Inteligjenca emocionale është një grup aftësish që na ndihmojnë të lidhemi me emocionet tona dhe me të tjerët në një mënyrë të shëndetshme. Koncepti i inteligjencës emocionale ka bërë rrugën e tij si rezultat i ndërgjegjësimit të psikologëve, që vështirë se mund t’i ndajmë emocionet nga vendimmarrja. Njohja e tyre, në fakt, do të thotë t’i marrësh parasysh për të marrë vendime më të mira.
Çfarë është inteligjenca emocionale?
Mayer dhe Salovey (1997) e përkufizojnë inteligjencën emocionale si aftësinë për të perceptuar dhe shprehur emocionet, për t’i asimiluar ato në mendime, për t’i kuptuar, për të arsyetuar në bazë të tyre dhe për t’i rregulluar ato. Përbërësit themelorë të këtij përkufizimi janë:
•Perceptimi dhe shprehja e emocioneve: konsiston në identifikimin dhe shprehjen e emocioneve, ndjenjave dhe mendimeve.
•Përthithja e emocioneve në të menduarit: shfrytëzimi i emocioneve për të përmirësuar të menduarit në një mënyrë produktive.
•Kuptimi dhe analizimi i emocioneve: etiketimi i emocioneve dhe kuptimi i lidhjeve të tyre me ndryshimet që prodhojnë.
•Rregullimi refleksiv i emocioneve: reflektimi, monitorimi dhe rregullimi i emocioneve.
Inteligjenca emocionale na ndihmon të drejtojmë ndjeshmërinë tonë në një kaq që është i favorshëm për interesat tona dhe të njerëzve që duam. Gjithashtu na lejon të jemi mirënjohës dhe të rregullojmë gjendjen e gatishmërisë tonë.
Ajo na ndihmon gjithashtu në parandalimin e ankthit nga ndikimi i aftësive tona racionale, si dhe na lejon të kemi ndjeshmëri dhe t’u besojmë të tjerëve (Goleman, 1995). Kjo lloj inteligjence nuk përbëhet vetëm nga një grup aftësish emocionale, por edhe nga aftësi të tjera si ato njohëse dhe të sjelljes (Gallego, siç citohet në Dueñas, 2002).
Ndër aftësitë njohëse mund të gjejmë:
•Të dimë të lexojmë dhe interpretojmë treguesit socialë.
•Të njohim pikat e forta dhe të dobëta.
•Të kuptojmë ndjenjat e të tjerëve dhe të respektojmë dallimet individuale .
•Të zhvillojmë shpresa realiste për veten.
Në lidhje me aftësitë e sjelljes mund të zbulojmë:
•T’u rezistojmë ndikimeve negative.
•Të dimë të dëgjojmë të tjerët.
•Të marrim pjesë në grupet pozitive të bashkëmoshatarëve.
•Të përgjigjemi në mënyrë efektive ndaj kritikave.
•Të komunikojmë me të tjerët përmes kanaleve të tjera joverbale, gjesteve, tonit të zërit, shprehjes së fytyrës, etj.
Të vlerësojmë inteligjencën emocionale
Sipas një rishikimi sistematik të kryer nga Sánchez-Teruel dhe Robles-Bello (2018), masat më të përdorura të vlerësimit të inteligjencës emocionale janë 57,5% të bazuara në teste me laps dhe letër (vetëvlerësime, pyetësorë, shkallë vlerësimi, etj.) .
37% bazohen në teknikat 360º dhe pjesa e mbetur 5.5% në teknika të tjera matëse si vëzhguesit e jashtëm. Më poshtë po paraqesim disa mjete që sipas studiuesve, ofrojnë nivele besueshmërie dhe vlefshmërie që mbështesin përdorimin e tyre në proceset e vlerësimit psikologjik.
Shkalla Meta-Mood e tipareve (TMMS)
Ky mjet vlerëson aspektet ndërpersonale të inteligjencës emocionale dhe përbëhet nga tre dimensione:
Kujdes nga ndjenjat. Niveli i bindjes për fokusin emocional.
Qartësia emocionale. Perceptimi subjektiv i emocioneve të dikujt.
Riparimi emocional. Bindja për të qenë në gjendje të ndërpresë dhe rregullojë gjendjet emocionale negative dhe të përmirësojë ato pozitive.
Inventari i vetë-certifikimit të Schutte (SSRI)
Përfshin aspekte ndërpersonale dhe përbëhet nga 33 artikuj me një format përgjigjeje të tipit Likert me 5 pikë. Ai është menduar për adoleshentët dhe të rriturit e popullatës së përgjithshme midis moshës 17 dhe 25 vjeç dhe përfshin katër faktorë:
•Perceptimi emocional. Vlerësimi i emocioneve personale dhe të të tjerëve matet.
•Menaxhimi i emocioneve tuaja. Vlerësoni vetëkontrollin.
•Menaxhoni emocionet e të tjerëve. Ai i referohet aftësisë për të kuptuar dhe ndihmuar të tjerët përmes perceptimit të emocioneve të dikujt.
•Përdorimi i emocioneve. Analizoni përdorimin e emocioneve të dikujt si një mjet vetë-motivimi.
Inventari i koeficientit emocional (EQ-i)
Ky inventar përbëhet nga 133 elementë që vlerësojnë pesë komponentët e inteligjencës emocionale. Mund të duhen rreth 30 minuta dhe ju merrni një rezultat të përgjithshëm, një tjetër pikë për pesë faktorët dhe një tjetër rezultat të vlerësuar për 15 nënshkallë. Dimensionet që duhen matur janë si më poshtë:
•Inteligjenca ndërpersonale, përfshin aftësi të tilla si vetëdija emocionale, vetëvlerësimi personal, vetëbesimi, vetërealizimi dhe pavarësia.
•Inteligjenca ndërpersonale, përbëhet nga nën-dimensionet e ndjeshmërisë, marrëdhënieve ndërpersonale dhe përgjegjësisë sociale.
•Përshtatja, vlerësoni fleksibilitetin dhe aftësinë për të improvizuar përballë rrethanave të paparashikuara që mund të kenë një ndikim të rëndësishëm emocional.
•Menaxhimi i stresit, vlerësoni aftësinë tuaj për të toleruar stresin dhe për të kontrolluar impulset.
Humori i përgjithshëm, trajton nën-dimensionet e lumturisë dhe optimizmit.
Pyetësori i Rregullimit Emocional (ERQ)
Ky pyetësor përfshin 10 artikuj që vlerësojnë rregullimin emocional. Është menduar për popullatën e moshës 18 deri në 70 vjeç. Ai ka dy nën-dimensione:
Shtypja emocionale, vlerësoni mënyrën në të cilën modulohet përgjigja emocionale, e cila përfshin frenimin e shprehjes së sjelljeve emocionale.
Rivlerësimi kognitiv, bëhet një përpjekje për të vlerësuar një formë ndryshimi kognitiv të lidhur me ndërtimin e një situate të re emocionale që përmirëson gjendjen shpirtërore të personit.
Testi objektiv Mayer-Salovey-Caruso (MSCEIT) për të vlerësuar inteligjencën emocionale
MSCEIT përbëhet nga 141 artikuj. Këto matin të katër aspektet e modelit origjinal Mayer dhe Salovey:
•Perceptimi i emocioneve në mënyrë efektive.
•Përdorimi i emocioneve për të lehtësuar të menduarit.
•Kuptimi i emocioneve.
•Menaxhimi i emocioneve.
Përfundime
Inteligjenca emocionale është një aftësi shumëdimensionale e vlerësuar kryesisht nëpërmjet pyetësorëve, shkallëve, inventareve etj. U bë një përpjekje për të përcaktuar se në çfarë mase kjo inteligjencë është e pranishme në jetën e njerëzve.
Njohja e këtyre të dhënave është e rëndësishme për të propozuar ndërhyrje klinike, edukative ose të punës që stimulojnë dhe përmirësojnë aftësitë emocionale në kontekste të ndryshme.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi la mente e meravigliosa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
