Ndërsa priremi ta lidhim stresin me pasoja ose efekte negative, në fakt ekziston një lloj stresi që mund të jetë i dobishëm si mendërisht ashtu edhe fizikisht. Quhet eustress dhe i referohet stresit që çon në një përgjigje pozitive. Por si mund ta përmirësojmë këtë lloj stresi?
Çfarë është eustress?
Eustress nënkupton çdo lloj stresi që çon në një përgjigje pozitive. Ky lloj stresi tenton të jetë jetëshkurtër dhe është një ndjenjë nervozizmi që çon në motivim. Në realitet, eustress shpesh mund t’i ngjajë shqetësimit në shumë mënyra. Njerëzit mund të ndihen të shqetësuar dhe madje të kenë mendime garuese, por ndryshimi është se këto ndjesi perceptohen si një burim motivimi. Me fjalë të tjera, kur vuani nga stresi ose shqetësimi, ndiheni të pakëndshëm dhe të mbingarkuar. Në të kundërt, me eustress, ky stres perceptohet si emocionues.
Shembuj të “stresit pozitiv”
Eustress është i lidhur me rezultate pozitive. Këtu janë disa shembuj që mund t’i bëjnë njerëzit të përjetojnë eustress:
Ndryshimet e jetës: Tranzicionet e mëdha të jetës mund të krijojnë eustress. Për shembull, kur një person fillon një punë të re ose një marrëdhënie të re, ai mund të përjetojë eustress.
Sfidat e vogla: Kur përballen me një problem të menaxhueshëm, njerëzit mund të ndihen të eustress sepse ndihen të aftë për t’u marrë me të.
Përvoja të reja: udhëtimi në vende të tjera mund të krijojë gjithashtu eustress. Me fjalë të tjera, shkuarja në një vend të ri i bën njerëzit të ndihen të pakëndshëm, por gjithashtu përfundojnë duke bërë shumë zbulime.
Në realitet, edhe ankthi mund të shndërrohet në eustress. Për shembull, humbja e punës mund të jetë dërrmuese në fillim, por gjithashtu mund të perceptohet si një mundësi për ndryshim dhe rritje me kalimin e kohës.
Si mund të ndihmojë eustress?
Eustress është një lloj stresi që ka shumë efekte pozitive në jetën tonë. Disa nga këto mund të jenë si më poshtë:
Rritja e fokusit dhe vëmendjes: Përjetimi i eustress mund të na ndihmojë të jemi më të fokusuar kur përballemi me sfida të caktuara. Kjo ndodh kur kemi perceptimin se mund t’i menaxhojmë gjërat.
Rritja e motivimit: Ky stres pozitiv do t’ju ndihmojë gjithashtu të përballeni me sfida të reja. Njerëzit mund të ndihen më të motivuar për të ndjekur qëllimet e tyre sepse mendojnë se mund të përmirësohen.
Qëndrueshmëria: Qëndrueshmëria është aftësia për të përballuar sfidat në një mënyrë pozitive. Duke përjetuar eustress dhe jo shqetësim, njerëzit mund të jenë më elastikë, gjë që çon në mirëqenie më të madhe fizike dhe emocionale.
Rrit ndjenjën e dobisë: eustress mund të na ndihmojë të ndihemi më të dobishëm në jetën tonë, domethënë t’i japim kuptim jetës sonë.
Përmirëson mirëqenien: Ndryshe nga shqetësimi (ose stresi negativ), eustress na lejon të ndihemi më të shëndetshëm dhe më të lumtur.
Siç mund ta shohim, një sasi e caktuar stresi mund të jetë e dobishme në rritjen e motivimit dhe përmirësimin e performancës. Megjithatë, duhet të kujtojmë se eustress është një lloj stresi, kështu që nëse përjetohet shumë shpesh mund të ketë efekte negative.
Eustress dhe Distress
Shumica prej nesh janë të njohur me stresin negativ, i njohur gjithashtu si shqetësim. Të gjithë ne kemi përjetuar stres për arsye të ndryshme. Ky lloj stresi mund të na bëjë të ndjejmë sa vijon:
Ndjeheni të mbingarkuar dhe të paaftë për të bërë një pushim;
Ndjeheni tepër nervoz dhe të pasigurt për aftësitë e dikujt;
Pafuqia përballë një situate që është jashtë kontrollit tonë;
Trishtim dhe faj;
Duke përjetuar simptoma fizike si dhimbje koke dhe tension, pagjumësi, mungesë përqendrimi dhe nervozizëm të shtuar.
Ky lloj stresi zakonisht shfaqet kur një person ndjen se një situatë ose disa ndjenja nuk janë nën kontrollin e tij ose përballet me ngjarje që nuk mund t’i ndryshojë. Kur ky stres bëhet shumë kronik ose shumë i shpeshtë, mund të çojë në një ndjenjë pafuqie.
Si të përjetoni më shumë eustress dhe më pak shqetësim?
Për të menaxhuar nivelet tona të stresit, është e rëndësishme të njohim dallimet midis eustress dhe shqetësimit. Nga njëra anë, eustress na ndihmon t’i trajtojmë më mirë situatat, sepse në vend që t’i perceptojnë ngjarjet ose problemet si kërcënim, njerëzit u përgjigjen këtyre situatave sikur të ishin një sfidë.
Duhet të kemi parasysh se kur e shohim diçka si kërcënim, ajo përfundon duke provokuar një përgjigje më të madhe stresi dhe ankthi, ndërsa perceptimi i një situate si sfidë mund të sugjerojë që ne jemi më të emocionuar dhe madje argëtohemi me të. Me fjalë të tjera, kërcënimet na bëjnë të frikësuar, ndërsa sfidat janë mundësi për të sfiduar veten dhe për të mësuar se sa mund të arrijmë kur vërtet përpiqemi. Me këtë në mendje, ne mund ta përballojmë më mirë stresin, pra ta transformojmë stresin në eustress. Këtu janë disa nga mënyrat se si mund ta arrijmë këtë:
Përdorni vetë-bisedë pozitive: Ka të bëjë me ndryshimin e mënyrës se si flasim me veten. Për shembull, përpiquni ta detyroni veten ta trajtoni veten sikur të jeni një mik shumë i ngushtë, domethënë të flisni me veten sikur t’i thoni të njëjtën gjë dikujt shumë afër jush.
Përqendrohuni në atë që mund të kontrolloni: Përqendrimi në burimet që keni për të përballuar sfidat mund të jetë shumë i dobishëm. Me fjalë të tjera, në vend që të përqendroheni në anët negative të një situate, përpiquni të shihni aspektet pozitive dhe t’i shfrytëzoni sa më shumë prej tyre.
Mundohuni të përqendroheni në të mësuarit: Nëse jeni përballur me një situatë të vështirë, mund të përpiqeni ta shihni atë si një mundësi për të mësuar një aftësi ose aftësi të re.
Dalja nga zona juaj e rehatisë: dalja nga zona juaj e rehatisë ju ndihmon të reduktoni stresin dhe të ndiheni më pak të shqetësuar. Arsyeja është se, duke dalë nga zona jonë e rehatisë, ne mësohemi të përshtatemi me sfidat e reja.
Keni një mënyrë jetese të shëndetshme: stërvitja çdo ditë dhe, mbi të gjitha, ndjekja e një diete të shëndetshme do t’ju ndihmojë të rrisni eustress dhe të ulni nivelet e stresit.
Vendosni qëllime dhe përpiquni t’i arrini ato: Të kesh qëllime (veçanërisht ato të menaxhueshme) do t’ju ndihmojë të rrisni eustress dhe të arrini motivim më të madh.
Këto janë vetëm disa nga mënyrat se si mund të rritet eustress kundrejt shqetësimit. Megjithatë, nëse mendoni se stresi po ju shkatërron mendërisht dhe fizikisht, është e rëndësishme që të konsultoheni me një psikolog profesionist. Në botën e sotme me ritme të shpejta, kufiri midis stresit pozitiv dhe negativ është shumë i hollë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
