Në shumë familje, ushqyerja e fëmijëve konsiderohet në mënyrë të pavetëdijshme si një përgjegjësi që i takon kryesisht nënës. Që nga përgatitja e vakteve e deri tek zgjedhja e ushqimeve të shëndetshme, figura e nënës shihet si “gardiane” e mirëqenies ushqimore të fëmijës.
Ndërkohë, babai shpesh shihet si mbështetës, por jo pjesë aktive në vendimmarrjen ushqimore të përditshme. Kjo ndarje tradicionale e roleve nuk është vetëm një çështje kulturore apo praktike, por pasqyron edhe një tendencë psikologjike të thellë që ndikon në mënyrën si rriten fëmijët dhe si formohen zakonet e tyre ushqimore.
Kush e mëson fëmijën të hajë shëndetshëm?
Nga perspektiva psikologjike, fëmijët nuk mësojnë vetëm nga ajo që u thuhet, por nga ajo që shohin. Nëse është nëna ajo që gatuan, vendos racionet, dhe bën blerjet ushqimore, atëherë ajo bëhet modeli parësor i ushqyerjes. Babai, edhe nëse i interesuar për shëndetin e fëmijës, mbetet një figurë në prapaskenë në këtë aspekt të edukimit.
Kjo prani e pabalancuar ndikon në zhvillimin e një marrëdhënieje të njëanshme mes fëmijës dhe ushqimit. Për shembull, kur vetëm nëna kujdeset për çfarë ha fëmija, fëmija mund të zhvillojë idenë se ushqimi i shëndetshëm është një “detyrë” që lidhet me kujdesin nënor dhe jo një vlerë familjare e përbashkët.
Pse baballarët përjashtohen nga ky rol?
Studimet tregojnë se shumë burra nuk janë rritur me modele baballarësh të përfshirë në kuzhinë apo në vendimmarrje të përditshme të lidhura me mirëqenien e fëmijës. Kultura patriarkale i ka lidhur burrat me role të tjera — sigurimi ekonomik, autoriteti, mbrojtja — ndërsa ushqyerja është parë si diçka “feminile”, madje edhe instinktive tek nëna.
Në realitet, psikologët theksojnë se të dy prindërit kanë ndikim të fuqishëm në sjelljen ushqimore të fëmijëve. Kur babai është i përfshirë në mënyrë aktive — pavarësisht se nuk është ai që gatuan çdo ditë — fëmijët kanë më shumë gjasa të zhvillojnë qëndrime të shëndetshme ndaj ushqimit, të kenë më pak ndjenja refuzimi ndaj perimeve apo ushqimeve të reja dhe të zhvillojnë një marrëdhënie më të ekuilibruar me trupin e tyre.
Roli psikologjik i përfshirjes së babait
Kur babai merr pjesë në përgatitjen e ushqimit, në blerjet, në diskutimet për shëndetin dhe ushqimin, ai nuk përçon vetëm një mesazh të rëndësishëm për fëmijën: “kujdesi për veten është detyrë e të gjithëve”, por gjithashtu ndihmon në ndërtimin e një lidhjeje më të ngushtë emocionale me të.
Baballarët që u shërbejnë fëmijëve mëngjesin, që i mësojnë të lexojnë etiketat ushqimore apo që bëjnë pazar bashkë me ta, kontribuojnë në ndërtimin e vetëbesimit dhe ndjeshmërisë tek fëmijët. Kjo është edhe një mënyrë e drejtpërdrejtë për të sfiduar modelet tradicionale gjinore dhe për të promovuar një edukim më të barabartë.
Përfundim: Një thirrje për ndarje të re të rolit
Nuk bëhet fjalë për t’ia hequr nënës meritat apo përgjegjësinë, por për të ndarë këtë detyrë jetësore në mënyrë më të barabartë. Ushqimi është më shumë se kalori dhe receta – është një mjet edukimi, dashurie dhe komunikimi. Prandaj, si nëna ashtu edhe babai kanë një rol të pazëvendësueshëm në kultivimin e një kulture ushqimore të shëndetshme në familje.
Në një botë ku sëmundjet nga ushqyerja e keqe po rriten, është më e rëndësishme se kurrë që të dy prindërit të bëhen pjesë aktive në këtë mision. Jo vetëm për shëndetin fizik të fëmijës, por për zhvillimin e tij emocional, social dhe etik.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
