Aplikacioni Earthquake Help Project u krijua nga dy inxhinierë turq. Falë teknologjisë me burim të hapur, ai është në gjendje të gjejë viktimat dhe të koordinojë përpjekjet e shpëtimit. Furkan Kiliç dhe Ester Özvataf janë dy inxhinierë turq që jetojnë në Stamboll. Kur në mëngjesin e 6 shkurtit mbërriti lajmi për tërmetin që shkatërroi Turqinë juglindore dhe Sirinë perëndimore, ata vendosin të bëjnë çfarë të munden. Kërkojnë ndihmë nga kolegët e tyre. Brenda pak orësh mobilizojnë një ushtri nerd, (teknologjike) që nga e gjithë bota po shpëtojnë njerëzit e varrosur në rrënoja.
Dhe kështu uebi u bë ai që duhet të ishte në përkufizimin e tij më të mirë: një rrjet. “Ne ishim të shkatërruar nga ajo që po ndodhte në vendin tonë,” tha Kılıç për Wired UK. “Ishte e vështirë të përpunohej ajo që ndodhi.” Kılıç është themeluesi dhe Özvataf CTO i startup-it të softuerit Datapad, dhe ata krijuan aplikacionin Earthquake Help Project për të ndihmuar OJQ-të dhe ekipet e ndihmës në terren. Çifti i njohur në skenën e teknologjisë, ka përdorur rrjetin e tyre për ta bërë atë më të gjerë. Në vetëm një ditë në kanalin Discord, 15,000 zhvillues, menaxherë projektesh dhe dizajnerë nga e gjithë bota filluan të punojnë së bashku në kanal për të shpërndarë ndihmën dhe për të gjetur njerëzit, dhe mbi 100,000 njerëz vizituan Projektin e Ndihmës për Tërmetin.
“Ne marrim mesazhe, ata na thonë se janë gjetur në rrënoja dhe janë shpëtuar falë aplikacionit,” shpjegoi Kılıç. “Ky është ndikimi i vërtetë që kishim shpresuar.” Viktimat e shpëtuara nga aplikacioni Dhe kështu ndërsa shpëtimtarët gërmojnë përtej rrënojave dhe nën dëborë, në ueb mblidhen informacione se çfarë të bëni dhe ku të gjeni të mbijetuarit. Është bërë gjithashtu një mënyrë për të sinjalizuar se kush është i sigurt dhe kush ka ende nevojë për ndihmë. Janë 17,100 viktima zyrtare nga tërmeti me magnitudë 7.8 që goditi Turqinë jugore dhe Sirinë veriore.
Por, siç shpjegoi OKB-ja, këto shifra janë të destinuara të rriten dhe mund të arrijnë mbi 20,000. Tërmeti ndërpreu internetin, “ne po përdorim HTML të pastër në disa nga projektet tona për të përshpejtuar kohën e ngarkimit të faqeve”. Kılıç shpjegoi gjithashtu se mediat sociale janë bërë një burim i vlefshëm për mobilizimin e njerëzve. Twitter, për shembull, është kthyer në një kanal të rëndësishëm për shpërndarjen e ndihmave, pikërisht për këtë arsye ndalimi i rrjetit social në vend ka krijuar probleme. Të gjitha të kapërcyeshme, sipas Kılıç. Nuk do të ishte hera e parë që qeveria turke kishte bllokuar tashmë mediat sociale gjatë emergjencave politike në të kaluarën.
Për të kapërcyer ngërçin, do të mjaftonte një VPN, një rrjet privat virtual i aftë për të anashkaluar censurën. “Aktivitetet tona nuk do të ndërpriten nëse Twitter është i kufizuar. Por ne mund të mos jemi në gjendje të arrijmë përdoruesit që nuk mund të kenë qasje në një VPN, sepse njerëzit i shohin këto projekte duke përdorur mediat sociale.” Kërkesa nga e gjithë bota Një numër vullnetarësh të rinj janë rreshtuar për të ndihmuar. “Shumë njerëz kanë aplikuar në të njëjtën kohë për të ndihmuar dhe ne kemi stile të ndryshme pune. Ndonjëherë ishte e vështirë t’i organizoje të gjitha me një rol,” shpjegoi Kılıç. Tani për tani përpjekjet e ndihmave janë të përqendruara në zonën turke, por siç tha Kılıç ata po përpiqen gjithashtu të kontaktojnë me OJQ-të siriane për të zgjeruar rrjetin e ndihmës dhe për të gjetur vullnetarë të aftë për të përkthyer kërkesat dhe për të lehtësuar komunikimin.
Në fakt, ekziston një pengesë gjuhësore që e bën më të vështirë koordinimin e përpjekjeve të ndihmës. Në Siri gjuha zyrtare është arabishtja, përtej kufirit, turqishtja. Teknologjia e hapur në shërbim të fatkeqësive Nuk është hera e parë që teknologjia me burim të hapur është shndërruar në një element të ndihmës së parë në terren, siç është softueri Sahana, i zhvilluar nga një grup vullnetarësh nga Sri Lanka menjëherë pas cunamit të Oqeanit Indian. Ajo është bërë një platformë që gjithashtu mund të koordinojë fatkeqësi të tjera të bazuara në nevoja specifike.
Gjatë tërmetit të Haitit, ai dërgoi mesazhe dhe hartoi turmat, u përdor gjithashtu gjatë dhunës paszgjedhore në Kenia në vitin 2007. Teknologjia me burim të hapur ishte gjithmonë një burim i vlefshëm për të koordinuar ndihmën në 2012 pas uraganit Sandy në Shtetet e Bashkuara dhe, në vitin 2015, mbi 3000 vullnetarë krijuan harta virtuale pas tërmetit në Nepal për të identifikuar epiqendrat e shpëtimit dhe të zonave më të vështira. “Teknologjia është tepër e fuqishme”, shtoi Kılıç. “Ne mund të shfrytëzojmë miliona pika të dhënash për të gjetur vendndodhjet e atyre që vuajnë dhe ne mund ta bëjmë këtë në shumicën e rasteve përpara se shumica e OJQ-ve të mund të mobilizojnë hapin tjetër. Nëse kombinojmë teknologjinë me punën e ekipeve të shpëtimit, ne mund t’i ndihmojmë njerëzit më shpejt. Me këtë teknologji, ne mund të përfundojmë duke shpëtuar më shumë jetë.”
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
