Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Me siguri shumë prej nesh do të kenë dëgjuar termin “comfort zone”, d.m.th zona e rehatisë. Në këtë shkrim do të provojmë një hetim të hollësishëm të këtij koncepti interesant. Zona e rehatisë, pra, është një gjendje psikologjike, në të cilën ne ndihemi mirë me atë që po bëjmë, pa mbizotëruar ankthi ose frika.
Në këtë hapësirë imagjinare nuk rrezikojmë dhe as nuk kërkojmë të përballemi me sfida të ndryshme, kështu që nuk evoluojmë. Disa shembuj tipikë janë zakonet tona aktuale që janë krijuar gradualisht, dyqane të ndryshme, nga të cilat ne gjithmonë blejmë ose vende që vazhdimisht vizitojmë. Ajo gjithashtu përfshin mënyrën se si ne lidhemi me të tjerët, por edhe idetë dhe besimet tona aktuale, të cilat nuk i kemi rivlerësuar për një kohë të gjatë.
Gjithçka që bie në zonën tonë të rehatisë na ofron siguri, duke na privuar nga mundësia për të bërë gjëra ndryshe kur është e nevojshme. Kështu, ne përfundojmë duke përvetësuar një qëndrim pasiv ndaj jetës. Prandaj, ne e humbasim motivimin për të jetuar vërtetë. Kjo është arsyeja pse ne qëndrojmë te të njëjtat zakone ose të njëjtët njerëz, pa futur asgjë të re në jetën tonë.
Sigurisht, le të mos jemi të padrejtë!
Dalja nga zona e rehatisë nuk është e lehtë, pasi kërkon vullnet të fortë dhe vendosmëri nga ana jonë. Gjithashtu, nuk duhet të bëhen veprime të mëdha, por mjafton një hap nga një herë në varësi të individit. Është veçanërisht e rëndësishme të përmendet dhe të theksohet se ky proces nuk ka nevojë të vazhdohet. Kurdoherë që ndiejmë se ankthi ose frika është gati të arrijë kulmin, ne mund të kthehemi në situata ku ndjehemi rehat. Kjo nuk do të thotë që ne nuk jemi të aftë për një gjë të tillë. Vetëm se duhet të rimëkëmbemi, për t’u përgatitur më mirë herën tjetër.
Teoria e zonës së rehatisë:
Sipas teorisë së zonës së rehatisë, kur heqim qafe aktivitetet e njohura, niveli ynë i ankthit rritet, falë të cilit bëhemi më krijues. Me fjalë të tjera, ne po kërkojmë mënyra për të përballuar të dhënat e reja, si rezultat i të cilave maturohemi dhe rrisim aftësitë tona. Në vitet e fundit, psikologët kanë zgjeruar konceptin e zonës së rehatisë dhe e kanë zhvilluar atë për të përfshirë dy zona të reja, zonën e rritjes dhe zonën tonë të panikut. Në rastin e parë ne mësojmë dhe evoluojmë, ndërsa në të dytin niveli ynë i ankthit rritet shumë më shumë sesa është e nevojshme. Kjo është arsyeja pse është e dobishme të njohim kufijtë tanë kur vendosim të shkojmë përtej tyre pa u shtypur.
Koncepti i kësaj zone është gjetur në një eksperiment klasik në psikologji, të kryer nga psikologët Robert M. Yerkes dhe John D. Dodson në 1908. Ata shpjeguan se një gjendje e rehatisë relative krijonte një nivel të vazhdueshëm të performancës. Sidoqoftë, ata theksuan se për të përmirësuar këtë performancë ne duhet të pushtojmë një hapësirë në të cilën stresi do të rritet pak. Ata e quajtën këtë vend “stres optimal” dhe thanë se ai është vetëm jashtë kufijve të zonës sonë të rehatisë. Kështu, ata krijuan atë që njihet si “Ligji Yerkes-Dodson”.
Arsyet për të dalë nga zona e rehatisë:
Ka disa argumente kryesore për të vazhduar me këtë proces. Së pari, ne do të jemi të përgatitur për kohë potencialisht të vështira në të ardhmen. Menaxhimi i ngjarjeve të paparashikuara do të na bëjë më të fortë emocionalisht. Ne gjithashtu do të jemi më produktivë. Rehatia nuk nxjerr në sipërfaqe as një gjurmë të vogël stresi që shoqëron përfundimin me sukses të një detyre dhe plotësimin e afateve. Përkundrazi, kjo na çon të bëjmë përpjekje më pak të mundshme, duke na çuar në rezultate mesatare. Një arsye tjetër është që krijimtaria jonë do të rritet. Ka shumë ide të tjera që ne ende nuk i kemi zbuluar, pasi diapazoni ynë i njohurive është i kufizuar, përballë kaq shumë çështjeve të tjera aty jashtë. E fundit, por një argument po aq i rëndësishëm është se ne do të fitojmë më shumë besim. Ballafaqimi me situatat që na frikësojnë na bën të mendojmë se jemi shumë më të fortë nga sa imagjinonim. Ky fakt forcon vetë-perceptimin tonë.
Mënyrat për të dalë nga zona e rehatisë:
Është shumë e dobishme të përmendim disa teknika që do të na lejojnë të arrijmë qëllimin tonë. Para së gjithash, është me rëndësi të madhe të fillojmë me gjëra të thjeshta dhe të përditshme. Një fillim i mirë do të ishte të merresh me një aktivitet që e kemi shtyrë për një kohë të gjatë, me pretekstin se nuk kemi kohë. Ne gjithashtu duhet të pranojmë që zakonisht do të ndjehemi jo rehat kur provojmë diçka të re, sado e vogël të jetë. Por është një mundësi për të pasuruar interesat tona. Megjithatë, është e mençur të jemi të sinqertë me veten tonë. Vetëm atëherë do të shfaqen në sipërfaqe aspekte të tjera tonat, për të cilat nuk jemi krenarë ose që përpiqemi t’i fshehim. Më në fund, do të ishte e dobishme të ndalojmë kufizimin e aftësive tona me justifikimin e njohur “Kështu jam”. Kjo jep përshtypjen e gabuar se ne nuk jemi në gjendje të ndryshojmë për mirë, gjë që është krejt e kundërta.
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
