Kujtoni herën e fundit kur keni dalë në një restorant. Ku zgjodhët të shkoni dhe pse pikërisht atje? Mund të ketë pasur një arsye të fshehur që ju zgjodhët të hanit aty: vetëvlerësimi juaj.
Identiteti ynë ka një ndikim të pamohueshëm në mënyrën se si ne e shohim veten dhe botën përreth nesh. Një koncept nga psikologjia sociale e etiketuar teoria e vetëverifikimit zbulon se ne preferojmë që të tjerët të na shohin në të njëjtën mënyrë që ne e shohim veten. Për shembull, nëse e sheh veten si inteligjent, ka të ngjarë të vlerësosh kur dikush të komplimenton që je një person i zgjuar. Megjithatë, nëse e shihni veten si jointeligjent, mund të ndiheni të pakëndshëm dhe krejtësisht të sikletshëm kur dikush ju quan të zgjuar. Me fjalë të tjera, ne preferojmë kur të tjerët na shohin në mënyrë të ngjashme me mënyrën se si ne e shohim veten, sepse kjo justifikon ndjenjën tonë për veten.
Mënyra se si i shpenzojmë paratë tona nuk është aspak e ndryshme. Gjatë blerjeve, ne shpesh bëjmë gjimnastikë mendore për të bindur veten se meritojmë produktin që duam. Vetëvlerësimi luan një rol kyç këtu, që do të thotë se njerëzit me vetëbesim të ulët gravitojnë drejt opsioneve më të lira, më të përballueshme dhe më të zakonshme. Në një studim, studiuesit matën vetëvlerësimin e pjesëmarrësve dhe i pyetën se sa të gatshëm do të ishin të darkonin në dy restorante, njëri i përshkruar si “i lezetshëm” dhe tjetri i përshkruar si “jo i lezetshëm”. Studimi zbuloi se pjesëmarrësit me vetëvlerësimin më të ulët zgjodhën restorantin e përshkruar si “jo të lezetshëm” ndërsa pjesëmarrësit me vetëvlerësimin më të lartë zgjodhën restorantin “cool”. Pavarësisht nëse zgjedhim një restorant për të ngrënë apo bëjmë blerje për rroba të reja, zëri në kokën tonë shpesh gjen një mënyrë për të racionalizuar atë që mendojmë se e meritojmë. Ky proces mund të krijojë profeci vetëpërmbushëse të cilat përforcojnë zakonet në jetën tonë të përditshme, duke na bërë potencialisht të thyejmë bankën për shkak të vetëvlerësimit të lartë ose të kufizojmë veten nga marrja e ushqimeve ose veshjeve cilësore për shkak të vetëbesimit të ulët.
Sa herë që na paraqitet një mundësi blerjeje, ne kemi mundësinë të bëjmë një zgjedhje që mund të ndryshojë identitetin tonë dhe mënyrën se si e shohim veten. Qoftë një blerje e madhe, një makinë, apo një blerje e vogël si një vakt, identiteti ynë shpesh na drejton drejt një opsioni që i përshtatet asaj që besojmë se jemi. Herën tjetër që po mendoni se ku të blini ose ku të darkoni, ndaloni dhe pyesni veten nëse kjo është zgjedhja që dëshironi apo zgjedhja që mendoni se e meritoni.
Përgatiti K.I / Burimi www.psychologytoday.com
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
