Si ndryshon perceptimi që kemi për partnerin tonë? Çfarë përshtatjesh bëjmë për ta mbajtur ashtu siç e kemi njohur, pavarësisht se të dy ndryshojmë çdo ditë?
Asnjë çift nuk është perfekt. Të gjithë njerëzit kanë virtyte, por edhe defekte dhe sado që e doni partnerin, me siguri jeni të aftë të identifikoni zakonet apo qëndrimet që nuk ju pëlqejnë tek ai dhe që do t’i ndryshonit në njëfarë mënyre. Ju i perceptoni dhe jeni të vetëdijshëm për ato pjesë të personalitetit të tij që ndoshta nuk përputhen me atë që prisni. Por atëherë si ia dilni që lidhja juaj të zgjasë? Përgjigja është kurioze: idealet tuaja ndryshojnë me kalimin e kohës, kështu që prapë partneri ju pëlqen dhe ashtu. Kjo mund t’ju duket e çmendur, por ka njëfarë kuptimi. Është një mekanizëm i mendjes që rregullon idealet, shijet dhe preferencat tona në mënyrë që marrëdhënia jonë të duket më e kënaqshme. Në njëfarë mënyre, ne i përshtatim pritshmëritë tona me atë që na ofron marrëdhënia dhe në këtë mënyrë ndihemi më mirë në lidhje.
Modeli ideal i standardeve
Për të kuptuar pohimin e mësipërm, duhet t’i referohemi modelit të standardeve ideale të Fletcher & Simpson. Sipas këtyre autorëve, njerëzit përdorin elementë të caktuar për të gjykuar dhe rregulluar marrëdhëniet tona ndërpersonale: idealet. Ato na tregojnë për atë që shpresojmë dhe duam të gjejmë tek partneri dhe llojin e marrëdhënies që do të donim të kishim. Kryesisht veprojnë me tre kategori të mëdha:
Ngrohtësi, përkushtim dhe intimitet; Shëndeti dhe tërheqja fizike; Statusi dhe burimet. Të gjitha këto grupe shënojnë avantazhe evolucionare kur bëhet fjalë për çiftin. Një partner i përkushtuar siguron mbështetje dhe bashkëpunim në prindërim. Një person i shëndetshëm dhe tërheqës sugjeron pjellorinë. Dikush me status të mirë na siguron burimet dhe pozicionin e dëshiruar në hierarkinë sociale. Tani, të gjithë duan një partner që renditet mirë në të tre këto kategori.
Diçka që nuk është shumë realiste. Për këtë arsye, ne priremi t’i japim përparësi njërës nga tre pikat – një zgjedhje që shpesh nuk e bëjmë me vetëdije. Këto ideale janë ato që na ndihmojnë të vlerësojmë cilësinë e partnerit dhe marrëdhënies, të kuptojmë pse disa gjëra ndodhin në marrëdhënie (për shembull, zënkat) dhe të bëjmë rregullimet e nevojshme. Megjithatë, kur krahasojmë idealet tona me ato që kemi në të vërtetë, me ato që ofron çifti, mund të lindin mospërputhje të rëndësishme. Pra, në këtë pikë, kemi dy rrugë. Nga njëra anë, mund të përballemi me realitetin (çifti dhe lidhja nuk na kënaqin) dhe të marrim masa për këtë çështje; ose duke u përpjekur për ta ndryshuar tjetrin, ose thjesht duke u larguar nga marrëdhënia. Kjo është rruga që zakonisht marrim kur ka vendime të rëndësishme për të marrë (për shembull, martesa ose të kesh një fëmijë), kur problemet në marrëdhënie janë serioze ose kur shfaqet një person i ri me interes.
Nga ana tjetër, mund të zgjedhim të idealizojmë partnerin tonë dhe të anashkalojmë ato mospërputhje që shohim. Dhe, për këtë, ne zgjedhim të ndryshojmë idealet tona, të modifikojmë atë që kërkojmë nga një partner në mënyrë që partneri ynë aktual të përmbushë ato pritshmëri. Kjo është rruga që zgjedhim, kryesisht, kur jemi vendosur në një marrëdhënie afatgjatë.
Përmirësoni idealet për të ndjerë kënaqësi të madhe në marrëdhënie
Hipoteza e modelit të standardeve ideale është testuar në studime të ndryshme. Për shembull, një studim interesant vlerësoi 83 çifte të sapomartuara gjatë tre viteve të para të martesës. U analizuan perceptimet pozitive dhe negative që ata kishin për bashkëmoshatarët e tyre dhe rëndësia që u jepnin këtyre karakteristikave. Kështu, nga njëra anë, u konstatua se ata që u jepnin më shumë rëndësi karakteristikave të konsideruara pozitive, gëzonin kënaqësi më të madhe në marrëdhënie. Por jo vetëm kaq, por ata panë gjithashtu se njerëzit ndryshuan rëndësinë që i jepnin secilës karakteristikë, për të krijuar imazhin që kishin për partnerin e tyre.
Me fjalë të tjera, nëse perceptimet për partnerin kanë ndryshuar me kalimin e kohës, ka ndryshuar edhe rëndësia që u është dhënë atyre perceptimeve. Me fjalë të tjera: idealet tuaja ndryshojnë me kalimin e kohës, kështu që ju pëlqen partneri juaj. Ose, më mirë, në mënyrë që të vazhdoni ta pëlqeni. Kështu, duke përshtatur idealet dhe pritshmëritë tuaja me atë që tjetri është në gjendje të ofrojë, ju arrini të ndiheni më të kënaqur në marrëdhënie.
Madje duket se ky është një trend që e shfaqim që në fillim të lidhjes. Një studim i kryer me çifte në muajt e parë të miqësisë zbuloi se njerëzit priren t’u japin më shumë rëndësi me kalimin e kohës atyre karakteristikave në të cilat, që në fillim, partneri i tyre u dallua pozitivisht. Kjo do të thotë, se duket që marrim pikat e forta të njëri-tjetrit dhe i vendosim ato në një pozicion qendror brenda idealeve tona në mënyrë që ta perceptojmë lidhjen si më pozitive.
Ndonjëherë nuk është aq e lehtë…
Sidoqoftë, jo gjithçka është kaq e thjeshtë dhe këto mekanizma rregullimi nuk funksionojnë gjithmonë. Kur konfliktet shfaqen në marrëdhënie dhe ajo bëhet e stuhishme (edhe pas vitesh udhëtimi), këto krahasime midis idealit dhe asaj që ofron çifti shfaqen me më shumë forcë dhe, në shumë raste, realiteti bëhet aq evident sa nuk mund ta fshehim dot më. Pavarësisht kësaj, të dini se idealet tuaja ndryshojnë me kalimin e kohës në mënyrë që t’ju pëlqejë partneri juaj është një lajm i mirë. Dhe është pikërisht kjo që lejon marrëdhëniet të zgjasin dhe anëtarët e saj të ndihen më të përmbushur dhe të kënaqur si pjesë e tyre.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
