Gaslighting u votua si fjala e vitit, sipas fjalorit Merriam-Webster. Ky është një term i vendosur në takime dhe më gjerë. Bëhet fjalë për marrëdhënie personale, miqësore apo edhe profesionale, dhe është emërtuar sipas një vepre shumë të famshme të Patrick Hamilton nga viti 1938.
Përkufizimi i fjalorit për ndezjen e gazit është manipulimi psikologjik i një personi, zakonisht gjatë një periudhe të gjatë kohore, që rezulton në “viktimën që vë në dyshim vlefshmërinë e mendimeve të tij, perceptimin e realitetit ose kujtimet dhe zakonisht rezulton në konfuzion, humbje të vetvetes, besimi dhe respekti për veten, pasiguria për stabilitetin emocional ose mendor të dikujt dhe varësia nga dhunuesi’.
Ajo që të bën përshtypje këtë vit është se kërkimet për fjalën “gaslighting” në versionin online të fjalorit Merriam-Webster janë rritur me 1750% krahasuar me vitin e kaluar. Ajo që të bën akoma më mbresëlënëse është se përveç formave më të njohura të saj, ka edhe ndriçimin me gaz mjekësor. Nëse nuk e keni idenë se çfarë do të thotë termi, kjo ndodh kur një profesionist i kujdesit shëndetësor hedh poshtë shqetësimet ose simptomat e një pacienti dhe ia atribuon sëmundjen ose simptomat faktorëve psikologjikë. Megjithatë, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ai e bën me qëllim, por sido që të jetë rasti, nëse keni vërejtur një sjellje të tillë, patjetër që të paktën një herë në jetë keni rënë viktimë e gazit mjekësor.
Pasojat mund të jenë katastrofike pasi ka shumë të ngjarë që një diagnozë e saktë të vonohet dhe të humbet kohë e vlefshme. Nga ana tjetër, ju mund t’i nënshtroheni testeve që janë krejtësisht të panevojshme ose t’i nënshtroheni disa trajtimeve që do të zbuloni më vonë se nuk ju nevojiteshin.
Sipas një artikulli të New York Times, duket se ndriçimi mjekësor me gaz prek më shumë gratë, të moshuarit, afrikano-amerikanët dhe anëtarët e komunitetit LGBTQ. Në fakt, sipas një studimi tjetër, gratë kanë më shumë gjasa të bien viktimë e tij.
Si e dini nëse jeni viktimë?
Ka shumë mundësi që ta keni vënë re pasi shenjat janë mjaft të dukshme, por ka disa elementë që do t’ju ndihmojnë të kuptoni nëse keni qenë viktimë e ndezjes me gaz dhe keni vështirësi ta dalloni atë:
Mjeku që keni vizituar:
– Nuk të jep fare fjalën, të ndërpret dhe nuk të lë të shpjegoni me detaje se çfarë keni (simptomat etj.)
– Edhe nëse pretendoni se keni dhimbje, ai i minimizon fjalët tuaja dhe ju vë në pyetje.
– Ai nuk ju dërgon për imazhe bazë ose punë laboratorike për të konfirmuar ose përjashtuar një diagnozë.
– Ai përpiqet të përshkruajë simptomat tuaja, duke minimizuar atë që i thoni se keni.
– Ai konsideron se simptomat tuaja janë psikosomatike, ndaj nuk ju referon për ekzaminim përkatës për të kontrolluar ndonjë sëmundje të mundshme.
– Ai është kritik dhe sillet në mënyrë të vrazhdë.
Por ju e njihni trupin tuaj më mirë se kushdo, ndaj është mirë të merrni një mendim të dytë përpara se të bindeni se po imagjinoni gjithçka dhe se gjithçka që ndjeni është në kokën tuaj.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
