Pjekuria emocionale nuk është pasojë e natyrshme e kalimit të viteve. Një gjë shumë e zakonshme është të shohësh ende një të rritur që lufton me shpërthimet e zemërimit, atë ndjenjë zhgënjimi që shpërthen kur gjërat ose njerëzit nuk janë ashtu siç priten ose siç do të donim.
Sulmet e zemërimit janë gjithashtu një fenomen i zakonshëm tek të rriturit, më shumë se sa mendoni, megjithëse nuk janë aq të dukshme sa tek fëmijët. Në përgjithësi ata janë më të matur dhe të heshtur, por, në fund, edhe ne duhet të përballemi me zhgënjimin, me ato emocione negative që na bëjnë të humbasim durimin.
Duhet theksuar se as vitet dhe as eksperienca nuk mjaftojnë për të na bërë njerëz proaktivë dhe efikas nga pikëpamja emocionale. Prandaj mund të ndodhë që të jemi dëshmitarë të një shpërthimi zemërimi nga ana e një të rrituri, i cili përplas këmbët dhe dramatizon si një fëmijë tre vjeçar. Duhet të kujtojmë se brenda secilit prej nesh ka një fëmijë që ndihet i lënduar dhe i trishtuar kur bota nuk është ashtu siç e pret.
Të kesh pritshmëri të mëdha dhe të shohësh që ato nuk përmbushen, të paaftë për të menaxhuar zhgënjimin, zemërimin ose të kesh tendencë për të grumbulluar shumë emocione negative menjëherë; Këto janë situata që, herët a vonë, shpërthejnë në mendjen tonë, duke na bërë të humbasim ekuilibrin dhe mirëqenien.
Është normale të kemi sulme të vogla zemërimi në jetën e përditshme: ato janë kriza që ne arrijmë, në një masë a më të vogël, t’i fshehim. Megjithatë, kur ato bëhen konstante në jetën tonë, ato mund të kenë efekte të dëmshme. Prandaj, mund të jetë e dobishme për të gjithë të dinë një strategji të thjeshtë për t’i trajtuar ato.
Sulmet e zemërimit dhe teknika treorëshe
Të qenit i rritur nuk na përjashton nga sulmet e zemërimit, megjithatë këto shfaqen shumë ndryshe sesa në fëmijëri. Para së gjithash, një nga arsyet kryesore pse njerëzit i drejtohen psikoterapisë është arritja e një niveli kaq të lartë ankthi sa nuk dinë më se cilën strategji të aplikojnë. Prandaj, duke u thelluar në origjinën e kësaj gjendje jofunksionale, nuk është për t’u habitur nëse zbulojmë një model identik.
Për shembull, ka nga ata që ndihen gjithmonë të zhgënjyer nga sjellja e të tjerëve. Anëtarët e familjes, miqtë, kolegët, partnerët, të gjithë janë të pasaktë dhe, nëse nuk janë, herët a vonë do të përfundojnë duke bërë gabime. Ky zhgënjim shpesh manifestohet në formën e zemërimit të ndrydhur. Janë ishuj dhimbjesh të heshtura që e çojnë mendjen në luftën mes trishtimit, zemërimit dhe pikëllimit.
Shpërthimet e zemërimit të të rriturve pothuajse kurrë nuk manifestohen duke trokitur ose thyer objekte. Shumica prej tyre fillojnë dhe përfundojnë në vetminë e dhomës së dikujt, duke lënë lotët të lirë. Nuk është gjithmonë e lehtë të arsyetosh atë që na ndodh në jetën e përditshme. Ka nga ata që janë më të aftë për të menaxhuar dhe pranuar zhgënjimin dhe nga ata që, përkundrazi, janë të pambrojtur. Është në këtë rast që bëhet thelbësore të kesh një strategji përballimi.
Rregulli treorësh për menaxhimin e sulmeve të zemërimit
Daniel Goleman, në librin e tij “Emocionet shkatërruese”, na paralajmëron: truri emocional është i pari që reagon ndaj asaj që ndodh rreth nesh. Kjo do të thotë se çdo ngjarje kalon fillimisht përmes filtrit emocional, pastaj përmes atij racional. Kjo është ajo që kanë treguar edhe studime të tilla si ai i kryer nga Joseph E. LeDoux, profesor në Universitetin e Nju Jorkut. Ne jemi qenie që veprojmë emocionalisht dhe emocionet shpesh “na bëjnë dredhi”. Pra, çfarë të bëjmë kur ndihemi skllevër të emocioneve? Si duhet të sillemi në momente zemërimi dhe zhgënjimi kur përballemi me diçka që nuk na pëlqen?
Keni tre orë për të vepruar: merrni frymë, përqendrohuni dhe veproni
Një nervozizëm zakonisht ka pasoja negative. Nga njëra anë, gjejmë grupin më të vogël të njerëzve që reagojnë në mënyrë disproporcionale, duke ngritur zërin, duke folur me mungesë respekti apo edhe duke thyer sende. Nga ana tjetër, është grupi i atyre që tërhiqen në një heshtje plot zemërim dhe zhgënjim.
Për të shmangur të dyja situatat, ne mund t’i drejtohemi një strategjie të thjeshtë që ka një pikënisje të saktë: ndërgjegjësimin. Duke u nisur nga ngjarja negative, e bezdisshme ose zhgënjyese, kemi tre orë për të vepruar siç duhet. Pas kësaj periudhe, do të jetë e vështirë për të zgjidhur situatën në një mënyrë të pjekur, të rritur dhe proaktive. Dhe gjithashtu për të menaxhuar në mënyrë adekuate nyjen emocionale të zhgënjimit. Këtu janë hapat që duhen ndjekur:
Merr frymë, mos u tërhoq nga emocioni i parë
Kur ndihemi të frustruar, emocioni i parë që shfaqet është zemërimi. Ne mund (dhe duhet) ta pranojmë praninë e tij, por kurrë mos e lëmë veten të mbytemi. Para së gjithash, duhet të zvogëlojmë ndikimin e tij, të lehtësojmë tensionin fizik që shoqëron këtë emocion dhe të zbusim mendimet negative që zakonisht sjell me vete. Nëse zemërimi ose zemërimi juaj është nën kontroll, gjithçka do të jetë më e lehtë, madje edhe të mendoni. Një teknikë për të arritur qëllimin e parë është frymëmarrja e thellë.
Përqendrohuni, kërkoni qetësi të brendshme
Shpërthimet e zemërimit janë tipike për një fëmijë që ende nuk di të menaxhojë universin e tij emocional. Lufta me këtë dimension është pjesë e procesit normal të pjekurisë. Si të rritur duhet ta kishim kapërcyer tashmë këtë fazë. Nëse nuk është kështu, duhet të merren masa. Pasi të qetësoni zemërimin tuaj, është e rëndësishme të përqendroheni dhe të mendoni në një mënyrë të pjekur dhe të ekuilibruar. Kemi mjaft kohë për ta bërë këtë: në këto dy ose tre orë do të na duhet të shkojmë deri në fund të shqetësimit dhe zhgënjimit tonë.
Çfarë më mërziti? A ka ndonjë arsye logjike për t’u ndjerë kështu?
Çfarë mund të bëj që të ndihem më mirë dhe të parandaloj që kjo situatë të përsëritet?
Me qetësi dhe durim, përgjigjuni këtyre pyetjeve.
Veproni
Hapi i fundit, dhe më i rëndësishmi, është të gjeneroni një përgjigje të përshtatshme të sjelljes në ato tre orë. Mos e shtyni për të nesërmen. Një shpërthim zemërimi në moshën madhore ndodh sepse perceptohet një kërcënim, një element që zhgënjen ose privon një të drejtë. Ju do ta bëni këtë vetëm pasi të keni vlerësuar dhe të arrini në përfundimin se është e përshtatshme të veproni. Do të kërkoni shpjegime nga ata që ju lëndojnë, do të kërkoni respekt ose do të vendosni kufij. Në thelb, ka të bëjë me zbatimin e sjelljes korrekte dhe të arsyetuar për t’ju bërë të ndiheni të ekuilibruar, të pjekur dhe të fitoni respekt. Nëse, megjithatë, pas reflektimit, kuptoni se keni vepruar në mënyrë impulsive, një ushtrim i vlefshëm është ta pranoni atë dhe të kërkoni falje.
Pjekuria emocionale nuk është e dhënë, nuk është një përmirësim i fabrikës që instalohet sapo të arrini një moshë të caktuar. Ne jemi ata që duhet ta lehtësojmë këtë proces dhe për ta bërë këtë, nuk ka asgjë më të mirë se të punosh në këto shpërthime të brendshme dhe shpesh të heshtura zemërimi.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
