Pas një dite pune tepër stresuese, çfarë keni më shumë të ngjarë të bëni: të ecni në këmbë për në shtëpi, apo të hipni në një autobus? Edhe pse opsioni i parë sjell shumë përfitime shëndetësore – përfshirë uljen e stresit – shumë prej nesh do të zgjidhnin të dytën.
Një studim i ri, botuar në Journal of Experimental Psychology kërkon të kuptojë pse edhe kur e dimë sa përfitime pozitive sjell stërvitja, ne shpesh nuk përpiqemi të jemi aktivë pas punës. Sipas Sascha Abdel Hadi nga Justus-Liebig-University Giessen kjo mund të vijë për shkak të sasisë së presionit në punë dhe sa kontroll keni mbi punën tuaj.
Në studimin e parë, 100 pjesëmarrës morën pjesë në një simulim të vendit të punës. Duke imituar rolin e një punonjësi të qendrës së telefonatave, pjesëmarrësit iu përgjigjën e-mail-eve nga klientët, zgjidhën problemet në lidhje me çmimet e produkteve dhe promovimet dhe iu përgjigjën një telefonate të drejtpërdrejtë të klientit.
Në kushtet e kërkesës së ulët, postat elektronike dhe telefonatat ishin nga klientët miqësorë, ndërsa në kushtet e kërkesës së lartë, klientët ishin të pakënaqur. Pjesëmarrësit me kërkesë të lartë u udhëzuan në mënyrë të qartë, duke iu shërbyer me një buzëqeshje, ndërsa kërkesa e ulët kërkonte vetëm “të vepronin në mënyrë autentike”.
Pas këtyre detyrave, pjesëmarrësit u ftuan të ngasin (deri në një maksimum prej pesëmbëdhjetë minutash) një biçikletë statike në dhomën e pushimit, për aq kohë sa ata dëshironin dhe pas saj të mund të lexonin revista duke qëndruar ulur. Ashtu siç pritej, ata që kishin kërkesa të larta kaluan më pak kohë në biçikletë sesa ata me pak kërkesa.
Një studim i dytë, i kryer me 144 pjesëmarrës, u përpoq të zgjeronte këto gjetje – vetëm se këtë herë, kishte një fokus shtesë në kontrollin që njerëzit kishin mbi zgjedhjet që bënë gjatë punës. Përveç kushteve të larta dhe të ulëta të kërkesës nga studimi i parë, pjesëmarrësit u caktuan në një gjendje kontrolli të lartë ose të ulët. Pjesëmarrësit në gjendjen e kontrollit të lartë mund të zgjidhnin se cilit email iu përgjigjën dhe në cilën mënyrë, cilat probleme donin të zgjidhnin dhe cilat kërkesa të klientëve ata i merrnin përmes telefonatave. Pjesëmarrësit me kontroll të ulët nuk mund të bënin asnjë nga këto gjëra.
Përsëri, pjesëmarrësit me një punë më të kërkuar kaluan më pak kohë në biçikletë. Ndërsa nuk kishte asnjë lidhje të drejtpërdrejtë midis niveleve të kontrollit dhe kohës së kaluar në biçikletë, kishte një efekt indirekt të kontrollit të punës në kohën e çiklizmit përmes ndikimit në ndjenjat e vetëvendosjes së pjesëmarrësit – besimet e tyre se ata janë autonom dhe të lirshëm të bëjnë zgjedhje. Njerëzit në gjendje të ulët kontrolli e vlerësuan vetëvendosjen e tyre si më të ulët, gjë që çoi në uljen e kohës së dedikuar çiklizmit. Kjo sugjeron që nivelet e larta të kontrollit mund të përmirësojnë vetëvendosjen – dhe, indirekt, të rrisin sjelljen e vetë-motivuar, madje edhe jashtë vendit të punës.
Kjo pikë e fundit është thelbësore. Ajo që bëjmë në punë (ose ndoshta më saktë, çfarë na bëhet ose na imponohet) nuk ndikon vetëm në orët që kalojmë në zyrë, në fabrikë ose në dyshemenë e dyqanit. Përkundrazi, këto gjëra depërtojnë në jetën tonë personale, duke na bërë të kemi pak a shumë gjasa të përdorim kohën e lirë ashtu si mund të dëshirojmë. Ekipi sugjeron që mekanizmat e tjerë mund të luajnë një rol në lidhjen midis kërkesave për punë dhe stërvitjes: për shembull, nëse njerëzit nuk janë në gjendje të “shkëputen” nga kërkesat e punës, kjo mund të pengojë motivimin për t’u përfshirë në aktivitete si puna.
Sido që të jetë, është e qartë se vendet e punës me nivele të larta të kërkesës mund të ndikojnë jo vetëm në mirëqenien tonë të përgjithshme, por edhe në motivimin tonë jashtë punës. Ekipi sugjeron që punëdhënësit duhet t’i kushtojnë më shumë rëndësi vetëvendosjes dhe pjesëmarrjes dhe siç sugjerojnë hulumtime të tjera, kjo mund të ndryshojë gjithashtu sesa demokratike, të drejta dhe me pjesëmarrje janë vendet e punës.
Burimi / https://digest.bps.org.uk/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
