Këshilla & Arsye

January 6, 2021 | 8:14

Dhurata e pranimit, çelësi i lumturisë

Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor

Në fjalorin psikologjik të Shoqatës Amerikane të Psikologjisë, pranimi përcaktohet në dy mënyra: Qëndrim pozitiv ndaj një ideje, një situate, një personi ose një grupi. Në kontekstin e psikoterapisë dhe këshillimit, është qëndrimi i pranimit dhe moskritikimit të terapistit ose këshilluesit të shëndetit mendor, i cili tregon respekt dhe njohje ndaj pacientit si person;

Njohja, në kontekstin e abuzimit të substancave dhe varësive të tjera, është e rëndësishme që një person të pranojë që ai ose ajo po përjeton një problem, në mënyrë që çdo ndërhyrje të jetë efektive.

1

Sipas qasjes së përqendruar te personi, një nga gjashtë kushtet e nevojshme dhe të mjaftueshme për të ndodhur trajtimi është ai i pranimit të pakushtëzuar.

Carl Rogers nuk argumenton që terapisti duhet të pajtohet me pacientin. Por ai kërkon të thotë që është e rëndësishme të tregosh pranim, të dëgjosh pa gjykuar, edhe kur nuk pajtohet me qëndrimet ose vlerat e pacientit. Në këtë mënyrë, ky i fundit gradualisht lirohet nga kushtet e vlerës dhe i lejon vetes të vijë në kontakt me ndjenjat e tij më të thella. Pranimi i pakushtëzuar është një qëndrim i brendshëm dhe jo një teknikë apo aftësi. Është një botëkuptim i tërë i bazuar në parimin se përvoja subjektive gjithmonë ia vlen të njihet dhe nderohet.

Pranimi është një cilësi – çelësi i lumturisë sipas Budizmit. Aksioma se “dëshira është burimi i të gjitha dhimbjeve” mund të interpretohet pasi mospranimi i realitetit aktual çon në mjerim.

Nga ana tjetër, ne duhet të ndajmë pranimin nga dorëheqja. Duke pranuar që ka situata që nuk mund t’i kontrollojmë ose njerëz me të cilët nuk jemi të kënaqur na lejon të përqendrohemi në atë që mund të përcaktojmë, duke lehtësuar ndryshimin pozitiv. Të ndjehemi mirënjohës për atë që na pëlqen nuk na bën joaktiv. Thjesht, në vend që të reagojmë ndaj kushteve aktuale, ne po ndikojmë në mjedisin tonë me të gjitha burimet që kemi, në drejtimin që duam.

2

Pranimi drejt të ndryshmes

Çdo gjë e re dhe e ndryshme, një individ, një grup, një kulturë, vjen për të sfiduar dhe ndoshta në një mënyrë për të shkatërruar format tona, tashmë të organizuara mendore. Trupi mund ta perceptojë të ndryshmen si kërcënuese për imazhin e tij për veten, të refuzojë ta pranojë atë dhe të përpiqet ta sulmojë atë. Sa më e fortë të jetë ndjenja jonë ndaj vetvetes, dhe sa më mirë të jemi në kontakt me sa më shumë dhe aspekte të ndryshme të vetes, aq më fleksibël dhe më të hapur do të jemi ndaj të ndryshmes, të resë dhe të huajit.

Pranimi ndaj vetes

Si vetë-pranim, mund të përcaktojmë pranimin e të gjitha karakteristikave, emocioneve dhe veprimeve tona, pozitive dhe të pakëndshme. Kushëriri i vetë-pranimit, vetëvlerësimi, gjithashtu i referohet marrëdhënies me veten tonë. Por fokusohet në vlerësimin që kemi për potencialin tonë, ndërsa vetë-pranimi nëse pranojmë se kush jemi.

Faji dhe turpi shpesh janë ndjenja që kemi ndaj vetes. Ky gjykatës tiranik i brendshëm, i cili nuk pranon të pranojë madhësinë e arritjeve tona, por këmbëngul në theksimin e tepërt të dobësive tona, u krijua bazuar në termat e vlerës që kemi ngulitur nga të tjerët, të rëndësishëm në fëmijërinë tonë. Në vend që të ndiejmë se po bëhemi më të mençur përmes përvojave, dështimeve dhe gabimeve tona, shpesh mbajmë një barrë të padurueshme faji, turpi dhe pendimi. Ne e përkthejmë dobësinë tonë si provë se nuk meritojmë të na duan.

3

Si ta rrisim pranimin tonë?

Kujdes nga shoqëria e keqe:

Është e rëndësishme të jesh i rrethuar nga njerëz që na pranojnë dhe që besojnë te ne. Siç thotë P.Ch. Diamantis, ne jemi mesatarja e pesë personave që takojmë më shpesh. Karakteristikat si frika, pesimizmi dhe gatishmëria e keqe janë aq ngjitëse sa ftohja e zakonshme.

Jo gjithçka është e bardhë  e zi

Një hap i rëndësishëm drejt pranimit është të ndalosh së menduari në termat e “së drejtës dhe gabuarës”. Është e rëndësishme të praktikojmë vëzhgimin e qetë, të jemi në kontakt me atë që po ndodh në trupin tonë, në perceptimin dhe ndjenjën tonë ndaj stimujve të jashtëm dhe të brendshëm, sa më shumë që të jetë e mundur pa kritika. Asgjë dhe askush nuk është perfekt, por të gjithë meritojmë të na duan.

 

Dil nga guaska jote

Kur qëndrojmë kokëfortë në zonën tonë të sigurisë, ne minimizojmë shanset për të përjetuar dhe takuar njerëz që do të na ndihmojnë të zgjerohemi. Në vend që të krijohen sinapse të reja në trurin tonë, shkurtohen të vjetrat dhe pak nga pak pranimi dhe bota jonë bëhet më e vogël.

 

Është në rregull të mos jemi në rregull

Si të gjitha cilësitë, të gjithë e kemi pranimin, por duhet ta mprehim shpesh. Le të fillojmë duke pranuar që është në rregull ndonjëherë të mos tregojmë pranim. Ne do të kemi progres dhe regresione, ndonjëherë do ta ndiejmë më lehtë dhe ndonjëherë jo.

 

Deklarata pozitive

Deklaratat pozitive janë fjali të shkurtra në kohën e tashme me të cilat deklarojmë se tashmë kemi pushtuar atë që dëshirojmë

 

Unë e lejoj veten të bëjë gabime dhe të mësoj prej tyre.

Jam në rregull ashtu siç jam, e meritoj dashurinë, e pranoj veten ashtu siç jam.

Unikja e secilit person është bekimi.

Unë jam i hapur për përvoja të reja.

Unë veproj për të arritur qëllimet e mia në të ardhmen dhe jo sipas të kaluarës sime.

 

Pranimi në kushte të pafavorshme

Dhe kur kushtet janë shumë të vështira? Kur përballemi me një humbje të madhe, vajtim apo gjendje distopike si ajo e karantinës për shkak të pandemisë? Kur humbja është e madhe ose kur pasiguria krijon një ndjenjë të fortë kërcënimi, së pari duhet të pranojmë se nuk kemi kontroll mbi situatën.

Hapi tjetër është pranimi i vetvetes, i të gjitha emocioneve që mund të lindin tek ne. A ndiejmë trishtim, zemërim, dëshpërim? Është në rregull t’i japim vetes hapësirë dhe kohë jo vetëm për t’i njohur, por edhe për të qëndruar me ato ndjenja. Mund të kemi nevojë për mbështetjen brenda kornizës sonë të mbështetjes ose të kërkojmë ndihmën e një këshilluesi të shëndetit mendor për t’i menaxhuar ato.

Kur përmbytja emocionale qetësohet, do të jemi më të përgatitur për të pranuar fatkeqësitë. Hapi tjetër është të veprojmë, të gjejmë normalitetin tonë të ri në distopi dhe në zi, për të marrë cilësinë më të mirë të mundshme të jetës.

Ne nuk kemi kontroll mbi gjithçka që ndodh në jetë. Kur e pranojmë këtë, jemi të gatshëm të marrim përgjegjësi për gjithçka që mund të ndryshojmë. Kryesisht vetveten.

© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

MARKETINGU:
Agjente Marketingu:
Erinda Topi: 0688019400
E-mail: [email protected]

© Revista Psikologjia. Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.

To Top