Nuk ia vlen të përpiqeni të prishni marrëdhëniet e fëmijës tuaj me prindin tjetër. Prindërit, të cilët, pas divorcit, përleshen me njëri-tjetrin, i kategorizoj në tre kategori.
Esmeralda Birçaj, eksperte e shëndetit mendor, Gjykata e Rrethit Vlore, Terapiste EMDR 1
Kategoria e parë janë prindërit naivë që bëjnë komente negative për njëri-tjetrin kryesisht për të forcuar lidhjen e tyre me fëmijën. Në kategorinë e dytë janë prindërit aktivë që janë kritikë dhe subversivë ndaj prindit tjetër e që ata e synojnë vazhdimisht/në mënyrë të qëndrueshme. Por ata e kuptojnë se sjellja që ata adoptojnë ka një efekt negativ tek fëmija i tyre. Kategoria e tretë përfshin prindërit me obsesione të forta, të cilët janë të vendosur të shkatërrojnë lidhjen e të miturit me prindin tjetër dhe të përdorin forma ekstreme të sjelljes. Prindërit që i përkasin kategorisë së tretë në thelb e zhvendosin agresionin e tyre ndaj fëmijëve të tyre.
Sindroma e tjetërsimit të prindërve prandaj i atribuohet transferimit të agresionit, i cili përfshin një divorc konfliktual, tek fëmijët dhe në një kombinim të “Sindromës së Stokholmit” (fëmija ndihet peng i nënës / babait të tij / saj dhe adopton sjelljet që i janë diktuar atij,) në mënyrë që të mos përballet me zemërimin e tij / saj) dhe fenomenin e “Kujtimeve të rreme” (sipas të cilave imazhi i babait / nënës që mungon gradualisht ndryshohet dhe zëvendësohet nga kujtime, të cilat rrallë korrespondojnë me realitetin).
Nënat ose baballarët që urrejnë ish-bashkëshortin e tyre dhe përdorin fëmijët e tyre si armë kundër tij / saj, të cilët përpiqen për të kapur pasuritë/asetet e tij / saj, të cilat janë zotëruese/poseduese dhe pretendojnë të gjithë dashurinë e fëmijëve, të cilët dëshirojnë të fshijnë jetën e tyre të mëparshme, në mënyrë që të bëjnë një fillim të ri pa pengesa, se ata janë akoma xheloz ndaj tij / saj, se ata gjejnë një partner të ri, që mund të adoptojnë sjellje që çojnë në këtë sindromë. Në çdo rast, kjo sindromë është një përdhunim emocional për fëmijën dhe prindërit që e nxisin atë duhet të ndjekin terapinë familjare.
Sindroma e tjetërsimit të prindërve njihet nga sjellje të tilla si: Shpjegime të papritura për fëmijët për të anulluar një takim me babanë / nënën, refuzimin për të marrë dhurata ose para nga ai / saj, hezitimin për të parë familjarët e babait ose nënës , vizita të nënës ose babait në vendet që frekuentohen nga fëmijët dhe ndalimi i atyre që janë përgjegjës për të lejuar babanë ose nënën që të kenë mundësi për të hyrë tek ata, largimin e nënës ose babait nga vendi i punës dhe vendbanimit të babait ose nënës, etj.
Simptoma të tilla si ankthi, nervozizmi, depresioni, indiferenca ndaj prindit që nuk ka kujdestarinë, armiqësinë, urrejtjen, refuzimin për të bërë një telefonatë ose kontakt tjetër, frika e shprehjes së ndjenjave të tyre para prindit, nga i cili ata varen nga një vendim gjyqësor. Unë e ndaj tjetërsimin e prindërve që përqendrohet në sjelljen e prindërve nga Sindroma e Alienimit të Prindërve, i cili përqendrohet në gjendjen dhe sjelljen e fëmijës nga fushata e paarsyeshme/ e pajustifikuar e shpifjeve të prindit tjetër.
Në çdo rast, humbja e fëmijës nga prindi që humbet kujdestarinë është një periudhë zie dhe mund të korrespondojë emocionalisht me vdekjen simbolike të fëmijës. Kur një prind e kthen fëmijën kundër prindit tjetër është si ta kthesh atë kundër vetvetes. Fëmijët e ekspozuar ndaj sjelljeve të tilla toksike të prindërve kanë më shumë probleme emocionale sesa ato të popullatës së përgjithshme.
Rezultatet e hulumtimeve më kanë treguar se të miturit që përjetojnë përvoja të tjetërsimit të prindërve vuajnë nga vetëvlerësimi i ulët dhe çrregullimet psikosomatike. Ata duket se kanë vështirësi të konsiderueshme në shprehjen e emocionit, por edhe shumë veçanti në mënyrën e marrjes dhe analizimit të informacionit. Ata gjithashtu kanë probleme me marrëdhënie të shëndetshme ndërnjerëzore, pasi ata karakterizohen nga agresioni, mungesa e empatisë dhe toleranca ndaj të tjerëve, por prej të cilëve kanë pritshmëri të tepërt.
Ata vuajnë nga depresioni për një kohë të gjatë pasi nuk ishin në gjendje të mbanin zi për “humbjen” e prindit të larguar nga ndjenjat e pendimit dhe fajit për sjelljen e tyre, si dhe nga problemet në zhvillimin e një ndjenje identiteti. Duke kuptuar të vërtetën dhe qëndrimin e padrejtë, ata shpesh kthehen kundër prindit tjetër, të cilin ata e akuzojnë se janë përgjegjës për humbjen. Studiuesit Johnston, Walters dhe Friedlander (2001) pohojnë se disa fëmijë që përjetojnë tjetërsim nga një prind në jetën e tyre të rritur përpiqen të rivendosin marrëdhënien dhe të fitojnë kohën e humbur. Jam e bindur se kjo ‘sindromë’ e ka bërë prezencën e saj të ndjehet edhe në Shqipëri, pasi ligji shpërblen nënën kur kujdeset për fëmijët.
Në fakt, frekuenca e tij po rritet pasi gjykatat gjithnjë e më shumë marrin parasysh pikëpamjet e fëmijëve në proces gjyqësor. Sidoqoftë, ka edhe raste kur babai i tjetërson fëmijët nga nëna ose kur ligji shpërblen babanë për kujdesin ndaj fëmijëve. Shumë nga fëmijët e prindërve të divorcuar mendojnë se vendimi për të dëbuar emocionalisht babanë ose nënën është rezultat i vullnetit të tyre autonome, i pa ndikuar nga ndikimi i nënës / babait. Në fakt, disa nëna / baballarë argumentojnë me forcë se ata vetë i inkurajojnë fëmijët e tyre të mbajnë kontakte me babanë / nënën.
E megjithatë, veprimet e tyre konfirmojnë të kundërtën, me rezultatin që, ata japin mesazhe skizofrenike fëmijëve të tyre nën kujdestari. Një fëmijë i cili pretendon të ketë realizuar plotësisht mohimin e babait / të nënës së tij / saj zakonisht injoron dëshirën e tij / saj të pavetëdijshme për të shfajësuar nënën / babanë nga çdo përgjegjësi, për ta mbrojtur atë nga kritika negative sociale dhe ndoshta përmes një zëvendësimi të çuditshëm, për të shndërruar në mbrojtje zemërimin që ndjen për të, për shkak të vendimit të saj për t’u divorcuar nga babai / nëna e tij.
Në 2002, Parlamenti Evropian njohu sindromën e tjetërsimit të prindërve * P.A.S në një Konferencë Ndërkombëtare. Banotti, një ndërmjetës ndërkombëtar për rrëmbimin e fëmijëve, shkroi në raportin e saj se ky fenomen gjithnjë e më shumë po njihet si problem për fëmijët të cilëve nuk u lejohet qasja te njëri ose tek prindi tjetër. Prindi që ka kujdestarinë kujdeset të tjetërsojë prindin që nuk ka kujdestarinë e fëmijëve të tyre dhe kjo praktikë është për fat të keq shumë e zakonshme dhe ka pasoja shkatërruese për fëmijën.
Është e rëndësishme që autoritetet gjyqësore dhe punonjësit socialë që ndërmarrin/kujdesen për fëmijët në këtë situatë të dinë që sjellje të tilla ekzistojnë dhe nuk duhet të diskriminojnë në marrjen e vendimeve për të drejtat e hyrjes dhe vizitës. Në pesë shtete amerikane, 24 prilli i çdo viti është njohur si dita e tjetërsimit të prindërve. Shumica e artikujve në revista dhe gazeta duhet t’i referohen kësaj sindrome edhe tek ne.
Vlerësoj se numri i fëmijëve të armiqësuar në vendin tonë është në qindra mijëra dhe duhet të jetë më i larti në numrat absolut në të gjithë botën. Në katër shtete amerikane, si dhe në vende të tjera, është njohur zyrtarisht dhe madje është referuar në vendime gjyqësore në Francë, Kanada, Holandë, etj. për të shpjeguar refuzimin e fëmijës për t’u shoqëruar me prindin që nuk ka kujdestarinë.
Unë besoj se masat duhet të merren edhe në vendin tonë. Ka shumë raste të fëmijëve që përjetojnë sindromën e tjetërsimit të prindërve. Ekziston një nevojë urgjente për hulumtime në lidhje me këtë sindromë. Duhet të zhvillohen mjete psikometrike për matjen e tij. Ai gjithashtu duhet të njihet si sindromë dhe të merret në konsideratë në vendimet gjyqësore mbi kujdestarinë dhe kujdestarinë e fëmijëve pas divorcit. Duhet të merren masa për t’i detyruar të dy prindërit të bëjnë një ekzaminim të detyrueshëm psikologjik / psikiatrik nga profesionistë të qeverisë së shëndetit mendor përpara se t’i jepet kujdestaria. Asnjë fëmijë nuk meriton të përjetojë tjetërsimin e prindërve. Si shoqëri, duhet të jemi të vetëdijshëm.
Me të dy prindërit fëmijët e çifteve të divorcuara.
Duke qenë se të gjitha analizat shkencore ndërkombëtarisht tregojnë se fëmijët që rriten me praninë fizike të të dy prindërve, arrijnë të mbijetojnë më mirë, të përshtaten më mirë me kushtet dhe vështirësitë e jetës, për të arritur më shumë.
Mendoj se duhet tē bëhet rregullimi legjislativ që do të sigurojë praninë fizike të të dy prindërve të divorcuar në edukimin e fëmijëve të tyre.
Ndaj, duhet të jemi të gatshëm për të ligjësuar në interesin më të mirë të fëmijëve…, rregullimi në favor të bashkë-kujdestarisë.
Është detyrë e Shtetit që të ligjësojë në këtë drejtim…
© Nuk lejohet riprodhimi i shkrimeve pa vendosur autorësinë e revistës "Psikologjia" dhe pa cituar burimin.
