Lumturia nuk është çështje e zemrës, por e trurit, në fakt, ajo lind nga puna e neurotransmetuesve që aktivizojnë procese komplekse biokimike të afta të na japin ndjenja mirëqenieje dhe kënaqësie, ose frikë dhe stres. Duke qenë se shkenca ka hedhur dritë, të paktën pjesërisht, mbi funksionimin e këtij mekanizmi kompleks, ne mund të ndërhyjmë me veprimet e duhura për të stimuluar prodhimin e disa prej substancave që na ndihmojnë të ndihemi mirë, duke mbajtur larg ato më negativet. Ndër hormonet e mirëqenies shpesh flasim për endorfinën dhe serotoninën, por nuk duhet të harrojmë dopaminën, oksitocinën dhe estrogjenin, roli i të cilëve është po aq i rëndësishëm.
- SEROTONINA
Është më i “famshmi” nga hormonet që rregullojnë mirëqenien dhe për rrjedhojë lumturinë. Është një neurotransmetues i prodhuar nga sistemi nervor qendror dhe nga qelizat në zorrë (nuk është rastësi që ky organ shpesh quhet truri ynë i dytë) dhe ka një rol shumë kompleks. Është një pararendës i melatoninës, substanca që rregullon gjumin, thelbësore për t’u ndjerë plot energji pozitive; ai gjithashtu ka një rol të rëndësishëm në stimulimin e oreksit dhe ndjenjën e ngopjes dhe për këtë arsye është në gjendje të kundërveprojë ndjenjën e urisë nervore. Së fundi, në përgjithësi, ai ndërhyn në rregullimin e humorit dhe për këtë arsye është thelbësor për ndjenjën e kënaqësisë dhe mirëqenies.
Si ta “ndihmojmë” – Ne mund të stimulojmë prodhimin e serotoninës duke konsumuar disa ushqime, përfshirë çokollatën e zezë, farat vajore dhe arrat, si dhe ushqime të pasura me vitamina B, përfshirë bananet, avokadon dhe xhenxhefilin, mishin e bardhë, peshkun blu. Triptofani, i pranishëm në drithëra, duke përfshirë makaronat, bishtajoret dhe perimet me gjethe jeshile, mund të jetë i dobishëm.
- DOPAMINA
Është një neurotransmetues që hyn në veprim në shumë procese të trurit: në veçanti vepron në zonat që kontrollojnë kënaqësinë, emocionet, motivimin. Dopamina është gjithashtu përgjegjëse për ndjenjën e euforisë që ndjejmë kur arrijmë një qëllim ose diçka që dëshirojmë, ndërsa nivelet e ulëta të kësaj substance lidhen me depresionin.
Si ta “ndihmojmë” – Nivelet e dopaminës rriten kur jemi të angazhuar në një aktivitet që na jep kënaqësi ose kur arrijmë një qëllim: kjo është arsyeja pse është e rëndësishme t’i dhuroni vetes momente në të cilat bëjmë atë që duam dhe vendosim qëllime, edhe ato të vogla, por për të cilat gëzohemi kur i arrijmë. Në tavolinë mund të favorizojmë ushqime si avokado, banane, bajame, susam dhe fara kungulli, produkte qumështi, mish (sidomos mish pule) dhe fasule. Aktiviteti fizik është gjithmonë i dobishëm.
- OXYTOCIN
Është hormoni i butësisë dhe dashurisë dhe është thelbësor në marrëdhënien nënë-fëmijë, sepse rregullon ecurinë e lindjes dhe ushqyerjes me gji, por gjithashtu luan një rol të rëndësishëm në jetën sociale dhe seksuale të të rriturve. Në fakt është e lidhur me marrëdhëniet emocionale dhe ndjeshmërinë. Nivelet e oksitocinës ndihmojnë gjithashtu në menaxhimin e gjendjeve të ankthit
Si ta “ndihmojmë” – Oksitocina prodhohet në një masë më të madhe kur jemi në kontakt me njerëzit që duam, një përqafim i ngrohtë, mundësisht që zgjat të paktën 30/40 sekonda, gjeneron një rehati që mund ta ndiejmë menjëherë.
- ESTROGJENET
Estrogjenet janë hormone femërore të sekretuara nga vezoret, por janë të pranishme në sasi të vogla edhe te meshkujt. Ata kanë fuqinë të ndikojnë në humor, veçanërisht para dhe pas ciklit menstrual. Kur ato fillojnë të bien, duke përkuar me menopauzën, mund të ndodhin trishtim dhe ndryshime të humorit.
Si t’i “ndihmojmë” – Në këtë rast kërkohet ndërhyrja e mjekut gjinekolog, i cili do të vlerësojë mundësinë e një terapie të mundshme.
- ENDORFINAT
Këto janë substanca shumë të rëndësishme në modulimin e humorit: janë të afta të ushtrojnë një aktivitet të fuqishëm analgjezik dhe emocionues, aq intensiv sa të krahasohen me atë të substancave opiate. Përveç rritjes së tolerancës ndaj dhimbjes, endorfina hyn në lojë edhe në kuptimin e mirëqenies dhe përmbushjes që ne ndjejmë, për shembull, në fund të një marrëdhënieje seksuale. Për më tepër, favorizojnë kontrollin e oreksit dhe aktivitetin gastrointestinal; ato veprojnë në rregullimin e gjumit dhe madje edhe në termorregullimin. Por aspekti i tyre më interesant lidhet me aftësinë e tyre për të rregulluar gjendjen shpirtërore: na japin kënaqësi dhe lumturi dhe në të njëjtën kohë na ndihmojnë të përballojmë më mirë stresin.
Si ta “ndihmojmë”– Nivelet e endorfinës rriten duke bërë sport dhe aktivitet fizik: në veçanti ato janë përgjegjëse për atë ndjenjë euforie dhe kënaqësie që ndjeni në fund të një stërvitje. Të gjithë e kemi përjetuar: një stërvitje intensive është në gjendje të fshijë zemërimin, shqetësimet, mendimet e bezdisshme dhe madje edhe ndjenjën e urisë. Një mënyrë tjetër për të ndihmuar prodhimin e endorfinës është ekspozimi ndaj rrezeve të diellit. Duhen të paktën 15 minuta tri herë në javë.
Përgatiti: A.N | Burimi / https://www.tgcom24.mediaset.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
