Shumica e nxënësve mund të dëshmojnë për sfidat e adoleshencës: përpjekje e lodhshme për t’u vënë në dukje, mbindjeshmëri ndaj kritikave të shokëve dhe prevalenca e dhunës psikologjike në shkollë të mesme. Megjithatë, për ata që vuajnë nga çrregullime mendore, preokupimi me mendimin e të tjerëve mund të marrë një kuptim të ri. Këta individë përballen me një lloj tjetër të dhunës psikologjike që mund të dëmtojë shëndetin e tyre mendor dhe gatishmërinë për të vazhduar në trajtimin e stigmës.
MSc.Valentina Telhaj Psikologe Këshillimi / Terapiste EMDR niveli I
Në vitet e fundit, rishikimi i literaturës mbi lidhjen midis stigmës dhe sëmundjeve mendore të adoleshentëve, ka motivuar studiues të cilët janë përpjekur për të kuptuar se si stigma ndikon në jetën e të rinjve. Studiuesit kanë shqyrtuar se si stigma manifestohet në grupe të nxënësve, mjediset e shkollave, dhe jetën familjare. Përmes një shumëllojshmërie të metodave, ata kanë pikturuar atë që është e sigurtë se do të jetë një mur gjithnjë në zgjerimin e asaj që stigma duket si për adoleshentët me çrregullime psikiatrike.
Për të mësuar në lidhje me përvojën e stigmës se si ajo lidhet me mirëqenien psikologjike, psikologët kanë hapur dyert për metoda më efektive për luftimin e stigmës.
Literatura bën dallimin midis dy llojeve të stigmës: stigmatizimit publik dhe vetë-stigmës. Stigma publike është perceptimi i dikujt nga reagimet e të tjerëve ndaj problemit së tij ose të saj. Ndërkohë, vetë-stigma përfshin internalizimin e stigmës publike në mënyrë tipike nga ndjenjat e turpit, sikletit, dhe vetëbesim të ulët të drejtuar drejt vetes. Pavarësisht këtij diferencimi, ajo është e mirë për të konceptuar të dy konstruktet së bashku që ata janë kaq të lidhura ngushtë, stigma publike shndërrohet në vetë-stigmën.
Shumica e kërkimeve të kohëve të fundit mbi stigmën raporton se adoleshentët me çrregullime mendore janë të prekur personalisht nga stigma në të paktën një fushë të jetës së tyre. Për shembull, ka gjetur se adoleshentët, të cilët perceptojnë stigmën në një fushë të jetës së tyre, kanë gjasa të ndihen të stigmatizuar në fusha të tjera. Një studim i stigmës në mesin e adoleshentëve ka zbuluar përmes intervistave cilësore se 90% e pjesëmarrësve të demonstruar të paktën nnjëë nga tre temat e matura të stigmës: sekretit, turpit, dhe kufizimin e ndërveprimit shoqëror (Kranke, Floersch, Townsend, dhe Munson, 2010). Shumë prej këtyre adoleshentëve miratonin ndjenja stigmatiuese nga miqtë e tyre (Musai, 2010). Të tjerë shprehën frikën e keqtrajtimit nga shokët në mjediset shkollore, për pasojë kjo e çon individin në fshehtësi, turp, dhe tërheqjen sociale (Kranke et al.2010).
Kjo jo vetëm që e bën stigmatizim nga familja dhe shokët të ndikojë negativisht në psikologjinë e një adoleshenti, por ajo mund ta çojë adoleshentin të përcaktojë veten e tij nga problemet apo sëmundjet që kanë, një fenomen i njohur si vetë-etiketim. Shumica e adoleshentëve nuk duken të jenë të vetë-etiketuar, por është e rëndësishme të theksohet se vetë-etiketimi lidhet me vetë-stigmën, depresionin, dhe një ndjenjë më të ulët të zotërimit (Moisi, 2008). Vetë-etiketuesit kanë një vet- imazh të ulët, me një sensibilitet më të madh ndaj depresionit. Musai ka gjetur se adoleshentët të cilët vetë-etiketohen, “i referohen sëmundjes së tyre si një pjesë organike,”bashkimi me identitetin e tyre me atë të çrregullimit psikiatrik që kanë. Këto rezultate sugjerojnë se individët mund të përjetojnë mirëqenie më të dobët psikologjike që ka gjasa të ndikojë në performancën e tyre akademike, si dhe dimensionet e tjera të jetës së tyre të përditshme.
Ne e dimë se adoleshentët me çrregullime, kanë prindërit dhe shokët, të cilët mund të lidhen me ta, por ngrihet pyetja: Po ata që nuk i kanë këto mundësi? Çfarë mund mund të bëjnë shkollat apo edukatorët për të luftuar turpin dhe përvojat negative të individëve që mbajnë barrën? Shprehimisht zbatimi, shprehja dhe pranimi i këtyre adoleshentëve është shumë i rëndësishëm, pasi ndjenja e turpit përfundimisht mund të çojë në shmangien e trajtimit dhe mungesën e vullnetit për të kërkuar kujdes apo ndihmë.
Administratorët e shkollave dhe mësuesit duhet të vazhdojnë për të diskutuar se si duhet trajtuar në mënyrë të përshtatshme stigma e përjetuar në klasë. Vlerësimet e fundit të ndërhyrjeve anti-stigma në Gjermani, Britani dhe Shtetet e Bashkuara (Mann & Himelein, 2009) kanë zbuluar se duke përdorur tregimet nga nxënësit të cilët janë trajtuar personalisht me sëmundje mendore, është i dobishëm në reduktimin e stigmës brenda shkollave. Studime të tilla sugjerojnë se shkollat në të cilën nxënësit mund të ndajnë përvojat e tyre me sëmundje mund të jetë më e dobishme në luftimin e stigmës. Pra kjo nxjerr në pah rolin dhe rëndësinë e jashtëzakonshme që kanë psikologët dhe personat që ofrojnë shërbimet psikosociale në shkolla.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
