Në botën e sotme, ku lajmet dhe ngjarjet dramatike janë gjithnjë e më të pranishme në jetën tonë, empatia dhe dhembshuria janë cilësi të vyera që na lidhin me të tjerët. Por çfarë ndodh kur kjo ndjeshmëri bëhet një ngarkesë psikologjike? Kur ndjenja e dhembshurisë fillon të lodhë shpirtin dhe mendjen?
Ky fenomen njihet në psikologji si “lodhja e dhembshurisë” dhe është një realitet që prek jo vetëm profesionistët e shëndetit apo punonjësit socialë, por edhe çdo person që përballet vazhdimisht me vuajtje dhe krizë.
Çfarë është lodhja e dhembshurisë?
Sipas psikologes Dr. Christine Courtois, lodhja e dhembshurisë është një gjendje emocionale dhe fizike e shkaktuar nga ekspozimi i vazhdueshëm ndaj vuajtjeve të të tjerëve, e cila manifeston simptoma si lodhje ekstreme, ankth, irritim dhe zhgënjim. Në këtë gjendje, personi ndjen njëfarë “mpirjeje” emocionale, duke humbur gradualisht aftësinë për të treguar empati, ndryshe nga lodhja e thjeshtë fizike. Eksperti i traumës, Dr. Charles Figley, e përshkruan lodhjen e dhembshurisë si një “çmenduri e heshtur” e profesionistëve që punojnë me viktimat e traumës, por ai thekson se fenomeni mund të prekë edhe çdo individ që është në kontakt të vazhdueshëm me vuajtjen njerëzore.
Simptomat dhe pasojat
Lodhja e dhembshurisë shfaqet me simptoma që përfshijnë:
Ndjenja kronike e lodhjes dhe mungesës së energjisë
Ndryshime në humor, përfshirë depresion dhe ankth
Mungesë motivimi për ndihmuar të tjerët
Rritje e irritimit dhe distancës emocionale
Probleme në përqendrim dhe vendimmarrje
Këto simptoma jo vetëm që dëmtojnë mirëqenien personale, por ndikojnë edhe në marrëdhëniet sociale dhe profesionale. Si pasojë, vetëdija për lodhjen e dhembshurisë është thelbësore për parandalimin e saj.
Faktorët që nxisin lodhjen e dhembshurisë
Ekspertët identifikojnë disa faktorë kryesorë që e favorizojnë këtë gjendje:
Ekspozimi i gjatë ndaj vuajtjeve dhe traumës së të tjerëve
Mungesa e mbështetjes emocionale dhe profesionale
Presioni i lartë në punë dhe përgjegjësitë intensive
Mungesa e balancës mes jetës personale dhe asaj profesionale
Psikologia klinike Dr. Shauna Shapiro thekson rëndësinë e praktikave vetëdijes dhe vetëkujdesit si mënyra efektive për të trajtuar dhe parandaluar lodhjen e dhembshurisë.
Si ta parandalojmë dhe menaxhojmë lodhjen e dhembshurisë?
Vetëdijesimi dhe edukimi: Njohja e simptomave të lodhjes së dhembshurisë është hapi i parë. Trajnimet dhe punëtoritë për menaxhimin e stresit janë të dobishme.
Kufizimi i ekspozimit: Kur është e mundur, duhet të krijohet një distancë e shëndetshme emocionale nga burimet e stresit, për të shmangur mbingarkesën.
Mbështetja sociale: Ndërtimi i një rrjeti mbështetës me familjarë, kolegë dhe profesionistë psikologë ndihmon në ndarjen e ngarkesës emocionale.
Praktika e vetëkujdesit: Meditimi, aktiviteti fizik, hobet dhe pushimet janë të domosdoshme për rigjenerimin emocional dhe fizik.
Konsulta profesionale: Në raste të rënda, kërkimi i ndihmës së psikologut ose psikoterapistit është shumë i rëndësishëm.
Përfundim
Lodhja e dhembshurisë është një fenomen real dhe serioz që kërkon vëmendje dhe trajtim të kujdesshëm. Empatia dhe dhembshuria janë dhurata të çmuara, por ato duhet të ushqehen me kujdes ndaj vetvetes. Siç thekson Dr. Courtois, “Mund të ndihmosh të tjerët vetëm nëse fillon duke ndihmuar veten.” Një shoqëri e ndërgjegjshme ndaj këtij fenomeni do të jetë më e fortë dhe më njerëzore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
