Siç mund të kuptohet, baza e sigurt është një pjesë shumë e rëndësishme e personalitetit të një individi. Formohet gjatë fëmijërisë dhe zhvillohet në bazë të marrëdhënies që vendoset midis fëmijës dhe kujdestarit, domethënë ai ose ai që kujdeset, në mënyrë tipike nëna dhe babai.
Në varësi të funksionimit ose mosfunksionimit të marrëdhënies midis këtyre dy subjekteve, në jetën e tij të rritur fëmija do të jetë pak a shumë i prirur të zhvillojë ankth dhe simptoma që lidhen me ankthin, për këtë arsye është jashtëzakonisht e rëndësishme t’i sigurohen fëmijës të gjitha mjetet e mundshme për të qenë një i rritur me vetëbesim të lirë nga sjelljet shqetësuese
Cila është baza e sigurt dhe si formohet ajo
Koncepti i bazës së sigurt u zhvillua për herë të parë në 1969 nga psikologu John Boëlby. Ky term u përdor për të përcaktuar funksionin e nënës gjatë periudhës së parë të jetës së fëmijës. Nëna (por edhe babai ose gjyshërit, figurat afektive që janë kujdesur për fëmijën gjatë viteve të para të jetës) siguron mbështetjen, rehatinë dhe sigurinë e fëmijës ndërsa fëmija fillon të eksplorojë botën dhe të merret me marrëdhëniet me të tjerët.
Dashuria e marrë nga kujdestari do t’i sigurojë fëmijës sigurinë e nevojshme për të përballuar me qetësi të gjitha pengesat që mund të lindin gjatë jetës së tij pasi ai do të transmetojë sigurinë se, në momentet në të cilat ai do të ketë më shumë nevojë për të, ai do të jetë në gjendje të kthehet në folenë e dashurisë ndaj sigurohuni dhe gjeni forcat emocionale të nevojshme për të bërë një pjesë tjetër të rrugës tuaj të jetës.
Pra, baza e sigurt formohet nga personi ose grupi i njerëzve që në të vërtetë përbëjnë “bazën e sigurt” dhe nga vetëdija e fëmijës që ai gjithmonë mund të kthehet në burimin e tij të rehatisë. Për fat të keq, kjo dinamikë shumë e thjeshtë në një nivel teorik, bëhet jashtëzakonisht komplekse në një nivel praktik, pasi karakteri dhe sjellja e kujdestarit mund të ndikojë shumë në jetën emocionale të fëmijës dhe bazën e sigurt që do ta shoqërojë atë gjatë gjithë jetës së tij.
Baza e sigurt dhe e pasigurt, pasojat tek të rriturit
Nëse marrëdhënia midis fëmijës dhe të rriturit konfigurohet si një lidhje e sigurt, fëmija do të zhvillojë vetëvlerësim, forcë emocionale, siguri dhe do të jetë në gjendje të menaxhojë me lehtësi situatat e vështira me të cilat do të duhet të përballet në jetë.
Fëmija do të jetë i dashur dhe i dobishëm me njerëz miqësorë, do të jetë në gjendje të mbrojë veten nga njerëz që perceptohen si armiqësorë, do të jetë i kujdesshëm ndaj njerëzve që nuk i njeh dhe nuk do të ketë problem të kërkojë ndihmë nëse është në telashe.
Në këtë skenar pozitiv, i rrituri që kryen funksionin e kujdestarit do të jetë gjithmonë i disponueshëm, i qëndrueshëm, empatik ndaj fëmijës dhe do të jetë në gjendje të transmetojë qetësi dhe siguri tek ai.
Në një skenar negativ, fëmija do të zhvillojë një atashim të pasigurt ndaj të rriturit, domethënë ai do të përjetojë një ndjenjë paqëndrueshmërie në reagimet e të rriturit, e cila në disa raste mund të jetë shumë mbrojtëse, në raste të tjera jomiqësore ose agresive. Fëmijët që përjetojnë këtë lloj atashimi janë të bindur për nevojën e vetë-mjaftimit me çdo kusht, pasi ata e perceptojnë mjedisin e jashtëm si plotësisht armiqësor, pa ndonjë pikë referimi pozitiv dhe sigurie.
Një fëmijë i cili ka krijuar një lidhje të pasigurt me familjen e origjinës mund të reagojë në tre mënyra të ndryshme:
-zhvillimi i sjelljes shmangëse, pra përpjekja për të vendosur sa më pak marrëdhënie të jetë e mundur me botën dhe me njerëzit e tjerë
-zhvillimin e një sjellje jashtëzakonisht konservatore, domethënë, shmangien e të gjitha risive të mundshme dhe çdo ndryshim dhe qëndrim ekskluzivisht brenda asaj që dinë dhe kanë përjetuar deri në atë moment të jetës
-zhvillimi i sjelljes armiqësore dhe agresive ndaj botës dhe tjetrit, të cilat perceptohen ekskluzivisht si një burim dhimbjeje dhe kërcënimi
Duhet të kihet parasysh se figura e kujdestarit në një moment të caktuar futet nga i rrituri. Do të thotë që në momentin që një fëmijë e gjen veten të rritur dhe të aftë të kujdeset për veten e tij ai ndjen se është shndërruar disi në prindin që i duhet ose, në çdo rast, prindi më i mirë që mund të jetë.
Kur ankthi gjenerohet nga lidhja e pasigurt
Siç mund ta merrni me mend, një fëmijë që zhvillon një lidhje të pasigurt me kujdestarin e tij ose të saj natyrisht do të ndërtohet mbi një bazë të sigurt “dështuese”.
Nga kjo rrjedh se tashmë në vitet e para të jetës së tij fëmija në fjalë do të zhvillojë ankth, pasiguri dhe situata të stresit emocional që domosdoshmërisht do të ndikojnë në ekzistencën dhe sjelljen e tij në moshë të rritur.
Edhe kur fëmija e gjen veten të rritur dhe të aftë të kujdeset për veten e tij, për fat të keq ai do të jetë në gjendje të jetë vetëm ai lloj prindi ndaj atij që ishte kujdestari i tij, ai nuk do të jetë në gjendje të transmetojë gëzim, besim dhe forcë tek vetja.
Mos gjetja e një baze të sigurt brenda vetes, bën që fëmija i rritur të jetë më i ekspozuar se kushdo tjetër ndaj manifestimeve të ankthit të përgjithësuar, çrregullimeve të personalitetit, etj.
Burimi / https://www.chedonna.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
