Të jetosh në shoqëri ka përparësi të mëdha për ne si specie. Në fakt, ndërveprimi me të tjerët është thelbësor për ruajtjen e shëndetit tonë fizik dhe psikologjik. Megjithatë, për t’u përshtatur dhe për t’u pranuar nga grupi, ne jemi të detyruar t’i përshtatemi formës së ngushtë të “normalitetit” të dukshëm. Prandaj, ata që ndryshojnë nga kjo janë të detyruar të përdorin maskim. Kjo është një strategji që mund të jetë jashtëzakonisht e dëmshme.
E keni ndjerë ndonjëherë nevojën për të vendosur një maskë? Të pretendosh të jesh ai që nuk je në mënyrë që të përshtatesh me një situatë të caktuar sociale? Ndoshta ju jeni të pikëlluar dhe ju është dashur të buzëqeshni dhe të jeni më të mirë se sa mendonit se dëshironi të ishit. Ose, ndoshta po takonit disa njerëz të rinj dhe duhej të mendonit për një listë të gjërave që normalisht nuk do t’u thoshit atyre. Megjithatë, njerëzit neurodivergjentë e gjejnë veten që duhet të kamuflohen në këtë mënyrë për t’u përshtatur me shoqërinë.
Maskimi
Maskimi, i njohur gjithashtu si kamuflazh, është një strategji përballimi që nënkupton se individi përshtat sjelljen e tij me atë që pritet nga shoqëria. Është një lloj kamuflimi shoqëror që njerëzit e adoptojnë për t’u dukur kompetentë shoqërorë dhe për t’u përshtatur me atë që kuptohet si normalitet. Në këtë mënyrë, ata fshehin çdo shenjë divergjence dhe detyrojnë veten të veprojnë në mënyrë neurotipike. Mund të jetë një zakon jashtëzakonisht përshtatës. Megjithatë, mund të jetë gjithashtu shumë kufizues nëse personi përfundon duke e zbehur identitetin e tij gjatë procesit.
Njerëzit neurotipikë janë ata që paraqesin një lloj zhvillimi tipik neurologjik. Me fjalë të tjera, ata mendojnë, ndjejnë dhe veprojnë siç bën shumica e popullsisë. Nga ana tjetër, njerëzit neurodivergjentë kanë një kuptim dhe interpretim të ndryshëm të realitetit. Në të vërtetë, megjithëse vizioni i tyre është po aq i vlefshëm sa ne të tjerët, ata priren të pësojnë keqkuptime dhe janë të detyruar të “shtiren” për të shmangur refuzimin.
Si manifestohet maskimi?
Për të kuptuar se nga çfarë përbëhet maskimi, këtu janë disa shembuj të asaj që njerëzit neurodivergjentë duhet të bëjnë:
- Të detyrojë veten të shikojë në sytë e të tjerëve kur bisedon me ta.
- Të rregullojë zërin për ta bërë bisedën më tërheqëse.
- Të detyrojë veten të bëjë gjeste dhe shprehje të fytyrës që nuk u vijnë natyrshëm atyre që janë të përshtatshëm për situatën.
- Të mendojë se kur duhet të flasë, se kush e ka radhën për të folur dhe çfarë lloj komentesh mund të konsiderohen të pasjellshme ose mosrespektuese.
Kush e përdor maskimin për t’u përshtatur?
Siç e përmendëm më herët, janë njerëzit neurodivergjentë ata që më së shpeshti detyrohen të kryejnë këtë lloj kamuflimi shoqëror. Shpesh, këta priren të jenë njerëz që bëjnë pjesë në spektrin e autizmit. Në fakt, gratë priren ta bëjnë atë më shpesh dhe në një mënyrë më të aftë. Në të vërtetë, ato priren të jenë më të afta për të përshtatur sjelljen e tyre. Për këtë arsye, ato shpesh janë të nëndiagnostikuara. Përveç kësaj, ata që vuajnë nga lloje të tjera të çrregullimeve psikologjike, si OCD (çrregullim obsesiv-kompulsiv) ose BPD (çrregullim i personalitetit kufitar) përdorin gjithashtu maskimin. Në fakt, edhe njerëzit pa çrregullime të dukshme mund ta përdorin këtë strategji në situata të caktuara. Kjo është më e dukshme tek ata me mungesë ose vështirësi në aftësitë sociale.
Pasojat dhe problemet shoqëruese
Në shikim të parë, maskimi mund të duket mjaft funksional. Në fakt, ai përmbush me siguri funksionin e tij adaptues. Ai mundëson sukses më të madh shoqëror dhe mund të parandalojë që njerëzit të vuajnë nga bullizmi në shkollë ose në punë. Megjithatë, në afat të gjatë, mund të ketë pasoja serioze për shëndetin mendor. Për shembull:
Të duhet të veprosh ose pretendosh vazhdimisht është psikologjikisht sfilitëse. Prandaj, pas periudhave të ndërveprimit social, personi mund të ndihet i rraskapitur, i mbingarkuar dhe ka nevojë për pak kohë vetëm për t’u rimbushur.
Për të kamufluar veten, ata duhet të përqendrojnë gjithë energjinë e tyre në përputhje me disa udhëzime të paracaktuara. Për shembull, vendosja e kontaktit me sy, ndërrimi, zgjedhja e fjalëve të tyre me kujdes, etj. E gjithë kjo mund ta bëjë të vështirë për ta që t’i kushtojnë vërtet vëmendje përmbajtjes së bisedës që po zhvillohet. Prandaj, përvoja mund të mos jetë aq e thellë apo domethënëse sa mund të ishte.
Kur maskimi mbahet çdo ditë dhe për një kohë të gjatë, mund të çojë në episode ankthioze dhe depresive dhe madje edhe shkëputje. Me këtë gjendje, personi shkëputet nga mendimet, ndjenjat dhe impulset e tij të vërteta, për shkak se duhet t’i drejtojë dhe modifikojë vazhdimisht ato. Së fundi, problemi më i madh është se kjo strategji nuk e lehtëson shqetësimin e individit ose nuk i shton asgjë përvojës së tyre të veçantë. Në fakt, kjo vetëm zhvlerëson vizionin e tyre për botën në mënyrë që ta përshtatin atë me atë të të tjerëve.
Empatia dhe toleranca për diversitetin
Ka një mënyrë të thjeshtë për ta ndryshuar këtë situatë. Është duke kultivuar ndjeshmëri. Në të vërtetë, si shoqëri, ne duhet të hapemi ndaj diversitetit dhe të kuptojmë se ekzistojnë mënyra të ndryshme për të interpretuar botën. Për më tepër, se ato janë të gjitha të vlefshme në mënyrën e tyre. Prandaj, është e rëndësishme që ne të mësojmë ta vendosim veten në vendin e të tjerëve dhe të kuptojmë perspektivat e tyre, në mënyrë që të mos i detyrojmë ata të lidhen me ne sipas kushteve tona. Kur dallimet nuk shihen më si negative ose si shkak për refuzim, njerëzit mund të ndalojnë përdorimin e maskave dhe të fillojnë të lidhen me të tjerët ashtu siç janë në të vërtetë.
Burimi / https://exploringyourmind.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
