Në ditën kur talebanët morën kontrollin e kryeqytetit të Afganistanit, Kabul, postera reklamues jashtë salloneve të bukurisë që shfaqnin gra me veshje nusërie ishin lyer me bojë të zezë. Gjithashtu sallonet rreth qytetit u mbyllën. Ndërsa disa biznese janë zotuar se do të kthehen së shpejti në shërbim të plotë, të tjerët kanë frikë për të ardhmen e tyre. Afsoon (jo emri i saj i vërtetë), një grimiere e fshehur, përshkruan se sa kuptim ka industria e bukurisë për gratë afgane.
Është e vështirë të përkthehet kuptimi i saktë i frazës Dari takaan khordum në gjuhë të tjera. Ajo përshkruan një ngjarje të rrallë të jetës që ju trondit në thelb, pas së cilës do të keni ndryshuar përgjithmonë – si vdekja e dikujt që doni në jetën tuaj. Afsoon përjetoi ndjenjën e takanit për herë të parë më 15 gusht 2021. Atë të diel ajo u zgjua në orën 10:00 me një telefonatë nga një kolege në sallonin e bukurisë ku punonte. Afsoon ishte më e lumtur atje, nën shoqërinë e aromës së shampos së freskët dhe manikyrit të thonjve të përzier me vërshimin e tharëses së flokëve dhe llafeve. “Mos hyni sot,” i tha kolegia Afsoon kur ajo i ra ziles. “Po mbyllemi. Ka mbaruar.”
E ulur në shtrat, Afsoon kontrolloi celularin e saj. Gishti i madh i dorës lëvizi lart e poshtë në ekranin e telefonit të saj ndërsa ajo përshkoi dhjetëra tekste nga miqtë dhe familja dhe më pas qindra postime në mediat sociale. Një përrua frike e përplasi atë me një forcë të tillë saqë ajo ndjeu ethe dhe u sëmurë në të njëjtën kohë. Mesazhet ishin të gjitha të njëjta. Talibanët kishin hyrë në kryeqytetin e Afganistanit, Kabul. Brenda 16 ditëve trupat perëndimore dhe diplomatët e tyre u larguan nga vendi.
“Ka mbaruar,” përsëriti ajo me vete. Ishte koha për t’u fshehur. Afsoon është në mesin e të 20-ave dhe e konsideron veten një grua moderne afgane. Ajo i do mediat sociale, i do filmat, mund të vozisë dhe ka ambicie karriere. Afsoon nuk mund të kujtojë kohën në vitet ’90, dekada kur ajo lindi, kur talebanët ndaluan për herë të parë sallonet e bukurisë në vendin e saj. Por ajo u rrit në një Afganistan ku sallonet e bukurisë ishin pjesë e rregullt e jetës së saj. Në dy dekadat që nga pushtimi i udhëhequr nga SHBA që rrëzoi talebanët në 2001, më shumë se 200 sallone bukurie u hapën vetëm në Kabul, me qindra të tjera në pjesë të tjera të vendit.
Kur ishte adoleshente ajo shikonte nëpër revista dhe media sociale për pamjen magjepsëse dhe vizitonte sallone me gra në familjen e saj. Ajo e donte gjithçka në atë botë. Pikturimi i thonjve me shumë ngjyra, artistët e make-up që përkuleshin mbi gratë për të pikturuar eyeliners me tyl të tymosur për të përshtatur qerpikët e trashë të krehur në një fytyrë të zbukuruar. Modele flokësh të shkëlqyera dhe plot shkëlqim.
Përfundimisht Afsoon përmbushi ëndrrën e saj për të punuar në njërën prej tyre si një make-up artiste e suksesshme. Nuk kishte asgjë tjetër që ajo mund ta donte. Ashtu si të gjitha sallonet e bukurisë në Kabul, salloni i Afsoon kishte dritare që ishin të mbuluara tërësisht me postera të grave magjepsëse dhe elegante që reklamonin një premtim të bukurisë që mund të ishte juaji. Posterat nënkuptonin një kalimtar në rrugët e nxehta, të dominuara nga meshkujt e Kabulit, të cilët nuk mund të shihnin brenda hapësirës së qetë dhe shumë brezave të grave në sallonin e Afsoon.
Në çdo kohë do të kishte më shumë se një duzinë gra brenda, qofshin stiliste apo klientelë – të cilët ndryshonin nga mjekët tek gazetarët, nga këngëtarët dhe yjet e televizionit e deri tek nuset që përgatiteshin për ditën e tyre të madhe dhe vajzat adoleshente që qeshnin me nënat e tyre në një ditë speciale jashtë.
Biznesi ishte gjithmonë me shumë punë, qofshin dasma apo përkëdhelje e thjeshtë dhe salloni do të ishte shumë i zënë gjatë festave të tilla si Bajrami, saqë do të duheshin ditë për të rezervuar një takim. “Unë i dua gratë. Unë doja të punoja dhe të ndërtoja hapësira ku gratë mund të ishin të lira,” thotë Afsoon. “Ne mund të pushojmë në një vend larg burrave.”
Por të Dielën 15 Gusht, ditën kur talebanët morën kontrollin e pallatit presidencial të Kabulit, vitet e saj të punës së palodhur përfunduan në një ditë. Është pothuajse mesnatë në Kabul dhe Afsoon na flet me një ton të heshtur duke na telefonuar. Ajo ka frikë. Ajo u largua nga shtëpia atë të Dielë dhe gjeti një shtëpi të sigurt.
“Gratë në industrinë e bukurisë, veçanërisht njerëzit si unë që ishin të dukshëm dhe publikë me punën janë objektiva,” thotë ajo. Pas telefonatës nga shoqja e saj që i tha të mos hynte në punë, Afsoon dëgjoi se çdo poster që përfaqësonte bukurinë femërore po pikturohej nga banorët e frikësuar të Kabulit. Një mik i Afsoon pikturoi vetë mbi disa postera modelesh, një gjest për të qetësuar talebanët dhe për të mos tërhequr vëmendjen tek mikeshat e tij femra me bizneset e bukurisë
“Nuk ka asnjë mënyrë që ata të miratojnë të shohin fytyra të zbuluara, ose qafat e grave të ekspozuara,” thotë ajo. “Ata kanë qenë gjithmonë shumë të qartë në besimin e tyre se një grua nuk duhet të tërheqë vëmendjen. “Është fundi i industrisë së bukurisë në Afganistan.”
Afsoon nuk ka ftesë apo dokumente që mund t’i siguronin asaj një vend në një aeroplan larg Kabulit. Nuk ka rrugëdalje për të. Ajo mban kontakte me kolegët e saj në një bisedë të përditshme në grup. Pagesa e fundit që ata morën ishte më 24 gusht. Tani nuk do të hyjë më. Salloni është mbyllur dhe të gjithë kanë pranuar që nuk do të kthehen në punë.
Afsoon nuk mund të flasë për të ardhmen. Çfarë ka më pas, ajo nuk është e sigurt. Ajo nuk ka menduar se si do të vishet tani, apo edhe kur do të dalë jashtë. Tani për tani, ngjyra e së ardhmes që ajo imagjinonte ishte pikturuar me bojë të trashë të zezë dhe ajo është në mes të një tronditjeje që nuk ka kufi kohor për shërim.
“Qëndrimi gjallë është e vetmja gjë për të cilën mund të mendoj. Unë nuk kam frikë të vdes, por jo kështu e tmerruar dhe e pashpresë,” thotë ajo. Çdo sekondë ndjej sikur talebanët do të vijnë për mua.”
Burimi / https://www.bbc.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
