Përgatiti Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor
Ndarja është një proces i vështirë. Pavarësisht nëse keni marrë vendimin për t’u divorcuar, ose partneri juaj ju ka njoftuar, është një gjë e dhimbshme. Edhe dalja nga një marrëdhënie e keqe mund të jetë e ndërlikuar: ju merr kohë dhe energji për të marrë vendimin përfundimtar dhe për t’u larguar përgjithmonë. Nëse partneri juaj ju divorcoi, është akoma e vështirë ta pranoni ndarjen. Mund të jeni të verbër dhe të mos shihni shenjat se diçka nuk është në rregull, ose mund të zvogëloni rëndësinë e tyre. Ose mund të keni qenë aq të dashuruar sa keni menduar se personi tjetër duhet të ndihet në të njëjtën mënyrë.
Ndarja është një vdekje e vogël.
Dhe këto janë 5 fazat e zisë/pikëllimit që kalon një person që e ka gjetur veten në një realitet të vështirë – në fundin e lidhjes ose martesës së tij:
Mohimi, zemërimi, pazaret, depresioni dhe më në fund pranimi. Këto janë në fakt të njëjtat faza nëpër të cilat një person kalon kur duhet të përballet me fundin, me formën e fundit të jetës.
1.Mohimi
Kur dëgjojmë “ne ndahemi” gjëja e parë që bën është të thotë “Nuk është e mundur!” ose “Nuk e besoj!”. Këto dhe fraza të tjera të ngjashme tregojnë refuzimin e të dashurit/ës për të kuptuar se marrëdhënia ose martesa e tij/e saj po përfundon në këtë pikë. Madje edhe kur ndarja është objektive, pra partneri/ia mori gjërat e tij/të saj dhe doli nga shtëpia, divorci doli etj., personi i dashuruar ende mund të mos e besojë. Sa më shumë që ky person refuzon të pranojë fundin e marrëdhënies së tij/të saj aq më shumë e dëmton veten. Mohimi do të thotë të jesh i verbër vullnetarisht. Kështu, ai/ajo mund të përpiqet të mbledhë “dëshmi” se marrëdhënia është ende e mirë dhe se ka dashuri, ose të ëndërrojë të ardhmen së bashku, etj. Në fazën e mohimit, një person ndjek rrjetet sociale të tjetrit për të peshkuar për informacion, ai/ajo i dërgon mesazhe, përpiqet të bindë partnerin/en e saj/e tij dhe mban iluzionin se është një krizë e përkohshme dhe gjithçka do të përfundojë dhe do të jenë përsëri qumësht dhe mjalt. Por në fund, mohimi e bllokon këtë person nga shikimi i gjërave në mënyrë reale dhe menaxhimit të situatës në një mënyrë praktike.
2.Zemërimi
Zemërimi ka shumë fytyra dhe shfaqet në mënyra të ndryshme. Ju mund të ndiheni të zemëruar me ish -in tuaj dhe të thoni “Pse është një person kaq egoist?”, “Pse ma bëri këtë mua?”. Mund të ndiheni të zemëruar për jetën, universin, Zotin, ” Zoti im, pse më ndëshkon?”, “Kush më mallkoi?”, etj. Ju mund të ndiheni ende të zemëruar për njerëzit e tjerë ose situatat që lidhen me ndarjen, siç është zemërimi për persona të tretë, për ish-prindërit e tij/saj, zemërim për faktin se partneri ka ndryshuar gjatë rrjedhës së marrëdhënies, ose zemërim për të afërmit dhe miqtë që nuk e kuptojnë dhimbjen tuaj. Në zemërimin tuaj ekziston një shans për të bërë gjëra që nuk ju karakterizojnë dhe për të cilat më vonë do të pendoheni, të tilla si t’i thuash të gjithë botës se çfarë personi badalla/humbës ishte ish-i yt, ose t’i dërgoni mesazhe të mbushura me urrejtje. Por zemërimi është i verbër dhe është si helm: ju e pini atë, por shpresoni se do të filloni tjetrin.
3.Negocimi
Negociatat zakonisht shkojnë paralelisht me mohimin. Personi në këtë fazë negocion dhe kërkon mënyra të mundshme dhe të pamundura për të qëndruar në një lidhje dhe për të mos lejuar ndarjen. Në këtë fazë ai mund të kërcënojë personin tjetër, ta mallkojë, të fillojë terapinë, të fillojë të akuzojë tjetrin se sjellja e tij është shkatërruese për të gjithë në familje, apo edhe të kenë një mendim dhe shpresë magjike se disi problemi do të zgjidhet dhe gjithçka do të bëhet përsëri si më parë.
Shumë njerëz në këtë fazë negociojnë duke premtuar “Unë do të bëhem një person më i mirë”, “Unë nuk do të bërtas, nuk do të zileps, nuk do të zihem me askënd”, ose japin premtime për ish-in se ata do të transformohen në personin e përsosur.
Në këtë fazë është e mundur të përpiqeni të bindni ish -in ose të merrni të afërmit dhe miqtë që të flasin me të për të ndryshuar mendje. Gjithashtu në këtë fazë mund të humbni shumë para për të parë letra se mos ka magji dhe medim duke kërkuar përgjigje për të ardhmen.
4.Depresioni
Me kalimin e kohës, të cilat mund të jenë ditë, javë, muaj ose më shumë, personi kupton se ndarja është e vërtetë. Ai e kupton se nuk ka kthim prapa dhe se çfarëdo që ai të bëjë nuk mund të ndryshojë rezultatin e marrëdhënies. Kjo vetëdije është një goditje e madhe dhe shoqërohet me depresion. Depresioni, përveç trishtimit dhe humbjes së gëzimit në jetë, shoqërohet me simptoma fizike: vështirësi në gjumë, ngrënie të tepërt, ose anasjelltas, humbje e oreksit, dhimbje koke, alkool i tepërt ose cigare duke u përpjekur t’i japë vetes një “mjekim” për të duruar dhimbjen e tij. Depresioni shoqërohet me një pikëpamje pesimiste për jetën dhe një qëndrim negativ ndaj jetës. Nuk mund të shohë asgjë pozitive ose të imagjinojë një zhvillim të bukur për të njëjtin zhvillim, si, për shembull, për të kaluar mirë me miqtë e tij ose për të gjetur një marrëdhënie të re.
5.Pranimi
Faza e pestë e zisë dhe cikli i humbjes është pranimi. Tani personi jo vetëm që e kupton humbjen e tij dhe se ndarja është përfundimtare, por pranon se ky është realiteti i tij i ri. Sigurisht, pranimi nuk do të thotë që atij i pëlqen situata e re. Por duhet ta shoh me realizëm, ashtu siç është: as më keq e as më mirë. Në këtë fazë personi fillon të kërkojë mënyra për të gjetur paqen dhe harmoninë në jetën e tij. Sigurisht që ai ende mund të ndjejë keqardhje, ose mund të ndihet i trishtuar si valët/dallgët. Por ai fillon të pranojë faktin se do t’i duhet të vazhdojë me të dhënat e reja.
Nga vajtimi në normalitet
Pra, nëse jeni divorcuar kohët e fundit ose jeni në fazën e ndarjes, është mirë të dini se është normale të kaloni këto faza dhe ta lejoni veten të mbani zi për humbjen e marrëdhënies tuaj. Sepse në fund ju nuk humbni vetëm partnerin tuaj, por prishen të gjitha fantazitë dhe ëndrrat që keni pasur me këtë person. Ju humbni të ardhmen tuaj siç e kishit imagjinuar dhe pritur. Përvoja e ndarjes është e dhimbshme: është sikur të qëndrosh diku pa kujdes dhe t’ju tërheqin qilimi nën këmbët tuaja. Ju do të bini ashpër dhe do të goditeni. Duke e ditur që ndarja është e vështirë dhe se do të kaloni nëpër faza të ndryshme mund të tregoni pak më shumë mirësi dhe mirëkuptim në veten tuaj. Në fazën e zisë mund të mos jeni në humor për asgjë, mund të mos dëshironi të shihni miq, mund të mos dilni jashtë, ose mund të jetë e dobishme të punoni shumë për të mos menduar për të.
Ju mund të kërkoni njerëz që do t’ju mbështesin dhe të vendosni që gradualisht do ta kapërceni ndarjen dhe do të bëni një fillim të ri. Sepse ajo që është e sigurt është se mund të kesh një jetë të bukur, edhe pas një ndarjeje të dhimbshme. Dhe sigurisht ju meritoni të keni një jetë të bukur!
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
