Si mund të kontribuojmë më aktivisht në komunitetin tonë? Pse problemet shoqërore mund të ndikojnë në shëndetin dhe mirëqenien tonë? Këto janë dy nga temat kryesore më me interes në fushën e psikologjisë së komunitetit, një disiplinë që studion se si individët lidhen me shoqërinë.
Psikologjia e komunitetit përfshin elementë nga disiplina të tjera të tilla si sociologjia, psikologjia ndërkulturore, psikologjia sociale, shëndeti publik dhe shkenca politike. Psikologët që punojnë në këtë fushë analizojnë aspektet kulturore, ekonomike, sociale dhe mjedisore që formësojnë dhe ndikojnë në jetën e njerëzve në të gjithë botën.
Qasja e psikologjisë në bashkësi mund të jetë e zbatueshme dhe teorike, por shpesh është një përzierje e të dyjave. Disa psikologë të komunitetit kërkojnë çështje teorike; të tjerët e marrin këtë informacion dhe e përdorin menjëherë për të identifikuar problemet dhe për të zhvilluar zgjidhje brenda komuniteteve. Nga kjo rrjedh se psikologjia e komunitetit është një disiplinë e orientuar drejt studimit dhe transformimit shoqëror.
Origjina e psikologjisë së komunitetit
Psikologjia e komunitetit u shfaq në vitet 1950 dhe 1960 në Shtetet e Bashkuara nga nevoja për një grup psikologësh për të adresuar probleme më të mëdha shoqërore. Ndër faktorët që kontribuuan në lindjen e kësaj disipline në Shtetet e Bashkuara, bien në sy:
Një largim nga praktikat shoqërore konservatore përqendruar te individi, shëndeti dhe psikologjia në një periudhë në të cilën, pas Luftës së Dytë Botërore, po dilnin probleme të shëndetit publik, parandalimit dhe ndryshimeve shoqërore.
Interesi në rritje nga ana e psikologëve socialë për paragjykimet racore dhe fetare, varfërinë dhe çështje të tjera sociale.
Nevoja për trajtim në shkallë të gjerë të sëmundjeve mendore midis veteranëve.
Vënia në pikëpyetje e vlerës së psikoterapisë si i vetmi trajtim për një numër të madh të njerëzve me sëmundje mendore.
Zhvillimi i qendrave të shëndetit mendor të komunitetit dhe deinstitucionalizimi i njerëzve me sëmundje mendore në komunitetet e tyre.
Nga ana tjetër, shumë autorë e njohin si fillimin zyrtar të psikologjisë bashkëkohore të komunitetit një takim të psikologëve që u zhvillua në 1965 gjatë Konferencës Sëampscott.
Në të, pjesëmarrësit arritën në përfundimin se psikologjia duhej të përqendrohej më shumë në ndryshimet sociale dhe të komunitetit për të menaxhuar problemet e shëndetit mendor dhe mirëqenies. Që nga ai moment, kjo zonë filloi të rritet derisa të arrijë deri në ditët e sotme.
Karakteristikat dhe bazat teorike
Të drejtat civile, aktivizmi i paqes, feminizmi, lëvizja kundër varfërisë dhe vetëdija mjedisore kanë siguruar kontekstin ideal për përcaktimin e fushës së psikologjisë së komunitetit.
Në këtë kuptim, në qendër të zhvillimit të saj është ideja që psikologjia nuk duhet t’u drejtohet vetëm njerëzve që shfaqin një problem mendor, por përkundrazi të jetë në krye për të adresuar kushtet shoqërore që rrisin rrezikun e zhvillimit të çrregullimeve dhe stresit, siç është varfëria apo racizmi.
Prandaj, kjo disiplinë paraqet një grup parimesh të identifikueshme që e përcaktojnë atë dhe drejtojnë praktikën. Këto parime përfshijnë:
- Mirëqenia personale dhe qasja në burime.
- Drejtësia shoqërore dhe liria nga shtypja.
- Ndjesia e bashkësisë dhe lidhja.
- Dimensione të shumëfishta të diversitetit (gjinia, përkatësia etnike, orientimi seksual dhe aftësia e kufizuar).
- Bashkëpunimi, pjesëmarrja, vetëvendosja dhe fuqizimi i komunitetit.
Në kushtet e ndërvarësisë dhe ndërveprimit të individëve dhe grupeve, psikologjia e komunitetit inkurajon krijimin e transaksioneve person-mjedis që parandalojnë mosfunksionimin, lehtësojnë fuqizimin, drejtësinë sociale dhe promovojnë mirëqenien. Në sajë të kësaj, psikologjia e komunitetit këmbëngul në disa nivele të analizës:
- Individuale (qëndrime, njohje, emocione).
- Mikrosistemi (familja, klasa, ekipi).
- Organizative (shkollë, kishë, organizatë).
- Komuniteti (identiteti, bashkësia e përvojës së përbashkët).
- Makrosistemi (ideologjitë, kulturat, institucionet shoqërore).
Kërkime në fushën e psikologjisë së komunitetit
Kërkimet në fushën e psikologjisë së komunitetit bazohen në një model bashkëpunimi në të cilin studiuesi punon në bashkëpunim me komunitetin për të përmbushur nevojat e tyre. Kjo qasje duhet të çojë në veprim ose të ketë implikime të qarta për të hyrë në veprim.
Qasjet e ndërhyrjes së bazuar në psikologjinë e komunitetit përfshijnë programe parandaluese parësore, ndërhyrje për fuqizimin, grupe të mbështetjes reciproke (vetë-ndihmë) dhe strategji të veprimit shoqëror (p.sh. organizimi i komunitetit dhe avokimi).
Qëllimi kryesor është që të adresohen shkaqet e çrregullimeve dhe shqetësimeve përmes strategjive që adresojnë faktorët paraardhës dhe lehtësues. Siç mund ta shohim, psikologjia e komunitetit është një disiplinë që merret me përdorimin e burimeve psikologjike për të zgjidhur problemet sociale dhe kështu të arrijë transformimin shoqëror.
Burimi / https://lamenteemeravigliosa.it/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
