Ne lexojmë çdo ditë që jeta sedentare është një sëmundje shoqërore, shumë e përhapur dhe shkaktare edhe e patologjive serioze. Megjithatë, 30% e italianëve kanë një mënyrë jetese plotësisht të ulur dhe një e treta tjetër janë vetëm pjesërisht aktive. Pse jemi kaq të prirur ta braktisim veten ndaj përtacisë, edhe në një mënyrë të papërmbajtur dhe pavarësisht nga vetëdija se ky zakon i keq na ekspozon ndaj rreziqeve të rëndësishme të sëmundjes serioze? Arsyet janë të ndryshme dhe të shumta, por fakti i të qenit i vetëdijshëm për të mund të na ndihmojë të zbresim nga divani, duke filluar rrugën drejt një jete më aktive dhe të shëndetshme.
Statistika – Sipas të dhënave të Istat 2010, italianët e moshës 3 vjeç e lart që ushtrojnë sport janë rreth 19 milion e 200 mijë, e barabartë me 33% të popullsisë. Njerëzit ulur janë më shumë se 22 milion (38% e popullsisë së moshës 3 vjeç e lart). Prirja për aktivitet fizik zvogëlohet me moshën dhe është veçanërisht e lartë tek gratë. Sipas sistemit të mbikëqyrjes kushtuar monitorimit të aktivitetit fizik të të rriturve, vetëm një e treta e të rriturve të moshës 18-69 kanë një mënyrë jetese aktive (32%), domethënë ata merren me ushtrime fizike ose punë që kërkon lëvizje; 37% ushtrojnë aktivitet fizik, por më pak se nivelet e rekomanduara; 31% janë plotësisht të ulur, pasi nuk bëjnë punë të rëndë dhe nuk ushtrohen në kohën e tyre të lirë. Megjithatë, sipas OBSH, Aktiviteti fizik është faktori i katërt më i rëndësishëm i rrezikut për vdekshmërinë në të gjithë botën dhe shkakton 6% të të gjitha vdekjeve: tejkalohet vetëm nga hipertensioni i gjakut (13%) dhe konsumi i duhanit (9%) dhe është në të njëjtin nivel rreziku me hipergliceminë (6%). Rreth 3.2 milion njerëz vdesin çdo vit sepse nuk janë mjaftueshëm aktivë.
Pse jemi kaq dembelë – Përzgjedhja natyrore shtyn në mënyrë ataviste çdo organizëm për të krijuar një mekanizëm “kursimi” të energjisë: kjo tendencë buron nga kohë të largëta kur burimet në dispozicion ishin të pakta dhe të pasigurta dhe për prindërit tanë ishte e përshtatshme të mirëmbahej forca sa më shumë që të ishte e mundur për situata të urgjencës reale. Sot përparimi na siguron mjete të reja për t’u çliruar nga lodhja, të tilla si mjete komode transporti, makineri që kryejnë detyrat më të vështira për ne dhe qasje në burime pothuajse të pakufizuara të ushqimit. E gjithë kjo na ka bërë gjithnjë e më pak të prirur për lodhje, të cilën tani e perceptojmë si një barrë të papranueshme dhe që duhet të shmanget sa më shumë që të jetë e mundur. Megjithatë, përveç këtij predispozicioni atavist për pushim, aftësia për të reaguar ndaj palëvizshmërisë është e shënuar edhe në gjenet tona, sepse kërkimi për zgjidhje të reja ose shpejtësia e arratisjes kanë bërë nga ana tjetër ndryshimin në garantimin e mbijetesës sonë.
Kur mendja vendos për të – Shkurtimisht, për të kryer aktivitetin fizik që vazhdon të kërkojë shëndeti ynë, ne duhet të bëjmë përpjekje dhe të kemi vullnet të mirë. Lëvizja ditore prej tridhjetë minutash e rekomanduar nga autoritetet shëndetësore është pothuajse një mision i pamundur për shumë njerëz. Edhe në këtë rast, mund të ketë shumë arsye që na gozhdojnë në divan, dhe ne nuk jemi gjithmonë të vetëdijshëm për to.
Depresioni – Përtacia e pamposhtur është një nga simptomat më të zakonshme në mesin e pacientëve me depresion, veçanërisht nëse shoqërohet me mungesë motivimi, paaftësi për të ndjerë kënaqësi dhe lodhje fizike ose mendore. Sidoqoftë, këto janë raste patologjike, të cilat i takon një specialisti t’i diagnostikojë dhe trajtojë.
Ndjenja e zhgënjimit – Mungesa e kënaqësisë në aktivitetet tona mund të çojë në pasivitet ose të paktën në zvarritje, domethënë shtyrje e vazhdueshme e momentit në të cilin duhet të filloni.
Frika nga dështimi – Ne e braktisim veten kur ndihemi të paaftë të merremi me zhgënjimin që nuk jemi në gjendje të arrijmë qëllimet tona. Është një situatë shumë e zakonshme tek njerëzit me vetëvlerësim të ulët, të cilët strehohen në përtaci dhe gjejnë siguri: në fund të fundit, është më mirë të jesh i kënaqur me një situatë që është pjesërisht e kënaqshme sesa të përballesh me rrezikun e dështimit.
Frika nga suksesi – Ky është aspekti tjetër i situatës së përshkruar më sipër: fakti i marrjes së asaj që synonim na ekspozon ndaj rreziqeve të përgjegjësive të reja që nuk jemi të sigurt se mund t’i menaxhojmë.
Si të reagoni – Nëse rrënjët e përtacisë janë të thella dhe rezultojnë në probleme të mëdha shëndetësore, mund të jetë e nevojshme ndihma mjekësore (ose të paktën e dobishme). Në të gjitha rastet e tjera duhet të mjaftojnë arsyetimi dhe informacioni i saktë. Le t’i vendosim vetes qëllime të arsyeshme, duke ngritur gradualisht nivelin, duke trajnuar veten për të kapërcyer inercinë dhe duke u rrethuar me njerëz aktivë: tendenca për të mos bërë asgjë, për fat të keq, është një sëmundje ngjitëse.
Burimi / https://www.tgcom24.mediaset.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
