Sjellja cinike nuk është karakteristikë e një personi inteligjent. Në realitet, pas këtij profili fshihet armiqësia, mosbesimi dhe ai qëndrim i dikujt që nuk heziton të lëndojë të tjerët përmes kritikave dhe komunikimit agresiv.
Njerëzit cinikë shpesh krenohen me skepticizmin e tyre të mprehtë. Ata janë ekspertë në artin e mosbesimit, në adresimin e të tjerëve me atë kombinim delikate të ironisë dhe përbuzjes, sikur kjo të ishte një tipar i gjenialitetit të lartë. Tani, mos bëni gabim, cinizmi ka pak që është e shëndetshme dhe shumë që është mosrespektim.
Në njëfarë mënyre, ne mund të barazojmë cinikun me personin sarkastik. Të dy tiparet përcaktojnë atë sjellje në të cilën mbarsën tallja, pakënaqësia dhe kritika e mprehtë që përdor aftësi të sofistikuara gjuhësore për të zhvlerësuar tjetrin. Ka nga ata që shohin edhe njëfarë sharmi në këtë lloj qëndrimi, sepse mesatarisht priren të jenë shumë kreativë kur bëhet fjalë për përdorimin e ironisë.
Megjithatë, është e saktë të dihet se të dyja sjelljet po aplikojnë komunikim agresiv. Në këtë mënyrë, nëse ka diçka që na tregon psikologjia e personalitetit vitet e fundit, është se pas disa lloje dimensionesh, si sarkazma apo cinizmi kronik, mund të fshihen aspekte të tilla si hidhërimi, negativizmi sfidues, motivimi i ulët, pakënaqësi, urrejtje apo edhe një çrregullim mendor.
Çfarë fshihet pas njerëzve cinikë
Termat cinik dhe cinizëm rrjedhin nga rrënja greke kyon, që do të thotë ‘qen’. Kjo fjalë e ka origjinën te një grup filozofësh nga shekulli IV para Krishtit. C të cilët e quanin veten cinikë dhe udhëheqësi i të cilëve ishte Antisthenes athinas (445-365 p.e.s.). Kjo shkollë mendimi lartësonte një mënyrë jetese modeste të lidhur me natyrën. Ata hodhën poshtë konventat si paraja, politika, normat shoqërore etj. Më vonë, kjo qasje filozofike u mishërua në personin e Diogjenit, të cilin Platoni e quajti Sokrati i çmendur. Ndër aspiratat e tij ishte të bënte një jetë si ajo e qenve: e thjeshtë, e përulur, jashtë çdo zakoni, e lidhur vetëm me instinktin dhe vetë natyrën.
Cinizmi, sado i habitshëm të na duket, u përhap në të gjitha qytetet e Perandorisë Romake. Në një moment, ai madje rivalizoi stoicizmin, atë sistem filozofik që mbronte vetëkontrollin, forcën dhe qartësinë e mendimit. Tani, vizioni më modern i këtij termi nuk arriti deri në shekullin e 18-të , kur ai u përkufizua si një qëndrim që synonte të vinte në dyshim çdo normë dhe çdo vlerë etike e shoqërore.
Përveç kësaj, u shtua edhe një komponent: ai sulmues. Që atëherë, cinizmi ka përcaktuar një person që përdor përbuzjen për të dhunuar, kritikuar ose nënçmuar sjelljen ose qëllimet e njerëzve të tjerë. Le të shohim më poshtë se cilat aspekte të tjera fshihen pas këtij personaliteti.
Njerëzit cinikë janë idealistë të zhgënjyer
Mund të themi me siguri se të gjithë kemi pak cinik brenda nesh. Cinizmi, në realitet, hyn në një spektër: ka nga ata që shfaqin disa aspekte të këtij qëndrimi dhe të tjerë, nga ana tjetër, paraqesin një cinizëm kronik dhe tejet negativ. Kjo veçori është ajo që ndonjëherë mund ta zbatojmë kur ndihemi të zhgënjyer me diçka ose dikë dhe bëjmë një koment kritik për temën. Ne e bëjmë këtë, për shembull, kur flasim për politikën ose politikanët në ato terma në të cilat është evidente se ne gjithnjë e më shumë kemi mosbesim ndaj kësaj klase shoqërore. Po kështu, vlen të theksohet se cinizmi mund të jetë i shëndetshëm dhe mund të jetë toksik-përçmues. Kjo e fundit mund të vërehet tek ata njerëz që janë gjithmonë në mbrojtje, që përdorin ekstremisht dhe abuzojnë me kritikat dhe që, për më tepër, zhgënjehen shumë lehtë sepse mbrojnë një idealizëm utopik.
Mosbesimi cinik dhe egoist
Personi cinik është dikush që e bën mosbesimin standardin e tyre kryesor. Ai është dikush që është i prekshëm, mosbesues, kërkues dhe përçmues. Tani, të gjitha këto sjellje janë gjithashtu mekanizma të qartë mbrojtës , parapete për të ndarë të tjerët nga vetja dhe nga ai egocentrizëm pothuajse jo i shëndetshëm që zakonisht i përcakton. Për më tepër, ata janë aq të përqendruar në botën e tyre, saqë nuk u interesojnë kritikat e njerëzve të tjerë. Kjo shpesh bën që cinizmi të shkojë paralelisht me sjelljen asociale.
Ata nuk kanë frikë të ofendojnë me komentet e tyre
Historianët grekë thonë se kur Aleksandri i Madh takoi Diogjenin, ai e pyeti nëse mund të bënte diçka për ta ndihmuar. Mbreti i Maqedonisë, duke parë leckat dhe varfërinë e tij, i erdhi keq. Këtij komenti, Diogjeni thjesht iu përgjigj që t’i hiqte rrugës, sepse po vidhte dritën e diellit. Njerëzit cinikë nuk kanë frikë të ofendojnë me komentet e tyre. Për më tepër, ata janë shpesh ekspertë të aftë kur vjen puna për të poshtëruar dhe kritikuar me zgjuarsi fjalësh.
Ata thonë atë që mendojnë
Ndonjëherë ata nuk e bëjnë këtë për një qëllim praktik, por kur kjo nuk ka pasoja të qarta negative, njerëzit cinikë mund të jenë shumë transparentë. Kjo do të thotë se nëse ata nuk thonë diçka që do të ishte e rëndësishme në një bisedë, është më e lehtë të mos jeni nga frika se çfarë do të thonë ose nga sikleti.
Cinizmi kronik dhe përdorimi i gabimeve
Përveç mungesës totale të shqetësimit për efektin e fjalëve të tyre tek të tjerët, njerëzit cinikë gjithashtu nuk hezitojnë të përdorin gabime në argumentin e tyre për të fituar. Përveç kësaj, kur përdorin shumë shpesh këtë lloj kurthi ato zbulohen lehtësisht nga bashkëbiseduesit e tyre, por zakonisht nuk u intereson.
Cinizëm kronik dhe lehtësi për të gënjyer
Ciniku është një person që nuk përputhet me një moral ku ndershmëria ka vlerë për ta. Prandaj nuk u kushton asgjë të gënjejnë apo të përshtaten me një profil fiktiv ku shfaqin shqetësim për të tjerët, edhe nëse nuk e ndjejnë fare. Për ta, gënjeshtra është vetëm një mjet tjetër. Prandaj, këta njerëz nuk hezitojnë të gënjejnë (me plane shumë të zhvilluara, sigurisht) për të arritur qëllimet e tyre ose për të manipuluar njerëzit përreth tyre.
Si të silleni me njerëzit cinikë / Disa këshilla të përgjithshme janë:
Shmangni diskutimet dhe debatet e hapura: në këto raste një person cinik bëhet më mbrojtës, pasi çdo gjë që nuk përputhet me vizionin e tyre do të shihet prej tyre si një sulm i drejtpërdrejtë ndaj vetvetes.
Nxitni optimizmin, duke shmangur pesimizmin: cinikët priren të jenë njerëz pesimistë, duke i bërë ata të kenë vazhdimisht një humor të shqetësuar dhe negativ. Është e rëndësishme të mos e lini veten të tërhiqeni në atë negativitet.
Përpiquni të kuptoni arsyen e këtij cinizmi: cinizmi zakonisht nuk është diçka që shfaqet nga askund, ai zakonisht lidhet me përvoja të këqija ose trauma të së kaluarës. Këto janë ato që gjenerojnë këtë mosbesim dhe zhgënjim të thellë ndaj shoqërisë.
Cinizmi kronik dhe demenca
Ky informacion është sa kurioz aq edhe i rëndësishëm. Në një studim të kryer në Universitetin e Stokholmit nga Dr. Elisa Nuevoven, u tregua se njerëzit me sjellje armiqësore dhe cinike kanë më shumë plakje të pafavorshme. Ata kanë probleme më të mëdha shëndetësore dhe rrezik më të madh për të vuajtur nga demenca.
Nga ana tjetër, Dr. Hilary Tindle, profesoreshë e Mjekësisë në Universitetin e Pitsburgut në Shtetet e Bashkuara, vë në dukje një aspekt tjetër të rëndësishëm. Në praktikën e tij klinike ai ka mundur të verifikojë se armiqësia dhe cinizmi janë të lidhura me probleme të mëdha shëndetësore. Për më tepër, këto lloj profilesh ishin ata që kishin stilet më të këqija të jetesës dhe që, nga ana tjetër, hezitonin të sfidonin dhe nuk respektonin këshillat mjekësore.
Tani, diçka që shpjegon edhe Dr. Tindle është se njerëzit cinikë kanë gjithmonë mundësinë të ndryshojnë. Ky qëndrim mbrojtës, negativ dhe mosbesues mund të trajtohet.
Pavarësisht nga mosha e pacientit, me ndihmën e duhur, mbështetjen sociale dhe teknikat efektive është e mundur të promovohet ndryshimi. Dhe e gjithë kjo padyshim që ndikon në shëndetin e personit. Jeta është shumë e shkurtër për të mbajtur maskën e pakëndshme të cinizmit. Le ta kemi parasysh.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
