Të gjithë e dimë se qelizat e trurit janë ato që ruajnë kujtimet: por çfarë nëse do t’ju themi se lloje të tjera qelizash në trupin tonë janë gjithashtu të afta të formojnë kujtime?
Kjo është ajo që sugjeron një studim i botuar në Nature Communications, i cili u përpoq të kuptonte rolin e qelizave jo trurit në kujtesë duke hetuar një veti neurologjike të quajtur efekti i hapësirës në masë. Ajo që është shfaqur është tendenca për të përvetësuar më mirë informacionin kur e studiojmë atë me kalimin e kohës sesa në një seancë të gjatë dhe intensive (siç bëjnë shumë studentë pak para një provimi). Shkencëtarët ekspozuan dy lloje të ndryshme qelizash (nga indet e veshkave dhe nervore) ndaj sinjaleve kimike të ngjashme me ato të dërguara nga neurotransmetuesit dhe të marra nga truri kur mësojmë informacione të reja.
Qelizat e studiuara iu përgjigjën stimulit duke aktivizuar një “gjen kujtese”, i njëjti që aktivizohet nga truri kur ai formon kujtime të reja: për të monitoruar procesin, studiuesit modifikuan qelizat për të prodhuar një proteinë të lehtë që tregonte se kujtesa gjen ishte aktiv.
Rezultatet theksuan jo vetëm se qelizat e veshkave dhe ato nervore ishin në gjendje të dallonin midis sinjaleve kimike të zgjatura dhe të përsëritura, por gjithashtu se kur merrnin këto sinjale me kalimin e kohës, gjeni i kujtesës aktivizohej me më shumë intensitet dhe për një periudhë më të gjatë kohore periudhë – duke treguar se të mësuarit ishte më i mirë.
“Studimi ynë tregon se aftësia për të mësuar duke ndjekur një sistem të përsëritjes në distancë nuk është prerogativë e qelizave të trurit, por në vend të kësaj mund të jetë një pronë themelore e të gjitha qelizave,” shpjegon Nikolay V. Kukushkin, koordinator i kërkimit.
Ajo që është zbuluar, theksojnë studiuesit, do të na ndihmojë të kuptojmë më mirë se si funksionon kujtesa dhe të identifikojmë metoda më efektive për ruajtjen e informacionit dhe trajtimin e çrregullimeve të kujtesës.
“Në të ardhmen do të na duhet ta trajtojmë trupin si trurin, duke marrë parasysh atë që kujton pankreasi nga vaktet tona të mëparshme për të ruajtur nivelet adekuate të glukozës në gjak, ose duke qenë të vetëdijshëm se një qelizë tumorale ka kujtesën e kimioterapisë së kaluar”, përfundon Kukushkin.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
