Shpesh ndjekim një formulë të gabuar për lumturinë – duke na shtyrë drejt pasurisë materiale dhe sukseseve të tjera të kësaj bote. Por kur pritshmëritë tona na vendosin në rrugën e gabuar, mund të jetë koha për të riorientuar veten rreth diçkaje të re: parimet universale të lumturisë që mund t’i praktikojmë në çdo moshë.
Pas një studimi të gjatë dhe të thelluar, i cili daton që nga viti 1938, psikiatri Robert Waldinger na ofron një pasqyrë shkencore mbi elementët kryesorë për një jetë të lumtur, pavarësisht nga mosha juaj. Shumica e njerëzve janë gjithmonë që kërkim të një formule për të pasur një jetë të lumtur. Por arsyeja është e pakapshme sipas tij, sepse ata po ndjekin një formulë false. Në fakt, ka një formulë shumë të thjeshtë, joshëse që thotë “i dua gjërat”, e cila është një mënyrë për të matur suksesin tuaj. Përdorni njerëzit, sepse ata janë të dobishëm në suksesin tuaj. Dhe, adhurojeni veten, sepse gjithçka rrotullohet rreth jush. Dhe kjo është pothuajse formula perfekte për mjerimin.
Të dhënat nga studimi i Waldinger, kanë transformuar njohuritë tona për lumturinë njerëzore. Filloi me njerëzit në vitet e tyre të adoleshencës, duke i studiuar ata deri në pleqëri. Dhe tani po studiohen dhe fëmijët e tyre. Dhe të studiosh të njëjtat jetë për atë gjatësi kohore është praktikisht e padëgjuar në historinë e shkencës.
Studimi i psikiatrit të nderuar nis me: Ju duhet të kujdeseni për trupin tuaj sikur do t’ju duhet për 100 vjet. Dhe nëse e bëni këtë, do të keni më shumë gjasa të jeni të lumtur, po ashtu. Dhe kjo do të thotë stërvitje. Do të thotë të ushqehesh mirë. Do të thotë kur mundeni, të merrni kujdes të rregullt shëndetësor. Dhe, të flini mjaftueshëm. Gjëja e dytë është pak më befasuese. Dhe ajo është se njerëzit që përfundojnë jo vetëm më të lumtur, por edhe më të shëndetshëm, janë njerëzit që kanë më shumë lidhje të ngrohta sociale. Lidhje të të gjitha llojeve – jo vetëm partnerë intimë, por miq dhe kolegë të punës dhe marrëdhënie të rastësishme. E gjithë kjo shton një jetë më të lumtur dhe më të shëndetshme ndërsa rriteni.
Studimi thotë se investimi në marrëdhëniet tuaja me njerëzit e tjerë është gjëja që do t’ju bëjë më të lumtur dhe do t’ju mbajë më të shëndetshëm. Ne mendojmë, thotë psikiatri Waldinger, se hipoteza më e mirë është se marrëdhëniet e mira janë mënyra të rëndësishme për të menaxhuar stresin. “Nëse më ndodh diçka sot dhe mërzitem, mund të ndjej se trupi im po rritet. Rrahjet e zemrës më shtohen, dhe filloj të djersitem dhe të përtyp. Ky është trupi që shkon në modalitetin luftarak, të cilin ne e duam të tillë për të përballuar sfidat. Por kur kërcënimi hiqet, ne duam që trupi ynë të kthehet në bazë. Ajo që zbuloj është se nëse mund të shkoj në shtëpi dhe të flas me gruan time, mund të ndjej që trupi im të qetësohet.
Një nga gjërat që sugjeron shkenca është se njerëzit që janë të izoluar ose kanë marrëdhënie toksike nuk mund ta bëjnë këtë. Ata nuk kanë një vend ku mund të shkojnë për t’u rikuperuar nga modaliteti luftarak ose fluturimi. Ata pastaj qëndrojnë në një gjendje me hormonet e larta të stresit dhe inflamacionit pak të ngritur në të gjithë trupin e tyre. Ne e dimë se kjo prish sistemet e trupit me kalimin e kohës”.
Ushqeni marrëdhëniet tuaja sot (dhe gjatë gjithë jetës tuaj)
Të gjitha llojet e marrëdhënieve na përcjellin përfitime, jo vetëm partnerët intimë. Të gjitha marrëdhëniet kanë potencialin për të kontribuar në shëndetin dhe lumturinë tonë. Nga ana tjetër, ndërsa flasim jetën ose historitë e njerëzve në studimin e Harvardit, duket se ne në mënyrë kronike u jepemi marrëdhënieve të shkurtra. Pse ndodh kështu? Sepse shumë gjëra të tjera duken sikur kanë prioritet, apo jo? Ju duhet të shkoni në punë, të përmbushni një afat, të bëni diçka për fëmijët tuaj. Ka shumë presione të kujdesit për prindërit e moshuar. Dua të them, kaq shumë gjëra po rëndojnë mbi njerëzit. Përballë kësaj, mund të jetë e lehtë të neglizhosh miqësitë. Kur isha në të 20-at, thotë psikiatri, mendova: “I kam këta miq që nga shkolla fillore, shkolla e mesme dhe universiteti. Ata do të jenë miqtë e mi gjatë gjithë kohës.” Por ajo që shohim, ndërsa gjurmojmë jetët e njerëzve, është se marrëdhëniet krejtësisht të mira mund të shuhen – jo sepse ka pasur ndonjë gjë të gabuar. Thjesht nga neglizhenca. Nëse ne kapërcehemi aq shumë nga kërkesat e jetës, saqë nuk lidhemi me njerëzit për të cilët kujdesemi, do të ndalojmë së dituri për jetën e tyre. Ata do të pushojnë së dituri për jetën tonë. Ne do të ndalojmë së ndjeri si të afërt. Po flasim për përpjekje të vogla.
Le të themi se njerëzit që lexojnë këtë shkrim mendojnë për dikë me të cilin duan të lidhen – dikë që nuk e kanë parë prej kohësh dhe duan të kontaktojnë. Dërgojini atij personi një mesazh. Dërgojini atyre një email të shkurtër duke thënë: “Përshëndetje!” ose diçka më personale. Çfarëdo që dëshironi të thoni, thjesht provojeni. Shumë më shpesh sesa jo, do të merrni diçka pozitive, ku personi është i lumtur të dëgjojë nga ju. Provojeni këtë tani!”
Pjekuria përfshin të mësuarit për të mos e larguar dashurinë, qoftë përmes neglizhencës ose përmes largimit aktiv të dashurisë. Kjo është një nga tezat që George Vaillant, paraardhësi i Robert Waldinger ka thënë. Dhe këtë psikiatri e perifrazon duke theksuar se, “po luftoj me papjekurinë. Më duhet ende të marr veten në dorë dhe të them: Bëj gjënë e mençur, sepse ndonjëherë instinktet e mia më tërheqin në një drejtim që e di se nuk do të shkojë mirë. Kam dëgjuar një mësues martese të flasë për idenë se disa prej nesh rriten me partnerët tanë, dhe disa prej nesh rriten dhe më pas gjejnë partnerët tanë. Pra, këto janë rrugë të ndryshme zhvillimi.
Tani, një parantezë e shpejtë për këtë, që është: po bëj që të tingëllojë sikur mund të gjejmë ekuilibrin e përsosur dhe të gjejmë lumturinë përfundimtare. Mos u mashtroni nga kjo. Lumturia nuk është në të vërtetë një destinacion. Është një udhëtim balancimi dhe ribalancimi dhe përparimi, ndjesia e dhimbjes dhe zgjidhjes së asaj dhimbjeje dhe të qenit plotësisht i gjallë. Ju mund të mos jeni personi më i lumtur në botë, por mund të jeni një person më i lumtur. Në të vërtetë, duhet ta quajmë këtë seri ‘Si të ndërtosh një jetë të lumtur’, sepse kjo është në të vërtetë ajo që ka të bëjë me luftën. Gjeni rrugën tuaj! Investoni siç duhet! Kjo është formula e duhur: Duaji njerëzit! Përdorni gjërat! Adhuroni hyjnoren! Kuptoni se si ta bëni atë dhe, një jetë më e lumtur do të jetë e juaja. Kjo është ajo që unë uroj për ju!
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
