Kur bëhet fjalë për fusha të sjelljes që janë të rëndësishme nga një perspektivë evolucionare, prindërit janë aty afër majës. Mbi të gjitha, prindërimi, i cili kërkohet absolutisht te njerëzit duke pasur parasysh se sa të pafuqishëm janë pasardhësit tanë për vitet e para të jetës, ka pasoja të drejtpërdrejta për aftësinë e një fëmije për të mbijetuar dhe në fund të fundit të riprodhohet. Nga një perspektivë evolucionare – dhe nga pothuajse çdo këndvështrim psikologjik – prindërimi është mjaft kritik.
Në vitet e fundit, psikologët e personalitetit kanë zbuluar se një tufë e caktuar e tipareve që ne i referohemi si “Triada e Errët” e personalitetit, duke përfshirë narcizmin (duke u përqendruar tepër te vetja), Machiavellianism (manipulimi i të tjerëve për përfitimet e veta) dhe psikopatia (tw paturit pak ndjenja për të tjerët), është parashikues i një grupi të gjerë sjelljesh të vështira shoqërore, të tilla si kërkimi i hakmarrjes (Geher et al., 2019), largimi i njerëzve nga jeta e dikujt (Geher et al., 2019), refuzimi për të ndihmuar të tjerët (Ruel et al., 2021), dhe sjellja seksuale e shfrenuar. Me pak fjalë, duhet të kemi kujdes për njerëzit që shfaqin prirje të Triadës së Errët – ato mund të shkaktojnë lloj-lloj problemesh.
Marrëdhënia midis tipareve të Triadës së Errët dhe stileve të prindërimit
Disa vjet më parë, ekipi im kërkimor, New Paltz Evolutionary Psychology Lab, u interesua për marrëdhëniet midis tipareve të Triadës së Errët dhe sjelljeve prindërore. Në një rishikim intensiv të literaturës akademike në lidhje me Triadën e Errët, ne ishim të intriguar për të parë se Triada e Errët nuk ishte shqyrtuar, deri në atë moment, në aspektin e prindërimit. Ne menduam se një studim mbi këtë temë do të ishte ndriçues.
Ne krijuam një studim që më pas e administruam në mbi 250 prindër. Në këtë studim, ne administruam një masë standarde të të tre tipareve të Triadës së Errët, së bashku me tre shkallë të ndryshme që prekin stilet prindërore bazuar në punën klasike të Dianna Baumrind (1967), e cila, së bashku me disa punë më të reja, i ndan stilet e prindërimit në kategoritë e mëposhtme:
- Prindërimi autoritar, i cili thekson prindërit si figura autoriteti, por është kryesisht bashkëpunues dhe i dhembshur
- Prindërimi autoritar, i cili është i ashpër dhe kryelartë, duke mos marrë parasysh ndjenjat e fëmijëve
- Prindër lejues, i cili nuk arrin të vendosë kufij dhe rregulla për fëmijët për t’i ndihmuar ata të zhvillojnë një kushtetutë të fortë
- Prindërimi i papërfshirë, i cili shënohet nga neglizhenca e sinqertë e ndjenjave, nevojave dhe shqetësimeve të fëmijëve
Triada e Errët shoqërohet me stilet e prindërimit nënoptimal
Ndërsa studimi i plotë ishte pak kompleks, rezultatet ishin goxha të drejtpërdrejta. Nëpër tre masat e ndryshme të stilit të prindërimit që përfshimë, gjetëm që secili aspekt i Triadës së Errët shoqërohej me të paktën një nga stilet e prindërimit nënoptimal (jo-autoritativ). Dhe asnjë nga tiparet e Triadës së Errët nuk ishte i lidhur pozitivisht me prindërimin autoritar.
Me fjalë të tjera, prindërit personaliteti i të cilëve është shënuar nga Triada e Errët priren të tregojnë një kombinim të prindërimit të ashpër, autoritar, prindërimit tepër të lejueshëm dhe prindërimit tërësisht neglizhent. Me pak fjalë, prindërit me tipare të Triadës së Errët, për një larmi arsyesh, mund të demonstrojnë prindërim nënoptimal, i cili, bazuar në dekada kërkimesh në psikologji, ka të ngjarë të ketë të gjitha llojet e implikimeve për zhvillimin dhe sjelljen e kaq shumë fëmijëve në të gjithë globin.
Burimi / https://www.psychologytoday.com/
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
