Shkencëtarët kanë kthyer me sukses humbjen e kujtesës të lidhur me moshën tek minjtë në një zbulim potencialisht novator në trajtimin e sëmundjes së Alzheimerit.
Studiuesit nga Kembrixh dhe Leeds gjetën një trajtim i cili jo vetëm që ndaloi, por ndryshoi me sukses rënien e kujtesës të lidhur me moshën tek minjtë. Ata thonë se zbulimi i tyre mund të çojë në zhvillimin e trajtimeve për të ndihmuar në parandalimin e humbjes së kujtesës te njerëzit me moshën. Edhe pse hulumtimi fillestar u krye mbi minjtë, i njëjti mekanizëm mund të përdoret edhe tek njerëzit pasi molekulat dhe strukturat në trurin e njeriut janë të njëjta me ato që gjenden te brejtësit.
Studimi, i cili u rishikua dhe u botua në Psikiatrinë Molekulare, shikoi ndryshimet në matricën jashtëqelizore të trurit të cilat çuan në humbjen e kujtesës të lidhur me plakjen.
Studiuesit gjetën një mënyrë për të ndihmuar në ndryshimin e këtyre ndryshimeve duke përdorur trajtime gjenetike dhe besojnë se mund të jetë e mundur për të parandaluar te njerëzit që të zhvillojnë humbjen e kujtesës në jetën e tyre të mëvonshme.
Duke rritur nivelet e kondroitinës 6-sulfat duke përdorur kujtesën e vektorit viral dhe nivelet e plasticitetit, u rivendosën në nivele të ngjashme me minjtë e shëndetshëm. U ekzaminuam rrjetat perineuronale (PNNs) të cilat janë struktura që përmbajnë proteoglikan sulfat kondroitin në sipërfaqen neuronale të përfshira në kontrollin e neuroplasticitetit dhe kujtesës. Reduktimi i lidhur me moshën i 6-sulfateve të kondroitinës (C6S) çon në faktin që PNN-të bëhen më frenuese.
Studiuesit hulumtuan sesi një manipulim i përbërjes së sulfatit kondroitin (CS) të PNN -ve mund të rikthejë neuroplasticitetin dhe të lehtësojë deficitet e kujtesës në minjtë e moshuar.
Për ta bërë këtë, ata vëzhguan minjtë 20 muajsh, të cilët konsiderohen të jenë shumë të vjetër dhe duke zbatuar një sërë testesh u tregua se minjtë shfaqën deficite në kujtesën e tyre të krahasueshme me minjtë shumë të rinj, gjashtë muajsh. Një shembull i një prej testeve të përdorura përfshinte aftësinë e minjve për të njohur një objekt. Miu u vendos në fillim të një labirinti në formë Y dhe u la për të eksploruar dy objekte identike në fund të dy krahëve. Pas një kohe të shkurtër, miu u vendos përsëri në labirint, megjithatë, këtë herë njëri krah përmbante një objekt të ri ndërsa tjetri përmbante një kopje të objektit të përsëritur. Ekipi më pas mati sasinë e kohës që miu kaloi duke eksploruar secilin objekt duke vënë në dukje nëse e kishte mbajtur mend objektin nga detyra e mëparshme. Minjtë më të vjetër kishin shumë më pak të ngjarë të mbanin mend objektin.
Një “vektor viral” u përdor tek minjtë e plakur i cili është një virus i aftë të rindërtojë sasinë e sulfateve të kondroitinës 6-sulfate në PNNS. U zbulua se kjo kujtesë e restauruar plotësisht tek minjtë e vjetër në një nivel të ngjashëm me homologët e tyre më të rinj. Shkencëtarët vunë re se duke rivendosur nivelet e C6S në kafshët e moshuara shpëtuan deficitet e kujtesës dhe rivendosën fuqizimin kortikal afatgjatë, duke sugjeruar një strategji për të përmirësuar dëmtimin e kujtesës të lidhur me moshën.
Dr. Jessica Kwok nga Shkolla e Shkencave Biomjekësore në Universitetin e Leeds tha për zbulimin: “Ne pamë rezultate të jashtëzakonshme kur trajtuam minjtë e plakur me këtë trajtim. Kujtesa dhe aftësia për të mësuar u rivendosën në nivele që nuk do t’i kishin parë që kur ishin shumë më të rinj.”
Profesori James Fawcett nga Qendra John van Geest për Riparimin e Trurit në Universitetin e Kembrixhit shtoi: “Ajo që është emocionuese në këtë është se megjithëse studimi ynë ishte vetëm tek minjtë, i njëjti mekanizëm duhet të veprojë tek njerëzit – molekulat dhe strukturat tek njeriu truri janë të njëjtë me ato të brejtësve.
Kjo sugjeron se mund të jetë e mundur për të parandaluar njerëzit që të zhvillojnë humbjen e kujtesës në pleqëri.”
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi Express.co.uk
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
