Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Lumturia e jetës sonë varet nga cilësia e mendimeve tona…”, ka thënë një studiues i madh i mendjes njerëzore, perandori romak Marcus Aurelius.
Edhe pse mund të tingëllojë si një mendim i mirë filozofik, në të vërtetë është një e vërtetë shkencore. Çdo mendim që bëjmë, ndikon dhe krijon emocionet që ndiejmë! Meqenëse emocionet janë gjendje neurokimike, nuk është e çuditshme të thuash se si mendimet tona ndikojnë në emocionet tona, duke pasur fuqinë për t’i krijuar ato, për të ndryshuar intensitetin dhe thellësinë e tyre…, ato në të vërtetë, në thelb rregullojnë perceptimin tonë të realitetit dhe botës që na rrethon.
Në fakt, mendimet tona vendosin se cili është realiteti që na rrethon!
Sepse nëse do të shohim një gotë ujë gjysmë të mbushur ose gjysmë të zbrazët nuk varet nga fakti nëse do ta masim me një vizore nëse uji është në mes, pak më lart ose poshtë tij. Varet nga ajo në të cilën kemi mësuar të përqendrojmë mendimin tonë. Një mënyrë tjetër e të menduarit mund të jetë që ne thjesht duam ta mbushim gotën me ujë, pavarësisht nëse është gjysmë bosh apo gjysmë e mbushur, ose të shohim nëse ka gishta në gotë, një fokus tjetër i mendimit larg nga dilema klasike.
Por fakti më i rëndësishëm është se tendenca për ta parë gotën gjysmë të mbushur ose gjysmë të zbrazët është një zakon i mësuar nga ndikimet në një moshë më të re, të cilin mund ta stërvitim për ta ndryshuar.
“Por kështu, në këtë mënyrë, e shtrembërojmë realitetin”, do të thoshte një skeptik. Nëse e kuptonim realitetin duke matur gotën me një vizore, ndoshta mund ta thonim – por ne nuk e perceptojmë kështu, në këtë mënyrë. Mendja jonë punon kryesisht me emocione, të cilat ndikohen nga mendime themelore, strukturore që kemi formuar për një kohë të gjatë për veten tonë. Ne e shohim botën në një masë të madhe përmes mendimeve dhe ndjenjave që kemi formuar për veten tonë. Një perceptim që u formua kur pamë në sytë e prindërve tanë dhe përmes asaj se sa të aftë na panë ata, u formua vetë-perceptimi ynë.
Vetë-perceptimi është diçka magjike si ngjizja!
Jo vetëm sepse është një grup mendimesh dhe ndjenjash rreth asaj se kush jemi dhe sa gjëra, të njohura dhe të panjohura, mund të arrijmë, por edhe sepse mund të ndryshojë, evoluojë dhe bashkë me të edhe besimin tonë te vetja, larminë e aftësive dhe aftësitë tona.
Është arsye shumë e thjeshtë se kur i afrohemi diçkaje të panjohur, të cilën mund ta kishim shmangur sepse ajo krijoi frikë tek ne, jo vetëm që ndjesia e frikës ndaj saj zvogëlohet gradualisht…, por ndodh diçka më e rëndësishme…
Me zvogëlimin e një frike, mendimi ynë ndryshon jo vetëm drejt diçkaje nga e cila kishim frikë…, por më gjerë, ajo rrit ndërgjegjësimin se kemi një mënyrë të vjetër kufizuese të të menduarit për veten dhe potencialin e saj. Ky “model kufizues i të menduarit” krijoi ndjenjën e frikës në situata të ndryshme. Në të vërtetë, kjo është arsyeja pse emocionet negative janë shpesh të vlefshme kur vendosim t’i pranojmë dhe kështu ngadalë t’i kapërcejmë ato në situata të ndryshme.
Përmes këtij procesi, ne mendojmë për emocione negative që mund të ndiejmë, afrohemi dhe përpunojmë mendime themelore për veten tonë, të cilat zakonisht nuk janë të vetëdijshme. Rrënjët e vërteta të emocioneve, dhe jo përqindja e vogël që ne i konsiderojmë si situata të jashtme që hasim herë pas here. Për këtë arsye, pengesat e jashtme janë një mundësi e shkëlqyer për të zbuluar modelet e mendimit që kemi për veten tonë dhe me të cilat përfaqësojmë botën e jashtme në mendjet tona.
Përmes këtij procesi ne mund të kuptojmë dhe zbulojmë gjatë gjithë jetës sonë faktin se duke ndryshuar mendimet që kemi për veten tonë, ne ndryshojmë botën e jashtme që e konsideronim kaq objektive dhe të mirëqenë…
Duke parë një gotë ujë tani mund të mendojmë se nuk ka rëndësi nëse është gjysmë bosh apo gjysmë e plotë, por se lumturia është të duash ta mbushësh edhe pak më shumë.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
