Stresi mund të ndikojë në jetën tonë në shumë mënyra, nga shëndeti ynë mendor te marrëdhëniet tona, por gjithashtu mund të çojë në simptoma fizike si ‘barku i kortizolit’. Barku i kortizolit, i quajtur sipas hormonit të stresit, është diskutuar gjerësisht në platformat sociale si TikTok, me përdorues dhe ekspertë që shpjegojnë se si ndodh dhe teorizojnë se çfarë mund të bëhet në lidhje me të.
Ndërsa mund të mos keni dëgjuar më parë për termin “bark kortizol”, mund të keni dëgjuar për dhjamin kokëfortë të barkut ose barkun e stresuar, të cilat në thelb janë e njëjta gjë. Kjo për shkak se i referohet akumulimit të indit dhjamor visceral rreth stomakut, i cili ka qenë i lidhur me ekspozimin e zgjatur ndaj niveleve të ngritura të hormonit të stresit, kortizolit.
Çfarë është barku i kortizolit?
Sipas dietologut Rimas Geiga, “Kortizoli, i lëshuar nga gjëndrat mbiveshkore si përgjigje ndaj stresit, luan një rol kryesor në rregullimin e proceseve të ndryshme fiziologjike, duke përfshirë metabolizmin dhe ruajtjen e yndyrës”. Ai vazhdoi, “Kërkimet kanë treguar vazhdimisht një korrelacion midis stresit kronik, niveleve të ngritura të kortizolit dhe dhjamosjes së barkut. Kështu, megjithëse nuk njihet zyrtarisht si një entitet klinik, koncepti i barkut të kortizolit ka merita të rëndësishme në fushën e endokrinologjisë dhe shëndetit metabolik.
Tani e dini se çfarë është barku i kortizolit, çfarë saktësisht mund ta shkaktojë atë? Geiga thotë se shkaku i saj është i shumëanshëm dhe mund të rrjedhë nga faktorë fiziologjikë, psikologjikë dhe të sjelljes. “Stresi kronik, qoftë nga puna, marrëdhëniet, presionet financiare apo burime të tjera, shkakton lirimin e qëndrueshëm të kortizolit, i cili, nga ana tjetër, stimulon ruajtjen e yndyrës, veçanërisht në zonën e barkut,” shpjegon Geiga.
“Për më tepër, ndryshimet e shkaktuara nga stresi në rregullimin e oreksit dhe zgjedhjen e ushqimit shpesh çojnë në konsumimin e ushqimeve me kalori të dendura, të varfëra me lëndë ushqyese, duke përkeqësuar shtimin në peshë dhe dhjamosjen e brendshme”.
Sa i përket shenjave kryesore, Geiga thotë se këto mund të jenë fizike dhe psikologjike dhe përfshijnë rritje të perimetrit të belit, distension abdominal, ankth të shtuar, nervozizëm dhe modele emocionale të të ngrënit.
Yndyra e tepërt viscerale është një shqetësim kryesor i barkut afatgjatë të kortizolit, pasi ky është lloji i yndyrës që mbështillet rreth organeve të brendshme dhe mund të luajë një rol në sëmundje të tilla si rezistenca ndaj insulinës, dislipidemia, inflamacioni, sindroma metabolike dhe diabeti i tipit 2. “Adipoziteti visceral është i lidhur ngushtë me rritjen e rrezikut kardiovaskular, duke përfshirë hipertensionin, aterosklerozën dhe sëmundjen e arterieve koronare”, thotë Geiga.
Lajmi i mirë është se është e mundur të zvogëloni ose të hiqni qafe barkun tuaj të kortizolit përmes ndërhyrjeve të synuara. Geiga thotë se menaxhimi i stresit është çelësi, i cili mund të përfshijë terapi njohëse-sjellëse (CBT) së bashku me teknikat e relaksimit dhe ndërgjegjes. “Kultivimi i një rrjeti social mbështetës, angazhimi në aktivitet të rregullt fizik dhe prioritizimi i gjumit adekuat janë komponentë integralë të qëndrueshmërisë ndaj stresit dhe shëndetit metabolik”, shpjegon Geiga.
“Modifikimet dietike, duke theksuar ushqimet e plota, të pasura me lëndë ushqyese dhe shpërndarjen e ekuilibruar të makronutrientëve, mund të zbusin dëshirat e shkaktuara nga kortizoli dhe të nxisin ngopjen. Regjimet e përshtatura të ushtrimeve, duke përfshirë modalitetet e stërvitjes aerobike dhe të rezistencës, janë treguar se synojnë në mënyrë specifike dhjamosjen viscerale dhe përmirësojnë parametrat metabolikë.
Në fund të fundit, një qasje gjithëpërfshirëse që adreson shkaqet rrënjësore të barkut të kortizolit, së bashku me modifikimet e qëndrueshme të stilit të jetesës dhe udhëzimet profesionale, premton arritjen e humbjes së qëndrueshme, afatgjatë të yndyrës së barkut dhe optimizimin e rezultateve të përgjithshme shëndetësore.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
