Faji, turpi, frustrimi me veten… Këto janë disa nga emocionet që lindin kur ne gabojmë. Të gjithë bëjmë gabime në një moment të jetës sonë, në fakt, në shumë prej tyre. Dhe kjo, në mënyrë të pashmangshme, mund të krijojë një ndjenjë faji, sikleti ose zhgënjimi. Por pse ndihemi keq kur bëjmë gabime?
Arsyet pse ndihemi keq kur bëjmë gabime
- Krenaria dhe egoja
Krenaria përkufizohet si “teprica e vlerësimit ndaj vetes dhe ndaj meritave të veta me anë të të cilave personi e beson veten superior ndaj të tjerëve”. Dhe gjithashtu si “ndjenja e kënaqësisë ndaj diçkaje të vetën ose të afërt me atë që konsiderohet meritore”.
Në rastin e egos, flasim për atë instancë psikike që na lejon të njohim veten si individë të pavarur me një identitet të tyren. Megjithatë, në gjuhën kollare, egoja i referohet një vlerësimi të tepruar që bëjmë nga vetja, për të menduar vetëm për veten tonë.
Me egon e ngritur ka më shumë të ngjarë që ta kemi të vështirë të dallojmë gabimet tona ose të ndiejmë një siklet të madh kur i kryejmë dhe përfundojmë duke i njohur ato. Nëse i shtojmë krenari kësaj egoje, është normale që sikleti të jetë i dyfishtë; Në këtë mënyrë, në përgjithësi, sa më krenarë jemi:
- Vetëvlerësimi, kontrolli dhe fuqia
Të lidhura ngushtë me egon gjejmë tre koncepte interesante: vetëvlerësimin, kontrollin dhe fuqinë. Mund të ndihemi keq pasi kemi bërë gabime, sepse të pranojmë se kemi bërë një gabim mund të na dëmtojë vetëvlerësimin. Dhe ngaqë duam ta mbrojmë, nuk mund t’i shmangemi tundimit për të mos pranuar gabimet tona.
Në përputhje me këtë, një studim pohon se njerëzit që bëjnë gabime dhe nuk kërkojnë falje më vonë, kanë më shumë vetëvlerësim dhe besojnë se kanë më shumë kontroll dhe pushtet, nëse i krahasojmë me ata njerëz që supozojnë gabimet e tyre dhe kërkojnë falje.
- Vetë-kërkesa dhe ngurtësia
Njerëzit shumë kërkues ndihen shumë keq kur bëjnë gabime sepse mendojnë se po “dështojnë” vetë. Por kujdes, sepse këta njerëz mund ta perceptojnë gabimin ndryshe nga njerëzit që nuk janë aq kërkues për veten.
Në këtë mënyrë, duke qenë se kërkojnë vazhdimisht përsosmëri, çdo gjë tjetër përveç asaj “përsosmërie” e kuptojnë si një gabim. Dhe bërja e një gabimi i shtyn të ndiejnë zhgënjim me veten.
Kështu, emocionet që ndiejnë më së shpeshti këta njerëz kur bëjnë gabime janë frustrimi dhe zemërimi. Ata janë njerëz të ashpër dhe të ngurtë me veten e tyre, gjë që shpesh përkthehet në një dialog të brendshëm të papërkthyer të bazuar në vetë-poshtërimin.
- Të ndihesh fajtor
Në njëfarë mënyre, ka njerëz që ndihen fajtorë sepse, në mënyrë të pavetëdijshme, faji është një mënyrë për të “kompensuar” dëmin e shkaktuar. Duke u ndier fajtorë, ne “ndëshkojmë veten” dhe “paguajmë çmimin” për të bërë një gabim ose për të lënduar dikë.
Ajo që ndodh është se, në realitet, faji është një ndjenjë shumë e padobishme, sepse nuk na çon në veprim, por shpesh në viktima. Prandaj është e rëndësishme të fillojmë të ndryshojmë fajësinë (pasive) për përgjegjësi (aktive), sepse nëpërmjet dialogut të dytë me veten mund të jetë shumë më i sjellshëm dhe konstruktiv, ndryshe nga ajo që ndodh me fajin, gjë që na çon në vetë-keqardhje dhe fshikullim.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
