Termi “hiraeth” përshkruan një gjendje emocionale të ngjashme me nostalgjinë. Është një term uellsian që shumë e krahasojnë me konceptin e saudadës, që i përket kulturës lusitaniane. Sidoqoftë, ky emër mbart me vete një thellësi sentimentale shumë më komplekse, sepse përfshin nostalgji për gjërat që nuk ndodhën dhe që do të kishim dashur të ndodhnin. Mungesa e vendeve dhe njerëzve që kemi njohur dhe që i kemi humbur nga sytë.
Le të mendojmë për një moment. Ne hyjmë në kontakt me atë ndjenjën e nostalgjisë për vendet e fëmijërisë, për një shtëpi ose për një periudhë të së kaluarës. Ne vuajmë nga mungesa konkrete, fizike dhe reale, por gjithashtu ndihemi të shqetësuar nga ëndrrat e humbura, nga ato që nuk kanë qenë. Ne jemi gjithashtu të përbërë nga projekte të frustruara dhe dëshira të paplotësuara.
Sipas Uellsit, fjala hiraeth është e papërkthyeshme. E pamundur të shprehet me fjalë, sepse vetëm zemra e di kuptimin e saj. Është si një lot, një plagë që nuk shërohet kurrë plotësisht. Hiraeth është emocioni që mendimtarët më të thellë ndiejnë kur shikojnë yjet. Atij i mungon diçka që nuk e ka takuar kurrë. Është keqardhja për rrënjët tona dhe dëshira për t’u kthyer në shtëpi duke e ditur se asgjë nuk do të jetë si më parë.
Hiraeth, një gjendje emocionale me thellësi të madhe
Çdo kulturë ka një mënyrë të veçantë të ndjenjës dhe kuptimit të realitetit dhe botës. Dhe kjo shpjegon pse disa gjuhë përfshijnë fjalë pothuajse të papërkthyeshme në fjalorin e tyre. Për shembull, japonezët përdorin termin ichigo ichie për të përcaktuar bukurinë e momenteve të papërsëritshme. Ndërsa fjala daneze pyt na kujton të heqim dorë nga ajo që nuk mund të ndryshohet.
Hiraeth është një term uellsian i formuar nga fjalët hir (i gjatë) dhe aeth (përkthimi më i afërt është dhimbja ose pikëllimi). Por për të kuptuar më mirë kuptimin e tij duhet të njihni kulturën e Uellsit, sepse kjo është mënyra e vetme për të kuptuar në thellësi këtë emocion kompleks.
Shtypja kulturore, emigrimi dhe nevoja e vazhdueshme
Ky studim i Universitetit të Ohajos tregon se nostalgjia luan një rol të vlefshëm në sjelljen njerëzore falë mekanizmave të përballimit që ofron. Të ndihesh nostalgjik do të thotë të pendohesh për të kaluarën, por edhe të pranosh të kaluarën si të tillë në mënyrë që të përjetosh të tashmen. Në një kuptim, fjala uellsiane “hiraeth” plotëson gjithashtu këtë vlerë.
Fjala së pari shfaqet në një koleksion të vargjeve të Uellsit të titulluar Hen Penillion. Në to, poeti u ankua për “hiraetet mizore”, një përzierje dëshire, trishtimi dhe zemërimi që e mbërtheu atë. Vepra u shkrua në një kontekst historik në të cilin populli uellsian pësoi shtypjen angleze. Ata u cilësuan si të papërpunuar dhe injorantë dhe gjuha e tyre u përjashtua nga mësimi.
Gjuha Uellsiane u hesht dhe shumë filluan të emigrojnë. Larg atdheut të tyre, ata panë nga e kaluara, duke kujtuar shtëpitë e tyre dhe ëndrrat e thyera. Ky grumbull ndjenjash është hiraeth. Hiraeth përcakton emocionin e ndjerë nga ata që u larguan nga shtëpia dhe panë prapa në jetën e tyre, duke kujtuar kohët e mira, por edhe atë që nuk ishte.
Hiraeth, fragmente të së kaluarës që formojnë një identitet
Në rrënjët e këtij koncepti nuk gjejmë emocione negative. Nuk ka të bëjë me dhimbjen ose ankthin torturues. Në realitet, është më shumë një gjendje emocionale që integron pranimin e asaj që nuk do të jetë më, me vetëdijen se kjo dhimbje përcakton edhe një pjesë të asaj që jemi.
Qenia njerëzore përbëhet gjithashtu nga të gjitha ëndrrat e zhdukura dhe siguritë e pakësuara. Secili prej nesh ka një të kaluar zhgënjimesh, qëllimesh të humbura dhe dëshirash të dështuara. Çdo goditje e së kaluarës i jep formë portretit të asaj që jemi sot dhe kjo krijon në mënyrë të pashmangshme një përzierje të ndjenjave kontradiktore… Kjo kontradiktë gjithashtu është hiraeth.
Shpresa për të rimarrë disa nga ato që na kanë mbetur
Nostalgjia sjell keqardhje me vete, e cila na bën të shikojmë prapa, duke evokuar momente nga e kaluara. Sidoqoftë, për Uellsianët, hiraeth nënkupton gjithashtu një ndjenjë tjetër: dëshirën për të rivendosur një lidhje me rrënjët e dikujt, duke e ditur se edhe nëse asgjë nuk do të jetë e njësoj, ne përsëri do të jemi në gjendje të rikuperojmë një pjesë të asaj që na ka mbetur.
Siç u përmend, ky term gjithashtu tregon gjendjen e atyre njerëzve që, për arsye sociale dhe ekonomike, u detyruan të lënë tokën e tyre. Poetët gjithashtu kuptuan në termin “hiraeth” gëzimin e kthimit, të momentit në të cilin ata më në fund do të ktheheshin në shtëpitë e tyre në atdheun e tyre. Megjithatë ndjenja e shqetësimit vazhdon. Sepse edhe nëse i doni ato rrënjë dhe shtëpinë tuaj, jeni të vetëdijshëm se gjërat nuk do të jenë kurrë si dikur.
Përfundime
Prandaj Hiraeth është një ndjenjë e hidhur: trishtim i kombinuar me pranimin dhe nostalgjinë, por me një fije shprese… Sepse, pavarësisht nga peripecitë, gjërat e humbura dhe të lëna pas, ju nuk ndaloni së shikuari në horizont, duke besuar në të ardhmen.
Burimi / https://lamenteemeravigliosa.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
