Jessica VanderWier është një psikoterapiste që punon kryesisht me familje dhe fëmijë. Ajo është themeluese e Our Mama Village, ku ofron njohuri për prindërit përmes kurseve në internet, stërvitje të personalizuar dhe burime falas. Jessica jeton në Kanada me burrin e saj dhe dy vajzat e tyre.
Një psikoterapist thotë se prindërit që rrisin fëmijë të sigurt dhe të fortë mendërisht i bëjnë gjithmonë këto 3 gjëra kur lavdërojnë fëmijët e tyre. Si prindër, ne duam që fëmijët tanë të ndihen mirë me veten e tyre, kështu që ne përpiqemi t’i lavdërojmë ata sa më shumë që të jetë e mundur. Kjo nuk është domosdoshmërisht një gjë e keqe. Studimet tregojnë se ka përfitime nga lavdërimi i fëmijëve. Një kompliment i thjeshtë mund të krijojë vetëvlerësim dhe krenari. Sidoqoftë, varet nga ai lloj lavdërimi që bëjmë, si, kur dhe sa shpesh.
Si një psikoterapiste që punoj me prindërit dhe fëmijët, kam parë pa pushim efektet negative të mbivlerësimit të talentit ose rezultatit të një fëmije (“Kjo duket e mahnitshme!” “Ti je kaq i bukur!” “Punë e mirë!”). Por këto reagime të shkurtra, të ekzagjeruara mund t’i bëjnë fëmijët të përqëndrohen vetëm në gjëra që mund të dëmtojnë vetëvlerësimin e tyre. Ata mund të ndiejnë ankth të performancës (“Nëse e marr këtë përgjigje gabim, unë jam memec”), për shembull, ose besojnë se ata vlerësohen vetëm për pamjen e tyre (“Po sikur njerëzit të mendojnë se dukem e çuditshme me këtë këmishë? Atëherë ata nuk do më duan”).
Pra, a duhet t’i lavdëroni fëmijët tuaj? Sigurisht. Por ka mënyra të drejta dhe të gabuara për të lavdëruar. Ja çfarë bëjnë gjithmonë prindërit e fëmijëve të sigurt, të motivuar dhe të fortë mendërisht:
1.Ata vlerësojnë procesin
Kur lavdëroni procesin (p.sh., fëmija që bën përpjekje për një detyrë matematikore), në vend të talentit ose rezultatit (p.sh., aftësia natyrore e fëmijës për të zgjidhur shpejt problemet matematikore), fëmijët kanë më shumë gjasa të zhvillojnë një qëndrim pozitiv ndaj sfidave të ardhshme. Në vitet 1990, Carol S. Dweck, profesoreshë e psikologjisë në Stanford’s Graduate School of Education, studioi efektet e këtyre llojeve të lavdërimeve. Në një eksperiment, një grupi fëmijësh u tha se ishin të suksesshëm sepse ishin të zgjuar, ndërsa grupi i dytë u tha se ishin të suksesshëm sepse punuan shumë. Kur të dy grupeve iu dha një shumëllojshmëri enigmash, fëmijët në grupin e dytë kishin më shumë gjasa të zgjidhnin një enigmë më të vështirë. Dweck gjithashtu zbuloi se lavdërimi i procesit i bëri ata më shumë të ngjarë të ndihen të sigurt në një detyrë edhe nëse bëjnë një gabim.
2.Nuk e kthyen kurrë në garë
Prindërit duan të krahasojnë – ne nuk mund t’i ndihmojmë! Dhe ndonjëherë, madje do t’u themi fëmijëve tanë se ata janë më të mirë se të tjerët (“Ju shënuat më shumë gola sesa të gjithë shokët tuaj të skuadrës së bashku!”).
Shpesh, bëhet me qëllime të mira. Ne duam që ata të ndihen krenarë si ne, dhe të jenë të motivuar për të bërë edhe më mirë herën tjetër … por për të gjitha arsyet e gabuara. Nuk është e shëndetshme të bllokohesh në një cikël vicioz të konkurrencës. Krahasimet shoqërore mund t’i mësojnë fëmijët të matin gjithmonë suksesin bazuar në rezultatet e njerëzve të tjerë.
Edhe më keq, sipas hulumtimit, dhënia e lavdërimit fëmijëve me krahasim, në disa raste, mund të kultivojë narcizizmin, sjelljen që kërkon vëmendje dhe mungesën e vlerave të punës në grup. Qasja më e mirë? Nxitini ata të krahasojnë përpjekjet e tyre të mëparshme me përpjekjet e tyre aktuale, në vend se me njerëzit e tjerë. Kjo i bën ata të kenë zakon të zhvendosin qëllimet e tyre larg të qenit më të mirë se të gjithë të tjerët dhe drejt vetëpërmirësimit.
3.Përdorin gjuhën vëzhguese
Në vend që të thoni, “Kjo është shumë mirë!”, Ju mund të dëshironi të thoni, “Unë i dua ngjyrat në pikturën tuaj. Më tregoni më shumë pse i zgjodhët ato”. (Kjo do të thotë të lavdërosh procesin.)
Një shembull tjetër: Në vend që të thoni: “Dukeshit si një hipës në biçikletë!”, Prindërit e fëmijëve të motivuar mund të thonë diçka si: “Ju ishit kaq të kujdesshëm dhe të përqendruar ndërsa ngisnit biçikletën tuaj. Edhe kur u lëkundët pak dhe gati sa nuk ratë, vazhduat të ecnit! Ishte mirë të shikoje. ”
Këto rregullime të thjeshta gjuhësore mund t’i ndihmojnë fëmijët tuaj të ndihen krenarë për veten e tyre për përpjekjen për diçka. Gjithashtu mund t’i bëjë ata më të ngazëllyer për të marrë gjëra më sfiduese në të ardhmen.
Së fundmi, është e rëndësishme të krijoni një mjedis të sigurisë emocionale. Nëse fëmija juaj ka dështuar në një test drejtshkrimor, përmbaheni të mos i thoni që ata duhet të kishin studiuar më shumë. Në vend të kësaj, pyetini ata se çfarë mendojnë se mund të bëjnë për t’u përmirësuar herën tjetër.
Fëmijët duhet të dinë se ata mund të vijnë tek prindërit e tyre jo vetëm kur kanë bërë diçka mirë, por edhe kur janë duke luftuar me një detyrë apo sfidë specifike.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi cnbc.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
