në gjendje të zvogëlojë incidencën e çmendurisë: stili i përshtatshëm i jetesës (aktivitet fizik i rregullt, ushqimi i pasur me antioksidantë si dieta mesdhetare) dhe kontrolli i sëmundjeve vaskulare mund të rekomandohen sot si strategjia më e mirë për të zvogëluar rrezikun e çmendurisë.
Studimet e fundit eksperimentale mbi modelet e kafshëve kanë mbështetur gjithashtu hipotezën se në veçanti aktiviteti fizik është në gjendje të promovojë prodhimin e qelizave të reja të trurit, duke zëvendësuar ato të degjeneruara përmes prodhimit të faktorëve neurotrofikë.
“Chat Yourself”, kujtesa rezervë
Në pritje të trajtimit efektiv kundër sëmundjes Alzheimer, një rrugë e zbatueshme në fazat e hershme pas diagnozës është shfrytëzimi i burimeve të teknologjisë. Një propozim konkret i përdorimit social të inovacionit teknologjik vjen nga Chat Yourself, ‘kujtesa rezervë’ me prekjen e smartphone në çdo kohë të ditës. I krijuar nga Messenger, Chat Yourself është në gjendje të ruajë të gjitha informacionet që lidhen me jetën e një personi, duke i kthyer ato sipas kërkesës tek përdoruesi, i cili gjithashtu ka aftësinë për të vendosur njoftime me porosi (për shembull të mos harroj të marrë ilaçet).
Burimi / www.agi.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
