Nga Lumturi Sinani, Psikologe Klinike
Në ditët e sotme depresioni është shumë i përhapur në grupmosha të ndryshme. Ndjenjë e vazhdueshme trishtimi, ulje e vetëvlerësimit, vështirësi në kryerjen e detyrave të përditshme dhe kujdesit ndaj vetes, përkufizon depresionin në përgjithësi. Megjithatë, njerëzit me depresion të fshehur nuk i përshtaten plotësisht këtij përkufizimi.
Çfarë është depresioni i fshehur?
Depresioni i fshehur, i njohur gjithashtu si depresioni i buzëqeshjes, depresioni i ecjes ose depresioni i maskuar, karakterizohet nga mungesa e simptomave të dukshme. I konsideruar si një formë e depresionit atipik, depresioni i fshehur nuk njihet zyrtarisht si një çrregullim i veçantë nga Manuali Diagnostik dhe Statistikor i Çrregullimeve Mendore të Shoqatës Amerikane të Psikiatrisë (DSM). Një person që vuan nga depresioni i fshehur mund të fshehë qëllimisht si ndihet nga frika e perceptimit dhe mendimit të shoqërisë, ose mund të mendojnë se ndjenjat do të zgjidhen vetë. Por në raste të tjera, depresioni i fshehur mund të rezultojë në një shkëputje nga emocionet dhe gjendja shpirtërore e dikujt. Ndonjëherë edhe personi që po lufton nuk është i vetëdijshëm për ecurinë e shqetësimit të tij, kështu që ata nuk marrin mbështetje ose trajtim. Kjo është kur depresioni i fshehur ka potencialin të jetë kërcënues për jetën.
Nga pamja e jashtme, në fakt dikush me depresion të fshehur duket se po jeton një jetë të lumtur dhe produktive. Depresioni i maskuar, i patrajtuar mund të jetë veçanërisht i rrezikshëm. Kjo është pjesërisht sepse anashkalohet ose hidhet poshtë kaq lehtë dhe kështu lihet i patrajtuar. Përveç kësaj, megjithatë njerëzit me depresion të fshehur janë zakonisht më funksionalë sesa ata me manifestime më tipike të depresionit të madh. Prandaj, ata mund të kenë në të vërtetë energjinë për të ndjekur një plan për të dëmtuar veten.
Cilët janë treguesit e depresionit të fshehur?
Si të kuptojmë nëse dikush vuan nga depresioni i fshehur pse është e pamundur të dallosh vetëm nga vëzhgimi? Një ose dy ndryshime që ndodhin për një periudhë të shkurtër kohore nuk janë shkak për shqetësim, por disa ndryshime që ndodhin në të njëjtën kohë gjatë disa javëve mund të jenë një shenjë se ata mund të fshehin ndjenjat e depresionit treguesit apo simptomat më të shpeshta janë:
Ndryshimet në peshë: Dikush që po lufton me depresionin e fshehur mund të ndryshojë plotësisht zakonet e të ngrënit,mund të hajë shumë ose e kundërta.
Dallimet e Personalitetit: Këta persona shpesh kanë ndryshime të personalitetit që vërehen nga të tjerët. Ata papritmas mund të bëhen më të qetë dhe të tërhequr kur dikur ishin të shoqërueshëm dhe emocionues. Ose mund të duken pesimistë kur dikur ishin shumë më optimistë.
Rritja e shqetësimeve shëndetësore: Ata që kanë depresion të fshehur janë shpesh në rrezik të shtuar për shqetësime të tjera shëndetësore, duke përfshirë sëmundjet që lidhen me simptomat vegjetative të depresionit, të tilla si obeziteti dhe diabeti.
Zvogëlimi i interesit për aktivitetet e pëlqyera më parë: Një tregues kryesor i depresionit të maskuar është kur dikush ka ulur interesin për aktivitetet që dikur i pëlqenin, të folurit më pak për të ardhmen dhe qëllimet. Dikush që mezi priste të kthehej në shkollë ose të hapte biznesin e tij, për shembull mund të ndalojë papritur së foluri për këtë ose të fillojë të mendojë se është e paarritshme ose joreale.
Ata duken më letargjikë ose të lodhur se zakonisht: Depresioni shpesh mund të kontribuojë në ndjenjat e letargjisë dhe lodhjes. Shumë njerëz që luftojnë me depresionin të fshehur shpesh ndihen sikur duhet të flenë më shumë, ose kanë dëshirë të qëndrojnë vetëm në shtrat.
Përdorimi i substancave, mungesa e interesit për seksin apo intimitet. Partneri i personit që lufton me depresionin e fshehur ka më shumë gjasa të vërejë gjëra të tilla si ndryshime në intimitet ose ulje të interesit për seksin. Hulumtimet kanë treguar se përjetimi i depresionit mund të ndikojë në funksionimin seksual të dikujt.
Ndjeshmëri e fortë ndaj refuzimit dhe vështirësi në përqendrim ose kujtesë. Një tregues tjetër shumë i rëndësishëm është dhe se personat me depression të fshehur mund të kenë vendime vetëvrasëse. Prandaj trajtimi është i domosdoshëm që të mos arrihet në fatalitet.
Depresioni i buzëqeshjes shpesh fshihet për shkak të turpit që lidhet me të, qoftë i vetëdijshëm apo i pavetëdijshëm. Kjo është arsyeja pse lëvizja aktuale për të reduktuar stigmën rreth çështjeve dhe trajtimit të shëndetit mendor ka potencialin të zvogëlojë fenomenin e depresionit të fshehur. Nëse dikush ka pasur përvoja gjykimi ose talljeje kur familja, miqtë ose rrethi i tyre shoqëror mësuan se ishin në depresion në të kaluarën, kjo mund t’i bëjë ata më të prirur të përpiqen ta fshehin atë. Nëse evidentoni dikë mos ngurroni t’i ofroni mbështetjen tuaj dhe të bëheni një shtysë që ata të marrin trajtimin e duhur nga profesionistët e shëndetit mendor.
“Ajo po lufton gjëra për të cilat buzëqeshja e saj nuk do t’ju tregojë kurrë.” Jonny Ox
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
