Kush prej nesh nuk e njeh frikën?
Është një emocion që ne me siguri e kemi përjetuar në aspektet e tij të ndryshme dhe në lidhje me ngjarje apo gjëra të ndryshme.
Çdo individ ka thembrën e Akilit, frikën e tij. Çfarëdo qoftë ajo, nuk është kurrë tepër vonë për të filluar ndryshimin e qëndrimit që kemi ndaj saj. Frika është një alarm që lind përballë rreziqeve nga të cilat mund të shpëtojnë ose të mbrohen, ose para asaj që në shikim të parë na duket si një i huaj, i panjohur. Megjithatë, në shumicën e rasteve, na prek më shumë frika nga frika, domethënë frika për të qenë në gjendje të ri-përjetojmë një kërcënim që në të kaluarën ka dëmtuar sigurinë tonë, të vërtetë apo simbolike.
Mendoni për shembull për sulme paniku. Ka një episod të parë që përcakton një sërë çrregullimesh psikofizike, me më shumë ose më pak intensitet të lartë. Të gjitha episodet e tjera që ndjekin njëra-tjetrën me kalimin e kohës janë thjesht frikë dhe për rrjedhojë, frika e të përjetuarit të të njëjtave ndjesi dramatike dhe të njëjtave dobësi që shkaktoi sulmi i parë i panikut. Pikërisht frika (e së parës) ka frikë.
Nga këndvështrimi psikik, frika gjithashtu manifestohet nëpërmjet një ndjesie alarmi, ankthi të fortë, dhe mbi të gjitha trupi reagon në mënyrën më intensive: takikardi, frymë e shkurtër dhe e thyer, ndjenja e dobësisë ose në raste ekstreme, dridhje, diarre, gati për të arritur humbjen e shqisave.
Ndryshimet që aktivizohen në trup kanë për qëllim përgatitjen e tij për të shpëtuar ose mbrojtur veten nga sulmet. Ky mekanizëm “sulm-ikje” është një reagim i lindur dhe instiktiv që aktivizohet përballë asaj që e konsiderojmë kërcënuese.
Çfarë është frika?
Frika mund të jetë e pafund. E njëjta gjë që na bën ndjehemi mirë, në të njëjtën kohë mund të na shkaktojnë ndjenjën e kundërt: frikën e një objekti. Mendoni, për shembull, për frikën e së ardhmes. Është një frikë e papërcaktuar dhe e pakapshme. Ne mund të shpjegojë atë si frika e humbjes së sigurisë, kuptimin e sigurisë, për të parë jetën tonë dhe zakonet tona, që me aq shumë mund dhe përpjekje i kemi ndërtuar.
Frika është një ndjenjë tërësisht subjektive, lindur thellë brenda nesh, nga rruga tonë e që ka të bëjë me jetën dhe për t’i dhënë kuptim për rrethin tonë. Në njëfarë kuptimi është sikur “ne e këndojmë dhe e luajmë vetë atë”.
Frika ka kuptim
Nëse për një moment ne ishim në gjendje të çliroheshim nga paragjykimet dhe të shihnim frikën nga një pikëpamje e re, do të hapte para nesh një skenar me kuptim. Pas frikës sonë, pa marrë parasysh se sa e pafuqishme apo e pakuptueshme është ajo, ajo fsheh arsyet e saj për të qenë: frika luan një funksion të saktë që zhytet në origjinën e historinë personale të secilit prej nesh, ose edhe më mirë në pavetëdijen tonë.
Në të njëjtën kohë, mund të supozojmë se frika është aleati ynë, në kuptimin që ajo shërben për të na mbajtur të qëndrueshëm, domethënë të ruhemi në një situatë të bilancit psiko-fizik, që në atë moment të saktë është më e mira që mund t’i lejojmë vetes. Prandaj, frika është një mik i besuar i cili na paralajmëron për rreziqe dhe na mbron nga situata të rrezikshme.
Në këtë pikë do të ishte e dobishme të pyesni: si të fitoni një frikë? Ose më mirë si të kapërceni frikën nga frika?
Fitimi i një frike nuk do të thotë fshirja e saj duke injoruar atë apo edhe dorëzimin e pafuqishëm për të. Edhe marrja e qëndrimeve të “deklaratës së luftës” nuk çon në ndonjë rezultat. Përkundrazi është e dobishme të çosh veten në një gjendje të hapur mendore dhe të takosh frikën në tokën e vet, duke iu afruar asaj dhe duke e shqyrtuar atë me më pak mosbesim, më shumë interes dhe kuriozitet.
Kuptimi dhe transformimi i frikës
Nëse ne me të vërtetë duam të kapërcejmë një frikë, çfarëdo qoftë ajo, ne duhet ta mirëpresim atë siç do të bënim me një vizitor të bezdisshëm por të nevojshëm. Pranimi është hapi i parë. Kjo do të thotë ta pranosh ndërkohë që ke frikë, por edhe të përpiqesh ta kuptosh, gjë që nuk do të thotë të përpiqesh ta kuptosh atë me mend, kjo është racionale.
Kuptimi nënkupton marrjen e frikës brenda nesh, duke i dhënë asaj mundësisë për të qenë atje, të ekzistencës. Unë e ndiej këtë frikë dhe krijoj hapësirën brenda meje, në mënyrë që të mundësoj që ajo të kryejë funksionin e saj, por në të njëjtën kohë di të kuptoj më mirë se kush jam unë, sepse frika zbulon aspekte të tonat që shpesh nuk jemi në dijeni.
Frika, është e vërtetë që na mbron nga përvoja, edhe nëse është e kënaqshme, që kërcënon një ekuilibër që nuk jemi ende gati ta lënë, por në të njëjtën kohë ngre rreth nesh një mur të padukshëm: frika më e madhe dhe më invazive është muri dhe hapësira e brendshme që komunikon me botën e jashtme është e ngushtë. Me pak fjalë, një burg.
Me ndihmën e një rruge psikoterapeutike, është e mundur që ky burg të shndërrohet në një hapësirë pune, një vend të mbrojtur në të cilin, secili me kohën e vet, mund të ndërtojë ose të përforcojë ato aspekte të brishta, të cenueshme të vetvetes, aspekte që ende nuk janë gati për t’u lidhur dhe për t’u përballur me botën. Në këtë mënyrë, frika bëhet një mjet potencial për rritje dhe evolucion për çdo individ që dëshiron të përfshihet dhe të transformojë aspektet dis-harmonike të vetes.
Kur e kapërcejmë një frikë, kjo do të thotë se ne kemi hapur veten për një vetëdije të re, se kemi bërë aspektet tona vetjake dhe të jetës që nuk e pranuam, në vend që ta përbuznim me shumë energji.
Përgatiti: Brikela Daci | Burimi / http://www.quipsicologia.it
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
