Një studim mbi shtetet ku shkolla ka filluar, ka arritur në përfundimin se fëmijët më të vegjël rrallëherë infektohen, akoma më e vështirë është që të sëmurin familjarët. Shkencëtarët i përgjigjen pyetjeve që prindërit ende vazhdojnë t’i bëjnë…
Shkolla duhet të rihapet: ky është udhëzimi i revistës “Science”, e cila ka studiuar strategjitë e rihapjes së shkollës në Afrikën e Jugut, Finlandë dhe Izrael. Pediatrët dhe edukatorët e Mbretërisë së Bashkuar, në një letër tëhapur, të firmosur nga më shumë se 1500 anëtarë të “Royal College of Paediatrics and Child Health”, shtrojnë pyetjen se cilat mund të jenë dëmet në rastin nëse shkollat do të vazhdojnë të qëndrojnë mbyllur dhe konfirmojnë: “Mbajtja mbyllur e shkollave do të linte shenja të mëdha në gjeneratën e nxënësve”.
Nëse nga njëra anë është e vërtetë që fëmijët e vegjël rrallëherë infektojnë njëri-tjetrin ose e sjellin virusin në shtëpi që të infektojnë familjarët, është po aq e vërtetë se vatrat në shkolla janë të paevitueshme. Sipas Otto Helve, specialist i sëmundjeve infektive pediadrike nga “Instituti Finlandez për Shëndetin dhe Mirëqenien”, “deri tani me disa ndryshime të rutinës së përditshme në shkolla, përfitimet e frekuentimit të shkollës duket se i kalojnë rreziqet, të paktën në ato qytete ku niveli i infeksionit të komunitetit është i ulët.”
Për të siguruar popullsinë, ekspertët e “Science” janë munduar t’i përgjigjen pyetjeve që gëlojnë në mendjen e shumë prindërve.
A INFEKTOHEN FËMIJËT? A E TRANSMETOJNË VIRUSIN?
Fëmijët kanë më pak mundësi sesa të rriturit që të preken nga virusi dhe të infektojnë: sidomos të vegjlit e moshës nën dhjetë vjeç. Nga studimet e bëra nga “Instituti Pasteur” në gjashtë shkolla fillore, ka dalë në pah se fëmijët mund të infektohen, por nuk duket se janë transmetues të virusit. “Por nxënësit e shkollave nëntëvjeçare dhe të mesme duhet të jenë më të kujdesshëm. Infektohen nga forma të lehta të virusit, por janë edhe transmetues”, saktëson Arnaud Fontanet, epidemiolog i “Institutit Pasteur”. Nga testet sierologjike të bërë nga liceu, ka dalë në pah se 38% e nxënësve, 43% e mësuesve dhe 59% e personelit (jo docentë) ishin infektuar.
A MUND TË LUAJNË FËMIJËT BASHKË SI MË PARË?
Sipas “Science”, po, me kushtin që të mos jenë shumë fëmijë në një klasë. Shkollat janë vendi ku “fëmijët tanë vrapojnë, luajnë dhe diskutojnë me njëri-tjetrin. Duhet të kthehet sa më shpejt të jetë e mundur një lloj normaliteti i shëndetshëm”, këmbëngul Russell Viner, president i “Royal College of Paediatrics and Child Health”. Shkollat në Vendet e Ulëta, për shembull, që nga rifillimi i mësimit në prill, përgjysmuan numrin e nxënësve në klasa, por nuk respektuan distancat mes nxënësve të moshës nën 12 vjeç. Ndërsa Danimarka, vendi i parë në Europë që rihapi shkollat, i ndanë fëmijët në grupe të vogla që të mund të mblidheshin gjatë pushimit dhe që të qëndronin sa më shumë të ishte e mundur në ajër të pastër.
Në përgjithësi, ekspertët këshillojnë që mësimi të bëhet sa më shumë të jetë e mundur jashtë shkollës. Ndërsa nxënësit më të mëdhenj është mirë që të qëndrojnë të paktën një metër larg njëri-tjetrit.
A DUHET TA MBAJNË MASKËN NË SHKOLLË?
“Për mua, maskat janë pjesë thelbësore, në mënyrë që të parandalojmë përhapjen e Covid-19 nëpër shkolla, sidomos kur distancimi është i pamundur”, deklaron Susan Coffin, një mjeke e sëmundjeve infektive në spitalin pediatrik të Filadelfias. “Stërkalat e pështymës janë një nga mënyrat kryesore të transmetimit të virusit dhe mbajtja e një maske krijon pengesë të madhe për këto stërkala”. Në Kinë, në Korenë e Jugut, në Japoni dhe në Vietnam, vende ku maskat janë pranuar dhe i mbajnë të gjithë, shkollat kërkojnë që çdo nxënës, personel, mësues t’i mbajnë ato gjatë gjithë kohës. Ndërsa në disa shkolla në Gjermani, nxënësit i mbajnë maskat në korridore apo në tualete, por mund t’i heqin kur janë të ulur në bangë.
ÇFARË DUHET TË BËJË SHKOLLA KUR KA NXËNËS POZITIVË?
“Përgjigjja është e thjeshtë: askush nuk e di që është i prekur”, saktëson revista “Science”. Nëse një nxënës del pozitiv me koronavirus, a duhet që personeli i shkollës ta çojë në shtëpi atë dhe të gjithë ata nxënës që kanë pasur kontakt me të, apo të klasën ose shkollën? Disa shkolla kanë preferuar që të izolojnë vetëm kontaktet e ngushta me fëmijën. Për shembull, në Gjermani, shokët e klasës dhe mësuesit e një nxënësi të infektuar janë dërguar në shtëpi për dy javë, por mësimi në klasat e tjera ka vazhduar. Ndërsa në Izrael shkollat janë mbyllur edhe kur është gjetur një rast i vetëm dhe të gjithë nxënësit dhe mësuesit kanë bërë testin dhe kanë qëndruar në karantinë bashkë me kontaktet e ngushta të çdo individi të infektuar.
A MUND TË PËRHAPEN NË KOMUNITET INFEKSIONET QË LINDIN NË SHKOLLË?
Duke qenë se fëmijët rrallëherë zhvillojnë simptoma të rënda, ekspertët mendojnë se hapja e shkollave mund të sjellë një rrezik më të madh për mësuesit, familjarët dhe komunitetin, por jo te vetë fëmijët. Të dhënat e para nga vendet europiane sugjerojnë se në përgjithësi rreziku për komunitetin ka rënë. “Të paktën kur niveli i infeksionit është i ulët, hapja e shkollave me rregulla nuk duket se shkakton një përhapje të madhe të infeksionit në zonat jashtë shkollës”, saktëson “Science”. Edhe pse nuk ka siguri të plotë për këtë gjë, duke analizuar rezultatet e studimeve të bëra deri tani në këtë fushë, ka dalë në pah se rastet e sëmundjeve të rënda mes mësuesve janë vërtetë të pakta. Këtu bën përjashtim vetëm Zvicra, e cila nuk i mbylli asnjëherë shkollat.
ÇFARË PRESIM TANI E MË PAS?
Në pjesën më të madhe të botës, shkollat kanë qëndruar të mbyllura gjatë pushimeve verore dhe në vjeshtë pjesa më e madhe do të rihapin dyert për nxënësit. Megjithatë, shtetet me nivel të ulët ekonomik, të cilat nuk i kanë burimet për të pakësuar numrin e nxënësve dhe për të bërë më të sigurt frekuentimin e shkollës, me shumë gjasa nuk do të rihapen as në muajt e ardhshëm. Në qershor, kryeministri i Bangladeshit, deklaroi se ndoshta shkollat do të qëndrojnë mbyllur deri sa epidemia të marrë fund. Në Filipinë do të ndodhë e njëjta gjë.
Përgatiti: Manjola EREQI | Botuar në Revistën “Psikologjia”, Nr. 159
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
