Nga Imo Alikaj: Aftësitë e zhvillimit social-emocional

Msc. Imo Alikaj, psikologe klinike, Terapiste EMDR (niveli 1), Terapiste ABA.

Zhvillimi social–emocional është aftësia e fëmijëve për të kuptuar ndjenjat e të tjerëve, për të kontrolluar ndjenjat e tyre dhe për t’i shprehur ato. Që fëmijët të kenë aftësi të bashkëpunojnë, t’iu kushtojnë vëmendje apo të ndjekin udhëzime të caktuara duhet të kenë disa aftësi social – emocionale. Ndjenjat e besimit, privatësia, krenaria, miqësia, dashuria dhe humori janë të gjitha elemente të zhvillimit social – emocional të fëmijës.

Është e rëndësishme të njiheni me ndryshimet dhe zhvillimin emocional të fëmijëve në mosha të ndryshme, kjo për të ndërtuar një urë komunikimi të shëndetshme me fëmijën. Në fëmijërinë e hershme fëmijët zhvillojnë konceptin e vetes dhe e të tjerëve, është e rëndësishme që ju të njihni atë që fëmija ndjen dhe aftësitë e tij për t’i shprehur ato, kështu do të mund të shmangni “gjykimet” që mund të bëhen padashur ndaj sjelljeve apo emocioneve të caktuara të tyre. Duke njohur aftësitë emocionale dhe sociale të fëmijëve do të mundeni të shpërbleni dhe të nxisni sjelljet e duhura te ata, duke rritur kështu një fëmijë bashkëpunues, të qëndrueshëm dhe shumë social.

femije

Foshnjëria 0-2 vjeç
0 – 6 muajsh	6- 18 muajsh	18 – 24 muajsh
Fillon të njohë dhe kërkojë të afërmit nëpërmjet përplasjes së duarve/tingujve	Qesh, zgjat duart, shkon drejt personave të njohur	Vëzhgon dhe imiton lëvizjet e të rriturve
Pushon së qari kur i afrohet kujdestari	Ofron lodrën për të luajtur me të rriturit	Tregon afërsi me pjesëtarët e familjes
Shkëmben shikime me personat përreth	Bashkëvepron me fëmijët duke ofruar lodrat e tyre por qan kur ja marrin lodrën	Tregon interes për të marrë pjesë në aktivitete me të rritur
Përpiqet të prekë flokët/fytyrën e fëmijëve që u afrohen	Njeh dhe tregon disa pjesë të trupit	Preferon të qëndrojë me bashkëmoshatarët për një kohë të caktuar
Luan me duart e veta	Reagon ndaj imazhit të tij në pasqyrë	Përdor fjalët e pronësisë “është e imja”
Gëzon kur shikon një fytyrë të njohur	Shpreh emocione nëpërmjet mimikave kur luajnë me atë	Imponon zgjedhjen duke përdorur fjalët “dua që”
	Shpreh lumturinë duke qeshur, ngritur duart lart	Njeh objektet dhe lodrat personale

**Zhvillimi social – emocional; Foshnjëria**

Fëmijëria e hershme 2-3 vjeç
Ndërvepron me të njohurit nëpërmjet lojërave dhe aktiviteteve	Përjeton dhe shpreh emocionet nëpërmjet mimikave të fytyrës
Thërret anëtarët e familjes të luajë me atë	Nuk dëshiron të ndajë lodrat me bashkëmoshatarët
Rri me fëmijë, por preferon që të luajë vetëm	Tejkalon zemërimin e çastit kur i tërhiqet vëmendja

**Zhvillimi social – emocional; Fëmijëria e hershme**

Fëmijëria 3-6 vjeç
3- 4 vjeç	4-5 vjeç	5-6 vjeç
Njeh disa tipare fizike dhe objekte personale	Dallon dhe emërton personat e njohur në fotografi	Flet për veten dhe përshkruan veten
Paraqet veten nëpërmjet lojërave dhe situatave	Bashkëpunon me të rriturit për të zgjidhur problemin	Është i vetëdijshëm për identitetin personal
Shfaq interesin për të ruajtur sendet dhe lodrat personale	Ndërvepron me fëmijët e tjerë	Shpreh emocionet nëpërmjet lojës
Ofron dhe kërkon ndihmë të rriturve dhe moshatarëve	Tregon të tjerëve për veten	Flet për ngjarjet e ditës duke shprehur emocione
Bashkëvepron gjatë lojërace (jep dhe merr lodra)	Kupton nëse është vajzë apo djalë	Ndan të gabuarën nga e vërteta
Nuk dallon realitetin nga imagjinata	Njeh rrezikun dhe frikësohet	Bën pyetje për të tjerët
Ndalon veprimin kur i thuhet “JO”	Ndan emocionet me të tjerët	Tregon pozicionin në familje dhe kopsht
Me vështirësi kontrollon të qarët		Ka vetëkontroll ndaj emocioneve

**Zhvillimi social – emocional; Fëmijëria **

Artikuj të ngjashëm