Hiqini nga përdorimi i shprehjeve “duhet”, “duhet të bëj” dhe të gjithë tirania psikologjike me të cilën ju shpesh pengoni lumturinë tuaj . Shumë herë ato janë pjesë e një fjalimi automatik me të cilin ne e detyrojmë veten të shkojë më shpejt se jeta, duke e mbytur vetëvendosjen tonë për t’i dhënë përparësi “Unë duhet” dhe jo “Unë do të doja të bëja”. Ja se çfarë ndodh kur “duhet” kontrollon jetën tonë.
Është e mundur që kjo qasje do t’ju habisë. Nga ana tjetër ne kemi një numër të pafund detyrimesh dhe obligimesh. Ne jemi qenie shoqërore, roli i të cilëve, në thelb, është të jesh pjesë e një rryme thuajse perfekte ku askush nuk duhet të humbasë ritmin. Nëse nuk mund ta bënim, nëse nuk do ishim në gjendje të përmbushnim detyrimet tona, pasojat do të ishin të pashmangshme.
Ne e dimë, por në qoftë se në vetvete vendosim mjaftueshëm presion mbi supe, me siguri nuk ia vlen të shtosh një përbërës shtesë për destabilizimin e të menduarit tonë të mëtejshëm. Sepse ndonjëherë ka kaq shumë përdorime të “Unë duhet të përpiqen më shumë për të provuar veten” ose “unë duhet të ketë bërë ndryshe”, saqë e vetmja gjë që sjell është se ushqen siklet, bllokim emocional apo zhgënjim.
“Duhet”: një tirani shumë e zakonshme psikologjike
Ka detyra të ndryshme që imponojnë veten tonë pothuajse obsesivisht. A duhet të shpenzojë më shumë kohë me prindërit e mi, unë duhet të humbas disa kile, unë duhet të përpiqen më shumë në punën time, unë duhet të punojë më shumë në estetike, unë duhet të përmirësojë marrëdhënien time, unë duhet të kem këtë dhe të jem e lumtur…
Dinamika të ngjashme mendore shpesh transformojnë dëshirat e lartpërmendura në detyrime ose imponime të llojit “të gjithë ose asgjë”. Kur sillemi në këtë mënyrë, duke rënë në tiraninë psikologjike të “duhet”, ka një seri pasojash që duhet të renditen:
Le të krijojmë një fantazi se si gjërat duhet të shkojnë (sipas mendimit tonë) ⇔ Unë duhet t’i tregoj të tjerëve se sa vlejë unë, sepse kështu vlerësohet një person, falë njohjes së të tjerëve. Unë kam për të blerë një telefon të modës, sepse kështu funksionon shoqëria aktuale …
Ne derdhim vëmendjen tonë të plotë mbi atë që nuk kemi ose që nuk mund ta arrijmë; në këtë mënyrë nuk vlerësojmë opsione të tjera, realitete të tjera që mund të jenë shumë më të vlefshme dhe të kënaqshme. ⇔ Pse fiksohemi për të patur një trup të përsosur kur mund të pranojmë veten për atë që jemi?
Humbje totale e energjisë dhe burimeve. Ndonjëherë ne madje mund të fajësojmë veten se nuk jemi në gjendje të realizojmë atë “duhet” dhe “duhet ta bëj”. Është padyshim një mënyrë shumë e trishtuar për vetë-sabotimin.
Si t’i shpëtojmë “Unë duhet të” për t’u ndjerë më të lirë
“Unë duhet të bëj” dhe “Unë duhet ta bëj” janë pjesë e fokusit tonë mendor. Në një artikull interesant psikologjik raportohet se këto detyra janë pjesë e qarqeve tona neurone; një lloj programimi i integruar në zonat më të thella dhe më primitive të trurit tonë, të tilla si amygdala dhe trupi i zhveshur.
Disa nga këto rregulla të brendshme janë kështu që nga fëmijëria. Ne jemi gjithmonë të detyruar të “bëjmë diçka” ose “të arrijmë një qëllim” duke ndjekur një rol shoqëror ose një rregull të pandërgjegjshme që na privon nga liria e veprimit dhe lumturisë. Psikologu amerikan Albert Ellisparla i quan këto mendime të paarsyeshme. Mendimet vetëshkatërruese që na bëjnë të humbim kohë dhe të përpiqemi drejt një qëllimi që nuk ka kuptim, është i padobishëm dhe shpesh i shpëton kontrollit tonë.
Le të shohim se çfarë strategjish duhet të ndërmarrim për të zvogëluar “duhet” tonë.
Si të menaxhoni “duhet të”
Analizoni fjalën “duhet” të rrënjosur në mendjen tuaj. Ato “duhet” janë fshehur në thellësitë më të thella të mendimeve tuaja. Ndonjëherë kemi të bëjmë me procese që janë aq të automatizuara sa që nuk jemi as të vetëdijshëm për ekzistencën e tyre, ashtu siç nuk e kuptojmë se sa shpesh janë dënime të vendosura nga të tjerët (familja, shoqëria…).
Ballafaqo veten: «Duhet t’i pëlqej të tjerëve, përpiqu të jesh si ata» ⇔ A duhet me të vërtetë të jemi si të tjerët të jemi të lumtur?
Bëhuni të vetëdijshëm për mendimet absolutiste të të gjitha ose asgjë: “Unë duhet ta bëj me çdo kusht ose do të jetë fundi” ⇔ A do të ishte me të vërtetë fundi i botës nëse nuk mund ta bënit atë gjë?
Shkruani mendimet tuaja për të krijuar një filtër. Një mënyrë e mirë për t’u bërë i vetëdijshëm për fokusin tuaj personal dhe dinamikën e mendimeve tuaja është t’i shkruani ato. Mbani një ditar, shkruani çfarë mendon mendja juaj, çfarë ndjen zemra juaj dhe çfarë ju shqetëson. Pas disa javësh, merrni shkrimet tuaja dhe lexoni mendimet tuaja. Ndonjëherë ne duhet të jemi në gjendje të marrim kontrollin e disa aspekteve.
Gjithkush mund të shfletoj në bordin e “duhet” në më shumë se një rast. Qëllimi nuk duhet të jetë fshirja e tyre plotësisht nga mendja jonë, por të mbajë ekuilibrin e duhur, një harmoni të përsosur midis “duhet” dhe “Unë do të doja”.
Burimi / http://aprilamente.info
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
