Ky tip personaliteti i bën të gjitha përpjekjet e tij tek të tjerët për të fituar miratimin, për t’u pranuar dhe për t’u pëlqyer. Është një tipar patologjik që shpesh çon në çrregullime depresive.
Sociotropia përcakton një lloj personaliteti me një nevojë të madhe për të investuar kohë dhe përpjekje në marrëdhëniet ndërpersonale. Ata e bëjnë këtë nga një përpjekje e dëshpëruar për t’u pranuar, shmangin vetminë dhe ndihen të vlefshëm në secilin prej veprimeve të tyre. Gjëja më problematike për këtë tipar të karakterit është se ai tenton të zbulojë më shumë se një problem psikologjik herët a vonë.
Ankthi, depresioni, marrëdhëniet e varura nga njëri-tjetri, atashimi jo i shëndetshëm, vetëvlerësimi i ulët… Kaleidoskopi i nuancave patologjike që gjurmon ky profil është sa i njohur aq edhe rraskapitës. Edhe pse na kujton shumë sindromën Wendy, duhet theksuar se ky model personaliteti u përcaktua në kohën e tij nga psikoterapisti Aaron T. Beck.
Interesi për burrat dhe gratë sociotropikë është hulumtuar tashmë për disa dekada. Prania e tyre, gjithmonë e pambrojtur, e pasigurt dhe përjetësisht në nevojë për konsideratën e të tjerëve, janë të përsëritura në konsultimet psikologjike për shkak të lundrimit të shpeshtë në universin e depresionit.
Dy karakteristika të përbashkëta të personalitetit sociotrop janë ndrojtja dhe mungesa e vetëbesimit
Çfarë është sociotropia?
Sociotropia karakterizohet nga një investim i tepruar dhe patologjik në marrëdhëniet ndërpersonale. Ata janë njerëz satelitorë që rrotullohen rreth të tjerëve në mënyrë të përkushtuar me qëllim që të fitojnë vlerësim, të ndjehen të integruar, të pranuar dhe të njohur. Kjo ndonjëherë shkakton situata sa absurde sa dhe të pakëndshme.
Personaliteti sociotropik mund t’u kushtojë vëmendje dhe dashuri të tepruar atyre që mezi e njohin. Për ta thënë në njëfarë mënyre, është ai bashkëpunëtor i ri, i cili befas ia del përpara të gjithëve, që i mbulon me favore dhe fjalë të mira deri në atë pikë sa të mos ndihet mirë.
Është e lehtë të identifikosh këtë tipar të personalitetit, sepse ata kënaqen me teprime. Sjellja e tyre shpesh përkufizohet me servilizëm dhe dëshpërim për miratim. Dashuria dhe interesimi i tepruar për të tjerët, vëmendja e vazhdueshme apo edhe prioritizimi i njerëzve që ende nuk e njohin në thellësi, tërheqin një profil shumë problematik në planin psikologjik.
Një nga personalitetet që ishte më i interesuar në përcaktimin, kuptimin dhe identifikimin e sociotropisë ishte Aaron T. Beck. Tani, diçka që na tregojnë studime të tilla si ai i kryer në Universitetin Shippensburg është se psikoterapisti i famshëm vërtetoi se sociotropia ka një të kundërt të sjelljes njohëse: autonominë.
Sociotropia është saktësisht e kundërta e autonomisë personale. Kështu, ndërsa e para fokusohet tërësisht në kujdesin ndaj marrëdhënieve ndërpersonale, njerëzit me autonomi kërkojnë dhe punojnë për pavarësinë e tyre, pa u shqetësuar së tepërmi për të tjerët.
Çfarë mat shkalla e Beck për sociotropinë / autonominë?
Shkalla e Aaron T. Beck kërkon të identifikojë personalitetin sociotropik dhe personalitetin autonom. Për ta bërë këtë, dhe për të krijuar Shkallën Sociotropi-Autonomy (SAS), ai krijoi një bateri prej 378 pyetjesh që i aplikoi për pacientë të ndryshëm psikiatrikë dhe njerëz nga jashtë këtij mjedisi. Kjo e lejoi atë të gjeneronte gjashtë faktorë për të zbuluar çdo model personaliteti:
Sociotropia përkufizohet nga frika e mosmiratimit të të tjerëve / preokupimi i vazhdueshëm për të qenë pjesë e dikujt ose një grupi të caktuar / frika nga vetmia ose ndarja nga të tjerët / vetëkënaqësia.
Autonomia dallohet nga performanca autonome dhe individuale / nuk duhet të jetë nën kontrollin e askujt / preferenca për vetminë.
Njerëzit sociotropikë dhe depresioni
Nëse ekziston një aspekt në të cilin sociotropia si tipar personaliteti gjeneron interes, kjo ndodh për shkak të tendencës së saj për të çuar në çrregullime depresive. Literatura shkencore për këtë temë është e gjerë. Kështu, një studim nga Universiteti i Santiago de Compostela nxjerr në pah se si të menduarit ripërtypës dhe kjo qasje emocionale më e papjekur hedhin themelet si për depresionin madhor ashtu edhe për ankthin e përgjithshëm. Në përgjithësi, shkaqet e këtyre gjendjeve psikologjike ndërtohen në aspektet e mëposhtme:
Vetëvlerësim i ulët
Një personalitet i turpshëm që ndërthur nga njëra anë nevojën e vazhdueshme për t’u vlerësuar, dashuruar, përkujdesur dhe pranuar me nevojën gjithashtu për të ruajtur hapësirat e veta. Kjo kontradiktë u shkakton atyre vuajtje.
Nuk janë burra dhe gra shumë bindëse. Kanë një tendencë të vazhdueshme për të menduar, për t’i kthyer gjërat, vënë në dyshim gjithçka që thonë dhe bëjnë, duke u penduar për atë që kanë bërë, duke gjykuar veten dhe duke e kritikuar veten.
Menaxhimi i dobët emocional
Dëshira e tyre për t’u pranuar nga shoqëria i çon ata në sjellje për të cilat ata më vonë ndihen keq, duke thyer më tej vetë-konceptin e tyre.
Rëndësia e vetë-pranimit
Kur Aaron T. Beck studioi këtë personalitet, ai në thelb takoi njerëz që luftonin me drojën dhe nevojën e tyre për vëmendje, miratim dhe dashuri. Ky paradoks në të cilin dëshpërimi për të qenë pjesë e të tjerëve integrohet me pasigurinë personale dhe tërheqjen nga vetja, prodhoi tek ata një konflikt të madh të brendshëm.
Qasja për të ndihmuar njerëzit me sociotropi është të zhvilloni tek ata baza karakteresh më autonome, bindëse dhe të sigurta në vetvete, me të cilat mund të ndërtohet vetëvlerësim i mirë. Gjëja e ndërlikuar është se, shumë herë, këto shifra arrijnë kufirin, me çrregullime të mëdha depresive dhe një histori afektive plot dështime.
Është thelbësore të veprohet sa më shpejt që të jetë e mundur. Ne nuk mund të kërkojmë që të tjerët të na ofrojnë atë që ne nuk ia japim vetes. Përpara se të pretendojmë vërtetimin e jashtëm, le të fillojmë duke qenë ofruesit tanë të vetëm dhe më të mirë të dashurisë dhe vetëpranimit.
Përgatiti Orjona Tresa / Burimi La Mente e Meravigliosa
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
